Op geleende gympen door een nucleaire onderzeeboot
Door: Martin de Boer Bericht geplaatst: 08-09-2015
Je maakt wat mee bij de marine. En verbindelaar Martin de Boer heeft in zijn loopbaan bij de marine heel wat meegemaakt. Zo stapte hij in 2008 via een helikopter aan boord van de Britse nucleaire onderzeeboot HMS Trenchant. Best spectaculair, maar in dit verhaal zit het m in de basics.
HMS Trenchant in Den Helder. De onderzeeboten van de Trafalgarklasse zijn nucleaire onderzeeboten, zij hebben kernvoortstuwing, maar hebben geen kernwapens aan boord. (Foto: Koninklijke Marine)
Het voorval speelt zich af in de periode dat ik een liaison functie in Den Helder vervul, een soort van VIPco voor de marinehaven, zeg maar. Je bent dan verantwoordelijk voor het programma van buitenlandse marineschepen die Den Helder bezoeken en tevens het aanspreekpunt (point of contact) tijdens het daadwerkelijke bezoek. Over het algemeen ben je ook de eerste die aan boord stapt en de bemanning namens je eigen commandant welkom heet. Meestal is zo'n bezoek ruim van te voren bekend en ben je dus in de gelegenheid om alles tot in de puntjes te regelen. Zo ook voor het bezoek van een Britse onderzeeboot, zo eentje die niet dieselelektrisch wordt voortgestuwd.
In aanloop naar de haven van Den Helder varen de schepen door het Schulpengat. Deze aanlooproute vangt aan bij de boei genaamd de Verkenningston. Op verzoek van de onderzeebootcommandant zal er vanaf dat punt gevaren worden met een loods en een liaisonvertegenwoordiger aan boord. In het Verenigd Koninkrijk worden deze personen via een sleepboot aan boord gezet. Dat kan enkel als de sleepboot daartoe is uitgerust met een speciale loopbrug. Vanwege de bouw van een onderzeeboot, zeg maar cilindervormig, kan je niet langzij afmeren en zo maar overstappen, daar is de onderlinge afstand te groot voor. Aangezien Den Helder niet beschikt over een sleepboot met loopbrug zit er niets anders op dan je door een helikopter af te laten zetten op de onderzeeboot.
HMS Trenchant nadert Den Helder. (Foto: Koninklijke Marine)
Ik ben ruim op tijd aanwezig op het Marine Vliegkamp de Kooy. Na mijzelf present gemeld te hebben voor de vlucht, word ik gebrieft en wurm ik mijzelf in een dompelpak. De schoenen (kisten) moeten uit maar gaan mee in een speciale tas. Behalve het dompelpak wordt me nog een zwemvest aangemeten en krijg ik een vliegerhelm met intercom op mijn ei. Samen met de loods en de driekoppige bemanning loop ik vervolgens naar de gereedstaande Lynx helikopter op het platform. Het is prachtig mooi weer. De weersomstandigheden zijn zelfs van dien aard dat er gevlogen wordt met de schuifdeuren open. Samen met de loods en de hoist-operator zit ik achterin de helikopter. Vanwege de oostnoordoosten wind stijgen we op richting het haventerrein. Voorbij de haven maken we een bocht naar links en vliegen we over het Marsdiep parallel aan de kust richting de Verkenningston. Tijdens de vlucht vraag ik aan de loods die naast mij zit of hij al eens eerder op zo'n onderzeeboot is geweest. Als hij hierop ontkennend antwoordt zeg ik dat het dan zomaar zou kunnen dat hij vanavond licht geeft! Hij kijkt me aan alsof hij water ziet branden.
Al snel is er radiocontact met de onderzeeboot en wordt alles in gereedheid gebracht om ons aan boord te nemen. Vanwege de stroming en de windrichting moet de onderzeeboot een koers gaan varen die haar steeds verder van de Verkenningston brengt. Op enig moment ligt de onderzeeboot op de juiste koers en kan de helikopter beginnen aan zijn nadering. De afspraak is dat ik als eerste naar beneden ga. Ik zit al in de deuropening met mijn beentjes naar buiten en met de sling onder mijn armen door. Als we boven de achterkant van de onderzeeboot hangen word ik eerst een stukje omhoog getakeld, automatisch kom je dan in het geheel buiten de helikopter te hangen waarna de hoist-operator mij langzaam laat zakken richting die dikke sigaar in het water.
Het afdalen vanuit een helikopter op een onderzeeboot spectaculair in beeld gebracht in de film Hunt for the Red October.
Op de onderzeeboot staan een aantal bemanningsleden gereed om mij op te vangen of mocht het mis gaan mij uit het water te vissen tenminste dat hoop ik dan maar. Met een speciale haak wordt de lier waaraan ik hang eerst elektrisch ontladen voor ik door twee man aan boord wordt getrokken. Nadat de sling over mijn hoofd is geschoven, ben ik vrij van de helikopter, en loop ik geflankeerd door twee man over de onderzeeboot naar het sail, dit is de opbouw van de onderzeeboot. Aan de zijkant van het sail wordt een minuscuul luikje geopend waardoor ik mij naar binnen moet proppen. In zo'n dompelpak, met een zwemvest om en een helm op is dat nog een hele toer. Via een smalle schacht verdwijn ik in de buik van de onderzeeboot. Uiteindelijk zie ik tussen mijn benen door licht aan het eind van deze neerwaartse tunnel. En dan sta ik zomaar, opeens, in het hart van de onderzeeboot zijnde de commando centrale.
Vanuit alle hoeken zijn er ogen op mij gericht. Het zal me een vertoning geweest zijn. Ik kan dan ook niets anders uitbrengen dan een 'good morning' op een soort van Allo Allo toontje. De eerste die mij de hand schudt is de commandant. 'Welcome on board'. De opdracht die ik mee kreeg voor dat ik mij door het luikje wurmde in het sail was dat als ik eenmaal beneden was mijn helm, zwemvest en dompelpak stuk voor stuk naar boven moest doorgeven. Gadegeslagen door een hok vol Britten sta ik mijzelf daar en public te pellen als zijnde een garnaal en verdwijnen mijn attributen een voor een omhoog. Het wachten is op mijn schoenen. Die zitten in de zak, waar de zwemvesten, helmen en dompelpakken in teruggaan naar de helikopter.
Terwijl ik nog steeds op mijn sokken voor de commandant sta hoor ik via de intercom dat het einde vliegoperaties is. Hij kijkt me glimlachend aan en vraagt naar mijn schoenmaat. 'Forty-two, Sir' antwoord ik. 'Somebody forty-two' schreeuwt hij. Vanuit mijn ooghoek zie ik iemand als een speer de ruimte verlaten. Even later keert hij terug met een paar sportschoenen maatje 42. Het is maar goed dat ik mijn papieren en berichten op de man heb en niet bij mijn schoenen in die zak heb gestopt. Terwijl de loods de onderzeeboot veilig de haven van Den Helder binnenloodst doe ik mijn verhaal en krijg ik op m'n nieuwe gympen een rondleiding over Das Boot.
Eenmaal afgemeerd in Den Helder gooi ik vanaf de onderzeeboot mijn autosleutel naar een collega op de steiger met het verzoek om niet alleen mijn auto, maar ook mijn schoenen op te halen van het vliegkamp.
