|
|
Leven op een Amerikaans vliegdekschip
Laatst aangepast: 15-12-2014
De Amerikaanse vliegkampschepen van de Nimitzklasse en straks de Gerald R. Fordklasse zijn de machtigste oppervlakteschepen ter wereld. Geen schip van een ander land kan in de schaduw staan van deze gigantische carriers. Maar wat we vooral zien van deze schepen zijn startende en landende vliegtuigen. Dat is slechts het topje van de ijsberg; een groot deel van de ongeveer 5.000 mannen en vrouwen komt daar zelfs nooit. Hoe is het dan om er te leven aan boord van die 333 meter lange gevaartes?
De vliegdekschepen van de Nimitzklasse zijn 76,8 meter breed. Hier de nieuwste carrier, USS George H.W. Bush, eind 2013 in de Atlantische Oceaan. (Foto: Mass Communication Specialist 3rd Class Abe McNatt/ US Navy)
De schepen van de Nimitzklasse en de nieuwe Fordklasse zijn ongeveer even groot: 332,8 meter lang en 76,8 meter breed. De Nimitz steekt iets dieper. Ze wegen allebei een dikke 90 miljoen kilo en worden voortgestuwd door kernreactoren. Ze hebben een capaciteit van maximaal 90 vliegtuigen en helikopters van de Amerikaanse marineluchtvaartdienst en Korps Mariniers. En dat keer 10 schepen.
Niets te smilen
Bovenstaande cijfers zijn duizelingwekkend en indrukwekkend. Daar blijft het niet bij. Als we de grootte van de bemanningen er bij pakken gaat het opnieuw duizelen: 5600 mannen en vrouwen (inclusief de boordvliegploeg) op de Nimitzklasse en (waarschijnljk) zo'n 4500 op de Fordklasse. Op twee Fordklasse vliegdekschepen zijn net zoveel personen aan boord als de totale Nederlandse marine in dienst heeft!
Hoe het is om in die drukte te leven, krijgt minder vaak de aandacht dan de spectaculaire actie op het vliegdek. In een artikel van de NavyTimes eind oktober werd echter een mooi tipje van de sluier gelicht. Daar werd in beschreven hoe de verbeterde accommodatie er uit zal komen te zien op nieuwe Fordklasse.
Uit het artikel kan maar één conclusie getrokken worden: de gemiddelde matroos en korporaal op een Amerikaans vliegdekschip hebben als het gaat om leefomstandigheden vergeleken met Westerse collega's "niets te smilen". Al is het natuurlijk nog vele malen luxer dan bij hun Russische collega's.
Om een beeld te krijgen van hoeveel mensen er aan boord van een Nimitzklasse carrier werken. En dit is niet eens alles. (Foto: US Navy)
Krap en vol
De commandant van een Nimitzklasse carrier heeft het prima. De kajuit, zijn werk- en woonruimte, meet 10 bij 10 meter.
De laagste rangen ervaren de grootste marineschepen ter wereld van de Nimitzklasse als lawaaiig, krap, vol en soms veel te warm. En dan vooral de slaapverblijven. De kleinste verblijven hebben 20 bedden. Die zijn voor de matrozen die de katapults onderhouden, dat zijn de gelukkigen. De ongelukkigen slapen in een verblijf met 180 bedden.
De slaapverblijven op de grootste marineschepen ter wereld zijn krap en vol. Matrozen hebben één locker en een lade onder het bed voor de vaak zeer lange reizen die de schepen maken.
In slaapverblijven van deze grootte is altijd lawaai. Niet alleen omdat er altijd wel mensen in of uit bed gaan of langslopen, ook omdat er in de verblijven zelf waar zogenaamde lounges zijn gemaakt; zitjes waar de matrozen zich kunnen vermaken. Daar wordt film gekeken, gepokerd en op spelcomputers gespeeld. Niet bevorderlijk voor de rust in een verblijf. Een aantal slaapverblijven ligt bovendien onder of in de buurt van de eetverblijven waardoor rond etenstijd voortdurend een gestommel van jewelste te horen is.
Dat gestommel en geschuif kan lang duren, want de rijen naar de eetverblijven kunnen zo lang zijn dat ze dekken hoger bij de hangar beginnen. Volgens oud-opvarenden schuifelen de laagste rangen een uur in een rij om bij hun eten te komen. En ieder moment dat een bemanningslid niet werkt, eet, slaapt of ontspant, is zonde van de tijd.
Mocht je denken dat je dan de tijd kunt doden met wat internet op je telefoon: vergeet het maar. Er is op de Nimitzklasse carriers geen Wi-Fi.
Terug naar de slaapverblijven. Hoewel ze allemaal een zitje hebben, hebben ze geen douches. Die liggen op centrale plaatsen, waardoor men, volgens een matroos op USS Theodore Roosevelt, volledig gekleed door (de smalle) gangen moet en een tas met schone kleding mee moet nemen.
De slaapverblijven op de Fordklasse worden beter: max 40 bedden. (Foto: US Navy)
Beter op de nieuwe carriers
Gelukkig wordt alles beter. Niet op de Nimitzklasse. De jongste is USS George H.W. Bush uit 2009, dus de bemanning van de Bush zal tot zeker 2039 moeten levenmet de eerder genoemde ongemakken.
Bij het ontwerpen van de nieuwe Fordklasse zijn meerdere verbeteringen doorgevoerd: de slaapverblijven hebben maximaal 40 bedden (dat is vergelijkbaar met een slaapverblijf voor hogere onderofficieren op de Nimitzklasse), hebben betere airco en douches. De lounges zijn verplaatst naar plaatsen waar men meer lawaai kan maken zonder slapende collega's te storen.
Ook de gangen zijn breder en er zijn drie speciale fitnessruimtes. Wi-Fi en on-demand televisie zullen in de toekomst ook beschikbaar zijn.
De vijf grootste vliegdekschepen ter wereld (en voor de beeldvorming ook de oude Karel Doorman) met elkaar vergeleken op basis van het aantal bemanningsleden per ton waterverplaatsing. Op de Karel Doorman (uit 1948) zat men vrij dicht op elkaar. Op de nucleaire Franse carrier uit 2001, Charles de Gaulle, heeft men het beter. Ook de Chinese Liaoning biedt meer ruimte, maar op de Britse HMS Queen Elizabeth is een kleine crew vergeleken met de grootte.
Het jaar 2040
De verbeteringen konden worden doorgevoerd omdat er zo'n 600 bemanningsleden minder zullen zijn op de Fordklasse. Dat is natuurlijk prachtig en de NavyTimes koos de titel: "Crew's ship: Sailors' comfort a centerpiece of new supercarrier Ford".
Veertig mannen of vrouwen per verblijf blijft echter veel voor moderne begrippen. Bij de Nederlandse marine zijn grote slaapverblijven al lang verleden tijd. De OPV's spannen wat dat betreft de kroon, daar slapen matrozen in ruimtes met maximaal vier bedden. De belangrijkste reden is dat moderne marineschepen met steeds minder bemanningsleden kunnen varen, dankzij de techniek aan boord.
In de tijd dat de Nimitzklasse werd ontworpen, werden ook de Nederlandse Geleidewapen fregatten van de Trompklasse getekend. Beide schepen zijn op andere punten niet te vergelijken, maar wat opvalt is dat het aantal bemanningsleden per ton waterverplaatsing in het voordeel is van de Nimitzklasse: 0,056 versus 0,067 op de GW's.
Waar de Nederlandse marine dankzij kleine series iedere nieuwe klasse ontwerpt en volstopt met innovaties, is dat met de vele malen duurdere vliegkampschepen onmogelijk. De eerste Nimitzklasse carrier kwam in 1975 in dienst, de laatste in 2009. Dat is wel (zo goed als) hetzelfde ontwerp! De tijd heeft voor hen op veel vlakken stilgestaan. Stel je voor dat in 2009 nog een GW-fregat (met nieuwe software weliswaar) in dienst zou zijn gesteld.
Was in 1975 een verhouding van 0,056 bemanningsleden per ton waterverplaatsing een goede score, tegenwoordig is dat voor Nederlandse begrippen matig. De bijna 15 jaar oude LCF'en zitten op 0,031 en de OPV's op 0,013. Gemiddeld zit de hele Nederlandse marine nu op 0,018.
En de Fordklasse? Die zit op 0,045. Dat was het niveau waar de Koninklijke Marine gemiddeld in 1988 op zat.
Natuurlijk gaat de vergelijking niet helemaal op: Nederland heeft niets wat in de buurt komt van een Amerikaanse carrier. Maar het zegt wel iets. Zeker als we ons bedenken dat de laatste Fordklasse in 2040 in dienst moest worden gesteld als nieuwste schip van de Amerikaanse marine. Het schip moet dan nog 30 jaar mee. Is men dan nog bereid om met 40 man een slaapverblijf te delen?
Mooi die verbeteringen van de Fordklasse, maar of het comfort van de bemanning echt centraal heeft gestaan, is twijfelachtig.
Sinds 13 augustus 2001
|
