Marineschepen.nl
 
   
 

Canberraklasse helikoptercarriers (Australië)


Laatst aangepast: 27-05-2020

HMAS Canberra en HMAS Adelaide vormen samen de Canberraklasse. De schepen worden aangeduid als Landing Helicopter Dock (LHD), ofwel helikoptercarriers met een dok voor landingsvaartuigen en zijn voornamelijk ontworpen voor amfibische operaties. Canberra en Adelaide zijn gebaseerd op het Spaanse vliegdekschip Juan Carlos I. Mogelijk worden de Canberra's aangepast voor vliegtuigen en worden F-3B STOVL vliegtuigen besteld voor deze schepen.
De twee LHD's van de Canberraklasse zijn de grootste schepen van de Australische marine ooit.

Ga direct naar specificaties (onderaan deze pagina).

Canberra
HMAS Canberra met helikopters op het dek en landingsvaartuigen langszij. (Foto: Royal Australian Navy)

Amfibisch vervolg
De Australische marine beschikte al veel langer over schepen met amfibische capaciteiten. HMAS Tobruk en de twee schepen van de Kanimbla klasse droegen decennialang zorg voor de Australische amfibische operaties. Deze waren -geheel volgens de tijdgeest- echter veel kleiner en beperkter in mogelijkheden. Gedrieën bedroeg hun waterverplaatsing ruim 22.000 ton; maar liefst vijfduizend ton minder dan één Canberraklasse LHD. Verder ontbeerden ze een dok voor landingsvaartuigen, hadden weinig ruimte voor heli's, nauwelijks medische voorzieningen en een beperkte capaciteit om leiding te geven over meerdere eenheden.



Het belang van amfibische operaties werd voor iedereen in Australië echt duidelijk tijdens de VN-operatie in Oost-Timor (1999-2000), die geleid werd door de Australische krijgsmacht. Ondanks dat de operatie op een eiland plaatshad op slechts zo'n 650 km ten noordwesten van Darwin, waren de Australische strijdkrachten op bepaalde cruciale punten afhankelijk van buitenlandse hulp (o.a. een Amerikaanse marineschip met geavanceerde radars en commandofaciliteiten, en inhuur van koopvaardijschepen). Bovendien slaagde de operatie mede doordat de schepen met militairen en goederen, gebruik konden maken van een haven die in tact was. Als die er niet was geweest, was de missie heel anders gelopen want slechts één schip van de vele, was niet afhankelijk van een haven.
In het visiedocument van de Australische defensie uit 2000 staat vermeld dat de Australische regering geleerd heeft van de operatie in Oost-Timor en de amfibische capaciteiten na einde levensduur van HMAS Tobruk en de Kanimbaklasse wil handhaven1.

In 2003 waren de eerste studies afgerond en werden de eisen voor twee nieuwe schepen bekend gemaakt. Een jaar later werden twee scheepswerven uitgenodigd om met voorstellen te komen: het Franse DCN en de Spaanse werf Navantia (in samenwerking met het Australische Tenix, nu BAE Systems). Dit was een trendbreuk, want de Australische marine leunde daarvoor sterk op verre buur en grote vriend Amerika en uiteraard op de moeder van de Royal Australian Navy: de Britse marine. De VS waren naar verluidt overgeslagen omdat de Amerikaanse amfibische schepen niet voldeden aan de Australische wensen.

Zowel de Franse als Spaanse werf kwamen met ontwerpen, gebaseerd op bestaande tekeningen. Frankrijk presenteerde helikoptercarriers gebaseerd op de Mistralklasse en Spanje een Juan Carlos I-variant.

Australië koos voor het Spaanse ontwerp omdat dit het meest aansloot bij de wensen, maar ook omdat bij dezelfde werf ook de airwarfare destroyers van de Hobartklasse besteld konden worden.

Amfibische operaties zullen de belangrijkste taken zijn van de schepen. Dat kan variëren van een amfibische landing met landingsvaartuigen en helikopters tot een noodhulp na een ramp.


Rondleiding aan boord van de Canberra in aanbouw.

Ontwerp
Zoals vermeld zijn de schepen op het Spaanse vliegkampschip gebaseerd, zij zijn echter wel aangepast aan de Australische wensen. Zowel van binnen als van buiten zijn er verschillen.

De Canberraklasse heeft een ruim vliegdek met zes helispots en het eiland, zoals gebruikelijk, aan stuurboordzijde. Overeenkomstig met het Spaanse ontwerp, hebben de Canberra's de kenmerkende ski-jump waarmee vliegtuigen als de F-35B de lucht in kunnen. In de periode voor de F-35B overwogen werd, verklaarde de Australische marine dat de schans nog op het vliegdek zit, omdat het onlosmakelijk deel uitmaakt van het ontwerp. Het verwijderen van de "schans" zou een aanpassing van de gehele tekening vergen, met alle extra kosten tot gevolg.

Canberra
Dwarsdoorsnede Canberraklasse. (Bron: Royal Australian Navy)

Onder het vliegdek bevinden zich de hangar met ruimte voor 18 helikopters, en het Light Vehicle Deck voor lichte voertuigen en transportgoederen. Twee liften kunnen helikopters van de hangars naar het vliegdek verplaatsen. Daaronder het Main Accommodation Deck, waar de bemanning leeft. Behalve de slaapverblijven, vind je hier ook twee internetcafés, twee sportruimtes en dagverblijven met internet, televisie en beamers. Ook diverse kantoren zijn hier geplaatst. De kombuis is geschikt om voor 1500 personen per dag te zorgen, hier kunnen dan ook maximaal 25 personen aan het eten werken.

Ook is hier de ziekenboeg met 40 bedden, intensive care afdeling, twee operatiekamers en een tandartsenpraktijk. Tot slot, onderin de schepen, zijn het 69,3 meter lange dok en het 1410 vierkante meter grote Heavy Vehicle Deck te vinden.

Behalve het dok, bieden deuren aan beide zijden van de schepen toegang tot de voertuigendekken voor voertuigen, als de LHD's in een haven liggen.

Bedrijven
De volgende bedrijven hebben meegewerkt aan het ontwerp, de bouw van dit project of hebben producten geleverd (en hebben een bedrijfspagina):

Saab logo

logo

Geïnteresseerd in een bedrijfspagina? Kijk hier voor meer informatie

Bouw
De bouw van HMAS Canberra ving aan in september 2008. Adelaide volgde in februari 2010. 104 van de 112 modules -per schip- werden los van elkaar gebouwd en aan elkaar gelast in Spanje. Waarna de rompen van beide schepen met Heavy Lift Ship Blue Marlin naar Australië worden vervoerd. De Canberra arriveerde na een reis van acht weken op 16 oktober 2012 in Australië voor de afbouw. De Adelaide kwam in februari 2014 aan in Melbourne bij BAE Systems.

Begin november 2013 hadden de eerste tests plaats van HMAS Canberra. Diverse voertuigen van de Australische landmacht werden aan boord gereden2. Op 3 maart 2014 begon voor de Canberra de eerste proefvaart van 12 dagen.

HMAS Canberra werd op 28 november 2014 in dienst gesteld, op 4 december HMAS Adelaide.

canberra
De eerste keer dat de Canberra de haven van Sydney binnenvoer. (Foto: Royal Australian Navy)

Voortstuwing
Canberra en Adelaide hebben geen conventionele assen en schroeven, maar POD's (of roerpropellers) van Siemens. Deze configuratie is gebruikelijk bij cruiseschepen, maar ook bij amfibische schepen. De schroeven op deze POD's hebben een diameter van 4,5 meter. De bekende General Electric LM 2500 gasturbine (in gebruik bij 29 marines) en twee MAN dieselgeneratoren zorgen voor de energie. Daar komt nog een Progener-Mitsubishi S16MPTA nood dieselgenerator bij.
De Canberra's hebben bovendien een boegschroef.

Wapensystemen en sensoren
Vier automatische Rafael Typhoon 25mm machinegeweren vormen de kern van de eigen verdediging van het schip. Deze wapens worden bediend van binnenuit het schip, zodat personeel niet wordt blootgesteld aan de weersomstandigheden en vijandelijk vuur. De wapens zijn vooral bedoeld tegen dreiging van kleine bootjes in kustwateren (terrorisme), maar zijn ook in te zetten tegen luchtdoelen. De Rafael Typhoon is gestabiliseerd en heeft een bereik van 1.000 meter. Het wapen beschikt over eigen infraroodsensoren.

De belangrijkste sensor aan boord is de Sea Giraffe 3D radar van Saab. Dit is een phased array radar met een bereik van 180 km. Het kan 200 luchtdoelen en 400 zeedoelen waarnemen en volgen.

canberra
De Canberra op zee tijdens de proefvaart. (Foto: Royal Australian Navy)

Helikopters, landingsvaartuigen, voertuigen (en vliegtuigen?)
Het 202 bij 32 meter grote vliegdek biedt plaats aan meerdere helikopters tegelijk van Seahawks tot NH-90 en zelfs vier Chinook helikopters. Standaard zullen de helikopters bestaan uit een mix van MRH-90 (de Australische versie van de NH-90 helikopter) en S-70B Seahawk onderzeebootbestrijdingshelikopter.

Omdat de Juan Carlos I een vliegdekschip is met F-35B (JSF) vliegtuigen, werd al snel aan Australië de vraag gesteld of de Canberraklasse ook vliegtuigen zal krijgen. Niets heeft tot meer discussie (en verwarring) geleid dan of de Canberra's in de toekomst met "fixed-wing" gaan werken. Tot april 2014 leek het er niet op dat de capaciteiten zouden worden uitgebreid. De Australian Defence Forces stelden steeds duidelijk dat er geen ambities in die richting zou zijn.

Eind mei 2014 werd echter bekend dat Australië de aanschaf van de F-35B toch overweegt. Hierdoor kunnen de helikoptercarriers in de toekomst mogelijk worden verbouwd tot vliegkampschepen. De kosten zijn echter niet gering: deze worden geschat op 300 miljoen dollar per schip. Benodigde aanpassingen zouden zijn: aanbrengen van speciale coating voor bescherming van het vliegdek tegen veelvuldig gebruik van de verticale vliegtuiguitlaten, toevoegen van bergruimte voor munitie en vliegtuigbrandstof, toevoegen van command- & controlmiddelen.

Hoewel tot op heden (2020) nog geen besluit is genomen over een eventuele aankoop van F-35B vliegtuigen, zal de discussie van tijd tot tijd oplaaien. Zeker omdat zowel Zuid-Korea, Japan als de VS met soortgelijke schepen met de F-35B (gaan) opereren. Gebruik door bondgenoten brengt de F-35B letterlijk dichterbij, daarnaast zijn er voordelen te behalen als deze vliegtuigen in internationaal verband ook vanaf de Australische carriers kunnen opstijgen en landen.



Australië heeft voor de Canberraklasse 12 nieuwe landingsvaartuigen besteld. Deze zijn eveneens afkomstig uit Spanje en worden vanaf 2014 in Australië verwacht. De LCM-1E, ook in dienst bij de Spaanse marine, is 23,3 meter lang en 6,4 meter breed; kleiner dan de Nederlandse landingsvaartuigen. De Canberra's kunnen maximaal vier van deze landingsvaartuigen meenemen. De LCM-1E kan 1 tank vervoeren, 6 lichte voertuigen of 170 personen met bewapening.
Achter de LCM's kunnen nog vier RHIB's (grote rubberboten met stalen romp) in het dok.

De helikoptercarriers hebben ruimte voor maximaal 110 lichte voertuigen. Uiteraard zijn er verschillende configuraties mogelijk. Omdat tanks alleen op het Heavy Vehicle Deck kunnen staan, kunnen er maximaal 12 main battle tanks mee 3.

canberra
De 230 meter lange Canberraklasse vergeleken met de andere grote Australische marineschepen, waaronder de nieuwe 147 meter lange Hobartklasse. (Foto: Royal Australian Navy)

Inzet
In januari 2020 werd HMAS Adelaide ingezet om hulp te verlenen bij de bosbranden in Australië.

Specificaties
Nummer Naam In dienst
02 Canberra 2014
03 Adelaide 2016
Afmetingen 230,8 x 32 x 7,1
Max. waterverplaatsing 27.500 ton
Max. snelheid 20 knopen
Bemanning 358 vaste bemanningsleden
1046 mariniers
Voortstuwing 1x GE LM 2500 gasturbine
2x dieselgeneratoren
Wapensystemen 4x Rafael Typhoon 25mm weapon station
6x 12,7mm machinegeweren
3x Phalanx Block 1B baseline 2 (2020-2023)
Sensoren Saab Sea Giraffe 3D radar voor lucht en zeebeeld, en belichting van doelen
navigatieradar
Sagem VAMPIR NG infrarood search & track camera
Air wing Max 18 helikopters (standaard 8) zoals:
MRH-90 helikopter
CH-47 Chinook
Black Hawk
S-70B-2 Seahawk
ARH Tiger
MH—60R Seahawk Romeo

Eventueel F-35B vliegtuigen
Voertuigen Alle combinaties mogelijk tot maximaal 110 voertuigen. Van lichte voertuigen tot tanks.


Noten
1.Defence 2000, Our Future Defence Force, 2000, pp 83-84.
2.NUSHIP Canberra passes first harbour acceptance trial in Australia, Navy Daily, 3 november 2013. Geraadpleegd op 9 december 2013.
3.Exclusive report: Inside HMAS Canberra, News.com.au, 11 mei 2013. Geraadpleegd op 9 december 2013.




Marineschepen.nl
Contact
Over deze site
Blijf op de hoogte via:

Twitter

Facebook

Instagram

Copyright

Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001



Menu
Nederlandse marineschepen
Belgische marineschepen
Marineschepen wereldwijd

Bedrijven
Saab

Gerelateerde artikelen
Juan Carlos I
Hobart

Toch JSF voor Canberra?
Canberra in Sydney
Proefvaart Canberra
2e LHD bij Australië
LHD krijgt naam
Succes Spaanse scheepswerf