Marineschepen.nl
 
   
 

Karel Doorman - Onze nieuwe aanwinst


Laatst aangepast: 02-06-2014

Op woensdag 2 juni 1948 arriveerde het tweede vliegkampschip van Nederland Hr.Ms. Karel Doorman voor het eerst in ons land. Het vliegdekschip was een vrij nieuwe voormalige Britse carrier die door het aflopen van de Tweede Wereldoorlog overbodig was geraakt en te koop was gezet. Nederland kocht de opgelegde HMS Venerable en stelde het op 28 mei 1948 in dienst, terwijl het nog in Engeland lag. Daarna werd koers gezet naar Rotterdam voor een eerste bezoek aan het nieuwe thuisland en een eerste ontmoeting met het Nederlandse publiek. De nationale pers kreeg die dag uiteraard de primeur en mocht een stukje meevaren.

Hr.Ms. Karel Doorman
Hr.Ms. Karel Doorman op 2 juni 1948 op de Nieuwe Waterweg richting Rotterdam. Het kleine bootje naast de Doorman zou goed de marinesleepboot RS 8 kunnen zijn.

In de Alle Hens van juli 1948 wordt de eerste ontmoeting met het vliegkampschip beschreven in een mooi stukje door hoofdredacteur F. Schaepman. Wat een communicatief hoogtepunt moest worden voor Marinevoorlichting met een varende rondleiding, werd een koude en natte teleurstelling.



De Doorman was onderweg naar Rotterdam en het journaille had zich verzameld in Hoek van Holland om daar onder leiding van de marine naar het nieuwe vliegdekschip te varen. Op de Nieuwe Waterweg moesten de journalisten dan overstappen van de marinesleepboot RS 8 naar de Doorman.
We geven het woord aan de toenmalig hoofdredacteur.

Hr.Ms. Karel Doorman Peter Spier
Marine-illustrator Peter Spier tekende voor de Alle Hens deze prachtige plaat van Hoek van Holland met de Doorman in de verte. (Bron: Alle Hens, juli 1948)

"Berghaven, Hoek van Holland, eentonig drenst de regen, strak vertoont zich de grijze lucht aan de wanhopige blikken der persmensen die naar hier gekomen zijn om Hr.Ms. Karel Doorman te zien binnenkomen. In een klein caféetje worden de verveelde zuchten afgewisseld door het klikkend geluid van de elkaar rakende billardballen. Naargeestig huilt en giert de wind en de regendroppels op het venster trekken schokkend zig-zaggende waterstreepjes. Een journalist drukt z'n verfrommeld regenhoedje vaster op het hoofd en met de handen diep in de zakken beent hij langs de kade naar de steiger waar de R.S. VIII ligt te wachten op het teken dat de Karel Doorman tegemoet gevaren kan worden.

In de kleine kajuit zitten al enige ongeduldigen, het ruikt er naar koffie en natte kleren. Op het dek staat een matroos in z'n oliejas aan de vlaggelijn te prutsen en grijs en nat ligt het kleine slepertje deinend langs de steiger gemeerd.

In het caféetje rinkelt de telefoon, de Karel Doorman is Scheveningen gepasseerd, even later is de rust in het café weergekeerd. De man in de tapkas spreidt het zeildoek over het billard en weggedoken in de opstaande kragen bewegen de nieuwsjagers zich voort door de nog immer dreinende regen om zich in te gaan schepen op de R.S. VIII, waarmee ze de nieuwe aanwinst van de Marine tegemoet zullen varen, om dan op de Nieuwe Waterweg langszijvarend over te stappen.

De Matroos trekt zijn oliejas uit en in de blauwe overall duikt hij in de kleine machinekamer, nieuwsgierige ogen staren hem na in die geheimzinnige ruimte, waar groot en zwart de Diesel staat en roodkoperen buizen zacht glanzen. Met een scherp gesis wordt de lucht in de cylinders geblazen, langzaam wentelt het vliegwiel, twee, drie slagen, tjoek, tjoek en klokkend loopt de diesel verder. Touwen worden losgemaakt, de bootsman staat in de stuurhut en draait het stuurwiel naar bakboord, schuimend slaat het water weg onder de achtersteven, dan gaan we de Berghaven uit en de Waterweg op.

Het water streelt met kleine schuimkuifjes op de golven de flanken, terwijl we tussen de pieren in grote kringen rondschroeven. Marinemensen, journalisten en douanebeambten staan saamgepakt op het dek en turen tussen de pieren door de horizon af. de regen is opgehouden en de zon kiert op sommige ogenblikken door de scheurende wolken, de wind staat krachtig dwars op de Waterweg en zwiept het tegen de boeg klotsende water in overdadige droppeling over de turende massa.



Dan plots wordt aller blik gebonden, een vaalgrijs stipje is het eerste wat van de langverwachte waargenomen wordt. Allengs wordt het groter en groter, de vormen worden duidelijker en steeds scherper tekenen de machtige lijnen zich af tegen de brekende lucht. Op Valkenburg [het marinevliegkamp nabij Katwijk, JK] heeft men al de gehele middag naar de lucht zitten turen en toen men eigenlijk al wanhoopte kwam toch nog de gelegenheid om het nieuwe vliegkampschip tegemoet te vliegen en die gelegenheid wordt ten volle benut. Fire-flys en Mitchells dartelen en daveren hoog en laag over het binnenkomende schip en in sierlijke bogen en wendingen uiten de mensen van Valkenburg hun vreugde.

Het 210 meter lange schip is nu vlakbij en ontelbare hoofden kijken van hoog op het dansende slepertje neer. De hoofden zijn ontelbaar, maar we weten dat er 850 man bemanning is, al zullen die wel niet allemaal kijken.

Een trap wordt neergelaten, op vollen toeren draaiend tjoeperen we naast die 13.190 ton waterverplaatsende massa. Hoog van de COmmandobrug galmt een stem door de scheepsroeper 'We kunnen niet langzamer, moeten vaart houden'. Het wordt spannend, de trap komt dichterbij, vier, vijf mannen springen over, dan zwaaien we weer weg, de ruimte wordt groter en de achterblijvenden kijken afgunstig naar hen die het dek van de Karel Doorman betreden. We komen weer nader en nader, te na, een golf, een zwaai en dan ervaart een van de journalisten tot zijn schrik en schade, dat het prettiger is je hoofd tussen twee zachte meisjeshanden te weten dan tussen een afhangende trap en een ijzeren stuurhut.

Iedereen is beduusd en allengs zien we het machtige vliegkampschip steeds verder verwijderen. Wij keren terug. Maar het verlangen om op Hr.Ms. Karel Doorman te komen bijft.
We zijn op de Karel Doorman gekomen dank zij de bereidwilligheid van de Schout bij Nacht J.J.L. Willinge die ons meenam aan boord van het Marinejacht Neptunes.

Wanneer dan later op de avond men begint om ons de geheimen van het nieuwe schip te ontsluieren, dan gaat het toch wel even duizelen bij die veelheid van getallen, maten, nieuwe vindingen etc. Een veelheid die ons noopt hier een aparte beschrijving aan te wijden die in het volgende nummer zal worden opgenomen."

sleepboot Antonie II
De marinesleepboot RS 8 die de Karel Doorman als eerste onthaalde, werd gebouwd in 1938 als Antonie II en kwam na de Tweede Wereldoorlog in dienst bij de Koninklijke Marine. De boot (met latere naamseinen A 848 en Y 8027) bleef tot en met 1968 onder de wapenen, waarna het als vaartuig voor Rijkswaterstaat voer. Na diverse particuliere eigenaren werd het in 2001 gerestaureerd en in oorspronkelijke staat teruggebracht.

Reportages
U kunt zich voorstellen dat de reportages die op donderdag 3 juni in de kranten verschenen niet veel meer om het lijf hadden dan wat algemeenheden over de Doorman en een kort verslag van de poging om aan boord te komen.
Het bleef bij een poging, zoals uit het artikel van Alle Hens al bleek, doordat een redacteur met zijn hoofd tussen de sleepboot en statietrap van de Doorman raakte. De journalist, Zweitse Hollander van het dagblad Trouw, raakte daarbij zwaargewond. Met een dubbele kaakfractuur moest Hollander per ambulance naar het ziekenhuis worden vervoerd.

Alleen de Rotterdamse redacteur van De Tijd wist twee dagen later een heus verslag te leveren van het binnenste van de Doorman. Op vrijdag 4 juni verscheen in het godsdienstig-staatkundig dagblad een beschrijving van wat de reporter een doolhof noemde; nauwe gangen en niet overruime manschappenverblijven. Het vliegdek was echter een immens grote vlakte. Natuurlijk werd ook de kerk van de Karel Doorman beschreven, die plaats bood aan 80 man. De nieuwe carrier maakte op de redacteur een martiale en overweldigende indruk. Van alle ruimten op de zeven dekken, was de ruimte wat we later de Technische Centrale zouden noemen, het meest spectaculair met lichtjes en knopjes voor alle ruimten aan boord.

De Karel Doorman verliet na een aantal dagen de Rotterdamse Merwedehaven om de bemanning vertrouwd te maken met het schip. Een maand later kwamen de eerste vliegtuigen aan boord en kon het leven als vliegkampschip onder Nederlandse vlag echt beginnen.

Bronnen
Karel Doorman - Onze nieuwe aanwinst, Alle Hens juli 1948, pagina 8-9
Karel Doorman, Sieraad voor onze marine; De Tijd, 4 juni 1948, pagina 3
Op eigen kracht voer de nieuwe Karel Doorman naar Rotterdam; Het Vrije Volk, 4e jaargang nr. 924, 3 juni 1948, pagina 1



Marineschepen.nl
Contact
Over deze site
Adverteren
Blijf op de hoogte via:

Twitter

Facebook

Instagram

Copyright

Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001



Menu
Dossiers

Gerelateerde artikelen
Vliegdekschip Karel Doorman