|
|
Ulaklasse onderzeeboten
Laatst aangepast: 03-12-2014
De Noorse onderzeedienst bestaat uit onderzeeboten van de Ulaklasse: zes dieselelektrische onderzeeboten uit de periode 1989-1992. De Ula's zijn ontworpen en gebouwd in Duitsland bij Thyssen Nordseewerke te Emden.
Vanaf 2020 moeten ze vervangen worden. De Walrusklasse moet ongeveer in dezelfde periode vervangen worden en Nederland is één van de gesprekspartners van Noorwegen op gebied van nieuwe onderzeeboten.
Ga direct naar specificaties (onderaan deze pagina).
KNM Ula in een Noors fjord. (Foto: Noorse marine)
De zes Ulaklasse onderzeeboten zijn kleine, maar uitstekende onderzeeboten die hun waarde in internationaal verband hebben bewezen tijdens onder andere inlichtingenoperaties in de Middellandse Zee. De boten vormen het 1e Onderzeeboot Eskader en hebben de marinebasis Haakonsvern nabij Bergen als thuisbasis.
Historie
In 1972 besloot de Noorse regering om de Kobbenklasse (Type 207, 1965) onderzeeboten te vervangen. Noorwegen koos dezelfde werf waar ook de oude Kobben's waren gebouwd. Dit keer ontwierp Thyssen Nordseewerke de U-Boot-Klasse 210, of Type 210, voor de Noorse marine. In 1988 werd KNM Ula te water gelaten en in 1989 in dienst gesteld. De laatste volgde in 1992. De Noorse onderzeeboten zijn dus leeftijdgenoten van de Nederlandse onderzeeboten van de Walrusklasse.
Van de Noorse fjorden naar de Middellandse Zee
De Ulaklasse is met ruim 1.000 ton waterverplaatsing meer dan één keer zo groot dan de oude Kobbenklasse, maar ook de Ula's zijn ontworpen tijdens de Koude Oorlog en waren vooral bedoeld voor de territoriale wateren en dus in de fjorden. Toch moesten zij ook patrouilles op de Noordzee, Noorse Zee en de Barentszee kunnen uitvoeren om bijvoorbeeld inlichtingen te verzamelen over Sovjetschepen.
De Noorse strategie van het beschermen van de thuiswateren met kleine eenheden verschoof naar het bijdragen aan internationale missies ver van huis. Ook verschoof het werkterrein van de Ulaklasse van de Noorse fjorden naar de Middellandse Zee. De noordelijke wateren blijven echter een belangrijke rol spelen voor de Noorse onderzeedienst, zeker met het oog op de verminderde ijsgang boven de poolcirkel en een mogelijke doorvaart om "de noord".
De taken van de Ula's zijn vergelijkbaar met andere conventionele onderzeeboten: inlichtingen verzamelen, onderzeebootbestrijding, oppervlakteoorlogvoering en het opereren met special forces.
Eén van de officieren aan boord van KNM Uthaug kijkt door de periscoop. (Foto: Noorse marine)
Modernisering
In 2004 werd gestart met uitgebreide moderniseringen van de Ula's om de boten tot 2020 operationeel te kunnen houden. De updates behelsden modernisering van zo'n 60 systemen, waaronder de periscopen, navigatiesystemen, radars, sonars, motoren, communicatiesystemen en software. Ook de tactische simulator op de wal werd vernieuwd.
Een belangrijk onderdeel van de modernisering betrof die van de sonarsystemen die aanving in 2008. Bij de upgrade, uitgevoerd door Kongsberg, werden de meeste natte delen van de sonars behouden, maar werd de verwerking van de sonarsignalen aangepakt. Kongsberg introduceerde een Processing Sonar Suite waarbij voornamelijk wordt gebruikgemaakt van op de markt verkrijgbare computerapparatuur (commercial off the shelf). De verwerking veranderde van analoog naar digitaal en de systemen voor de operators werden nieuwe consoles met moderne beeldschermen.
De Processing Sonar Suite maakt op zijn beurt weer deel uit van het nieuwe MSI-90U Mk 2 Combat Management System dat gebaseerd is op commercieel beschikbare computers die draaien op Linux en verbonden zijn middels een ethernet netwerk.
Wapens en sensoren
De Ulaklasse beschikt over de Zeiss Sero 14 navigatieperiscoop en Sero 15 aanvalsperiscoop en meerdere sonars.
Het wapensysteem is de Atlas Elektronik DM2A3 torpedo. Zij hebben een bereik van 28 km en een topsnelheid van 35 knopen.
Inzet
De Noorse onderzeeboten zijn ontwikkeld voor de fjorden en wateren als de Noorse Zee en Barentszee. Sinds 2001 zijn de Ula's ook ingezet in onder andere de Middellandse Zee. Zo deden in het kader van Active Endeavour in twee jaar tijd vier Ulaklasse onderzeeboten mee aan deze operatie, waarbij zij voornamelijk inlichtingen verzamelden over scheepvaart. Toen bleek wel dat de boten niet gebouwd waren voor de warme wateren, waarna op basis daarvan verbeteringen zijn aangebracht bij drie boten.
Vervanging
De Ulaklasse zal tot ongeveer 2020 operationeel kunnen blijven. In 2007 begon Noorwegen met een onderzoek naar de toekomst van de Noorse Onderzeedienst. In 2011 besloot de Noorse regering op basis van het onderzoek dat de onderzeeboten ook na 2020 van groot belang zouden zijn voor de Noorse defensie, vooral omdat de boten flexibel inzetbaar zijn, een zwaar wapen hebben, in het geheim kunnen opereren, groot bereik hebben en zelfstandig kunnen werken. De onderzeeboten zouden daardoor in Noorse wateren maar ook daarbuiten vijandelijke eenheden de toegang kunnen ontzeggen.
Uit een vervolgonderzoek bleek dat de boten niet verder gemoderniseerd moesten worden om de levensduur te verlengen, maar vervangen moeten worden door nieuwe onderzeeboten. Noorwegen bouwt zelf geen onderzeeboten en wil samenwerken met andere landen. Eén gesprekspartner is Nederland. De Walrusklasse moet immers rond 2025 worden vervangen. Mogelijk wordt de opvolger van de Ulaklasse, dezelfde boot als de opvolger van de Walrusklasse.
Specificaties
| Naamsein |
Naam |
In dienst |
Uit dienst |
| S300 |
Ula |
1989 |
|
| S301 |
Utsira |
1992 |
|
| S302 |
Utstein |
1991 |
|
| S303 |
Utvær |
1990 |
|
| S304 |
Uthaug |
1991 |
|
| S305 |
Uredd |
1990 |
|
|
| Afmetingen |
59 x 5,4 x 4,6 |
| Max. waterverplaatsing |
1150 ton (onder water) |
| Max. snelheid |
Boven water 11 knopen, onder water 23 knopen
|
| Bemanning |
21 |
| Voortstuwing |
2 MTU 16V 396 SB83 diesels
1 Siemens elektromotor (2200 kW) |
| Wapensystemen |
14 Atlas Elektronik DM2A3 torpedo's
(8 torpedobuizen)
|
| Sensoren |
Zeiss Sero 14 navigatieperiscoop
Zeiss Sero 15 aanvalsperiscoop
Kelvin Hughes 1007 oppervlakteradar
Atlas Elektronik CSU83 sonar
Thomson Sintra flank sonar
|
Sinds 13 augustus 2001
|
