|
|
Het leven aan boord van een Russisch marineschip
Laatst aangepast: 28-12-2014
Op Russische marineschepen zien we grote raketinstallaties en heel veel enorme radars. De Sovjets wisten wel hoe ze indrukwekkende marineschepen moesten ontwerpen. Maar hoe is het eigenlijk tussen dat donkergrijze Russische staal?
Voor menigeen is het leven aan boord van een Nederlands marineschip moeilijk voor te stellen. Laat staan aan boord van een Russisch schip. Enige tijd geleden verscheen echter een Russisch verslag op internet dat een interessant beeld geeft van het Russische marineleven.
RFS Admiral Chabanenko en FS Tourville tijdens de oefening in 2004, waar het rapport over werd geschreven. (Foto: Franse marine)
In september 2004 oefenden Russische en Franse marineschepen gedurende een krappe twee weken vanuit de Franse havenstad Brest. Rusland zond twee eenheden van de Noordelijke Vloot: de Udaloy II klasse destroyer RFS Admiral Chabanenko uit 1999 en Akula-II klasse nucleaire onderzeeboot Vepr (1995). Namens Frankrijk deden fregat FS Tourville (1975) en nucleaire onderzeeboot Emeraude (Rubisklasse) uit 1988 mee.
Twee Franse en twee Russische marineofficieren werden uitgewisseld, om de communicatie tijdens de oefening te versoepelen en om wat van elkaar te leren. Zoals gebruikelijk werd hen gevraagd om een verslag te schrijven. Het Russische verslag verscheen echter niet alleen op het bureau van de commandant van de Noordelijke Vloot, maar ook op internet. Dat rapport werd vervolgens vertaald in het Engels door een blogger en geeft een aardig kijkje in de Russische marinewereld. Vooral omdat de Russische uitwisselingsofficieren ook hun twee Franse lotgenoten vroegen om hun ervaringen en de gebeurtenissen op de vijf jaar oude Russische destroyer te noteren. Die ervaringen werden vergeleken met die op de 30 jaar oude Tourville.
Film uit 2008 met beelden van de brug en commandocentrale van de Admiral Chabanenko, inclusief inzet van zo goed als alle wapensystemen.
Het verslag is alweer van even geleden, maar zegt het veel over het leven aan boord van een Russisch marineschip. En dat lijkt niet altijd even best.
Schoon en gevaarlijk
De schoonmaakroutine aan boord van de Tourville viel de Russen op: "De geplande schoonmaak vindt iedere dag één keer plaats. De schoonmaker, die kan beschikken over een grote variëteit aan schoonmaakspullen en huishoudelijke chemicaliën, beslist zelf of hij genoeg heeft schoongemaakt of meer moet schoonmaken." Dat dit opvalt, is op zichzelf al opvallend.
De Franse officieren die de Russische auteur had gepolst, merkten weer iets heel anders op. De grote spiegels op de destroyer Chabanenko vormden een gevaar, aldus de Fransen. Rondvliegende scherven zouden bij een explosie tot ernstige verwondingen kunnen leiden. De gebruikte houten materialen zouden brandbaar zijn en het plastic giftig. De sauna op de Russische destroyer was volgens de Fransen in het rapport eveneens een bron van gevaar.
Wat de Russen op hun beurt weer opviel -er was een groot uitroepteken bij geplaatst- was dat men aan boord van het Franse schip erg strikt was met gevaarlijke materialen die niet benodigd waren aan boord.
Gladde dekken
Open dekken op marineschepen hebben de vervelende eigenschap nat te worden door overkomend water. Decennia geleden bedacht men daar een slimme list voor: anti-slipdekken. Dat bleek het best bewaarde geheim van de NAVO te zijn. De Russische officieren keken naar de dekken alsof ze water zagen branden.
Op de jonge Russische destroyer waren de dekken van metaal en werden spiegelglad zodra ze nat werden. Ging het schip bewegen, dan was het helemaal een levensgevaarlijke kermisattractie geworden. De onfortuinlijke Franse officieren ervoeren dit uit eerste hand, zo meldde de Russische officier: "De [Franse] gasten gleden vaak uit. De dekken op de Franse schepen (net als op de Amerikaanse, Britse en Noorse schepen) zijn bedekt met een ruwe verf die het uitglijden beperkt, zelfs als het dek nat is."
Twee matrozen aan boord van RFS Steregushchy tijdens de Marinedagen in Den Helder, 2013. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Scheepsomroep
De Russische marineofficieren waren verrast dat de Fransen alleen het hoognodige via de scheepsomroep communiceerden. "Alleen 'overal' (opstaan), het commando om te beginnen met averijbestrijdingsoefeningen en man over boord oefeningen werden via de scheepsomroep aangekondigd. Alle andere scheepstaken, inclusief het aflossen van de wacht, gebeurde zonder commando. De bemanning werkte zelfstandig, overeenkomstig met de plannen voor die dag." Met de hand was er een uitroepteken geplaatst naast de tekst.
Je kunt een vraagteken plaatsen bij de (zelf)discipline aan boord van de Russische schepen.
Radars uit
Marineschepen varen niet altijd met hun radars aan. Dan kun je namelijk ontdekt en herkend worden. Maar dan moet je wel andere middelen hebben om je omgeving in de gaten houden, bijvoorbeeld een infraroodcamerasysteem of een ontvangstsysteem van andere radarsignalen. Het Franse fregat had de radars continu bij staan en hield het lucht- en zeeverkeer voortdurend in de gaten. Op de Rus werd de radar zo nu en dan afgezet, met als gevolg dat een Brits maritiem patrouillevliegtuig en een Britse civiele helikopter pas ontdekt werden nadat zij op lage hoogte langs vlogen.
Warm water?? Het is geen hotel!
Veel werk op moderne marineschepen vindt binnen plaats. Maar voor sommige werkzaamheden moet je naar buiten. Bijvoorbeeld voor een bevoorrading op zee of om een .50 machinegeweer te bemannen. Erg prettig als het mooi weer is, maar in noordelijke wateren kan het ijskoud zijn. Heerlijk om daarna onder een warme douche te staan! Zeker een vereiste aan boord van Russische marineschepen die door een bijna bevroren Barentszee ploegen. Maar juist daar moet je van een warme douche niet teveel verwachten.
Onze Russische verslaggever schrijft dat aan boord van de meer dan 30 jaar oude Tourville zowel warm als koud drinkwater beschikbaar was door het hele schip en niet even, nee de hele dag. (Naast deze verrassende constatering had iemand geschreven: "geen commentaar!!!").
De Franse officieren werden minder blij verrast. Aan boord van het vijf jaar oude Russische schip was door de ontwerpers helemaal geen warm water gepland naar de hutten. Koud water was er wel, maar dan voor tien minuten per dag. Ja, anders wordt het te gek.
Wanneer moet je dan douchen? Nou in ieder geval niet dagelijks. Nee, voor de totale bemanning van 450 personen was slechts eens in de tien dagen gedurende acht uur tijd om te douchen. Iedereen kreeg drie tot vier minuten onder de douche. Niet vreemd dat de Franse officieren na verloop van tijd bij de Russische bemanning hoofdluis ontdekten.
RFS Admiral Chabanenko in 2011 tijdens oefeningen met de Amerikaanse, Franse en Britse marine. (Foto: US Navy)
Hierarchie
Als het gaat over marine en hierarchie, dan denken veel Nederlanders dat er voortdurend bevelen geschreeuwd worden aan boord van marineschepen. Dat geldt absoluut niet voor de Nederlandse marine, maar blijkbaar is dat in Rusland wel anders.
Nog meer dan het gebrek aan warm water, waren de Franse uitwisselingsofficieren verrast door hoe mensen met elkaar omgingen: "Er werd veel geschreeuwd en gevloekt op de Chabanenko. Bemanningsleden met een lagere rang werden vaak gekleineerd, zelfs officieren in het bijzijn van matrozen." De Russische Chef Staf weigerde om over de HF (radio)verbinding met een Russische officier vergelijkbaar met de rang van luitenant ter zee der 1e klasse te praten om een probleem op te lossen. De hele wereld kon dit horen.
Veel officeren
De pyramidevorm is in veel organisaties, en Westerse marines zijn geen uitzondering, heilig. Een kleine top, en grote basis. Binnen de Russische marine misschien ook, maar erg puntig aan de top is die pyramide niet.
Het ouderwetse Franse fregat herbergde 300 bemanningsleden, waarvan 24 officieren. Op de Chabanenko, met 450 bemanningsleden, waren er zo'n 50 officieren. En als de meevarende staf werd meegeteld, dan maar liefst 100 officieren. De Fransen waren opnieuw verrast. Zij konden van veel officieren niet achterhalen wat zij precies aan boord deden. Overigens waren het niet alleen veel officieren, maar ook in betrekkelijk hoge rangen. Zo liepen aan boord van de Rus zeven (!) kapiteins ter zee rond. Op het Franse schip één: de commandant.
Commandant op de brug
Een marineschip wordt bij veel Westerse marines gevaren door vaak de jongste mensen aan boord: matrozen en luitenants ter zee der tweede klasse. Bij de Nederlandse marine stuurt een matroos het schip, een andere matroos is uitkijk en weer een ander belast met de radio. De officier van de wacht is verantwoordelijk over de navigatie en veiligheid en geeft leiding aan de matrozen. De commandant is alleen in bijzondere situaties op de brug, bijvoorbeeld bij het binnenlopen van een haven. Maar zelfs dan is hij veelal op de achtergrond en is het de navigatieofficier (één rang hoger dan de officier van de wacht) die de mensen op de brug aanstuurt.
Hoe anders bij de Russische marine. Van de twee Franse officieren was één in het dagelijks leven werkzaam op de brug van de Tourville en dus gewend aan een soortgelijke situatie als hierboven beschreven. Maar op de Russische destroyer krijgen de lagere rangen geen verantwoordelijkheden, sterker, de commandant (of een andere hooggeplaatste officier) was voortdurend op de brug en deed alles zelf: "hij verzond zelf de berichten over de verbinding, evalueerde zelf de situatie, stuurde zelf het schip en bediende zelf de voortstuwing. De officier van de wacht speelde geen rol."
Baas boven baas
De Fransen bleven zich verbazen. Behalve de commandant van het schip was ook vaak de chef staf en de commandant van de taakgroep (die de leiding heeft over alle schepen) op de brug. Dat is op zich al voor Westerse begrippen een vreemde situatie, maar als het dan gebeurt, bemoeit de commandant taakgroep zich niet met het schip. De commandant van het schip heeft de leiding en is verantwoordelijk voor zijn eigen eenheid.
Op de brug van de destroyer bemoeiden de twee officieren zich echter wél met het werk van de commandant. De drie gaven vaak conflicterende opdrachten aan het personeel op de brug. Ook werd de commandant gecorrigeerd door de chef staf en commandant taakgroep.
RFS Admiral Chabanenko was destijds vijf jaar in dienst, het Franse fregat FS Tourville in inmiddels uit dienst. (Foto: Franse marine)
Lastig plannen
Voor de gezamenlijke oefening van de Franse en Russische eenheden was aan boord van het Franse fregat een officier (luitenant ter zee der 1e klasse) verantwoordelijk voor de coördinatie van de oefening van Franse kant. Op de Rus was het niemand minder dan de commandant van de taakgroep die zelf de touwtjes in handen had. Volgens de Fransen veranderden de plannen voor de oefening vaak. Als de chef staf op de brug kwam, werden de plannen voor de oefening opnieuw gewijzigd, om vervolgens laat die avond weer veranderd te worden. De Franse officieren werkten tot diep in de nacht door om de wijzigingen te verwerken en de informatie aan hun Franse collega´s door te geven.
Aan het einde van de oefening was het niet anders. In Brest werd twee uur door een Franse delegatie gewerkt aan het laatste deel van de oefening, samen met de Russische chef staf. Na afloop vroegen de Fransen: "We zijn akkoord, maar is dit de beslissende keuze van Russische zijde?" Chef staf: "Ik kan geen besluit nemen. We moeten het de [commandant taakgroep] vragen." Dit veroorzaakte een misverstand met de Fransen en toen de commandant van de taakgroep arrivieerde, begon het plannen opnieuw.
Lekker eten
De Russische marineofficeren lieten zich de Franse gerechten goed smaken. "Eten aan boord van de Franse schepen was duidelijk beter en gevarieerder." Het Franse menu bestond in de basis uit vis, vlees en groente. Gedurende de week dat de Russen aan boord waren, bleef het menu gevarieerd en volgens de bemanning herhaalt het menu zich pas na een maand. Het viel de Russen op dat iedereen aan boord hetzelfde te eten kreeg. Op de Russische schepen wordt het eten slechter naarmate je lager in het schip komt. Maar op de Tourville (net als op nagenoeg alle Westerse marineschepen) was maar één kombuis en was het enige verschil dat men in het officierenverblijf bediend werd en in het matrozenverblijf zelf moest opscheppen.
Elektriciteit
Op het oude Franse fregat konden computers gewoon gebruikmaken van de elektra uit de stopcontacten in alle ruimtes, inclusief de verblijven. "Zonder adapter," wisten de Russen te vermelden. Ook op het Russische schip stonden een paar computers waar de stekker in het stopcontact van het schip was geplugd, maar die pc's werkten niet al te best door de voortdurende pieken in het elektriciteitsnet.
Over de plint
Wat te doen met het afval aan boord? Bij de Russische marine dacht men er ten tijde van het rapport niet al te moeilijk over: vuilniszakken gaan over de 'plint'. De Russische bezoeker: "Wij gooien alles over boord, daarom zie je ook grijze vlekken en huishoudelijk afval in het water rond onze schepen als we in een buitenlandse haven liggen." Tot hun verrassing gooiden de Fransen niets over boord, maar verzamelden al het afval in zakken in speciale compartimenten, pas in een haven wordt het (tegen betaling of kosteloos) met een vuilophaaldienst meegegeven.
RFS Admiral Chabanenko oefende in 2011 met de Amerikaanse, Franse en Britse marine. (Foto: US Navy)
Verbeterd?
Sinds 2004 heeft de Russische marine vaker meegedaan aan NAVO oefeningen en moet er ongetwijfeld veel informatie op het marinehoofdkwartier zijn binnengekomen over het leven aan boord van andere marineschepen. Misschien is er het een en ander verbeterd, Rusland heeft in ieder geval sindsdien veel nieuwe schepen gebouwd en dus de kans gekregen vernieuwingen door te voeren. Aan de andere kant is gelet op de hierarchie binnen die marine en het feit dat men in 2004 nog niet van anti-slipdekken gebruik maakte, de vraag of er in de afgelopen tien jaar wél veel is verbeterd.
Zie voor het hele vertaalde verslag:
Even the Russians know they suck, Part I – Russian Navy Blog
Even the Russians know they suck, Part II
Even the Russians know they suck, Part III
Even the Russians know they suck, Part IV
Even the Russians know they suck, Part V
Daar staan ook links naar de originele, ingescande, documenten.
Sinds 13 augustus 2001
|
