Marineschepen.nl
 
   
 

Visbyklasse korvetten (Zweden)


Laatst aangepast: 10-11-2020

De vijf Visbyklasse korvetten zijn schepen bedoeld voor oorlogvoering op en onder water. De korvetten hebben veel internationale aandacht gekregen vanwege hun 'stealth'-uiterlijk. De schepen zijn ontworpen door de Zweedse marine en gebouwd door de Zweedse scheepswerf Kockums (tegenwoordig Saab Kockums). Zweden heeft echter veel problemen met de schepen gekend. Mede hierdoor is veel bezuinigd op de schepen.

Ga direct naar specificaties (onderaan deze pagina).


De korvetten van de Visbyklasse halen snelheden van 35 knopen. (Foto: Kockums)

Taken
De korvetten zijn ontworpen voor vooral oppervlakteoorlogvoering, onderzeebootbestrijding, mijnenbestrijding en politie- en kustwachttaken. Maar kunnen ook worden ingezet bij drugsbestrijding of bijvoorbeeld bij piraterijbestrijding in de Golf van Aden.

Bij een eventueel conflict worden de meeste Zweedse marineschepen ingezet in de kustwateren. Hier gaan zij op in de grillige Zweedse kust, en kunnen snel toeslaan van achter rotsen en kleine eilandjes. Ook de Visby's kunnen dat, maar zijn ook in staat om verder op zee het conflict aan te gaan.



Ontwerp
Begin jaren '90 startte de Zweedse marine met een geheel nieuw project voor nieuwe marineschepen ter vervanging van de Norrköpingklasse patrouilleschepen. Het idee was om kleine hoogwaardige marineschepen te bouwen die geschikt zouden zijn voor veel verschillende taken.

Het moest daarnaast een innovatieve scheepsklasse worden met veel nadruk op signatuurreductie (stealth) en nieuwe materialen. Daarom werd in 1991 het schip HMS Smyge gelanceerd, dat de oorsprong kent uit een studie van FMV (het Zweedse DMO, Defensie Materieel Organisatie) halverwege jaren '80. Dit was een experimenteel vaartuig dat gebruikt werd bij de ontwikkeling van de Visbyklasse. Met de Smyge werden nieuwe wapens, sensoren en communicatie getest.

In 1995 werd met het ontwerpen begonnen door FMV.

De ontwerpers van de Visbyklasse kozen voor koolstof verstekte kunststof voor de romp, zodat de schepen een verminderde magnetische signatuur hebben en dus op mijnen kunnen jagen. Ook zijn de schepen hierdoor een stuk lichter. De waterverplaatsing is 650 ton, als gewoon staal gebruikt was, dan was de waterverplaatsing 1100 ton geweest.

Daarnaast werden de korvetten voorzien van 4 gasturbines en 2 dieselmotoren, en waterjets in plaats van schroeven.


Visby voor indienststelling.

Tegenslagen
Oorspronkelijk zou de gehele Visby klasse uit 10 schepen bestaan en de schepen zouden in 2005 operationeel zijn. Ook was het de bedoeling dat de schepen uit twee series zouden bestaan; een serie voor onderzeeboot- en mijnenbestrijding en een serie voor oppervlakte-oorlogvoering. Echter, bezuinigingen en technische tegenslagen hebben het project gewijzigd. Het aantal schepen werd verminderd tot 6. Ook moesten alle schepen multifunctioneel worden, dat had de nodige gevolgen voor het ontwerp.

Het project werd een slepende kwestie: in 2000 werd het eerste schip, Visby, te water gelaten, maar dat kende zoveel problemen dat de nummers twee en drie pas negen jaar later konden worden overgedragen aan de Zweedse marine. Het zesde schip werd geannuleerd.

De korvetten die in 2002 nog supermodern waren, zijn gebaseerd op techniek uit de jaren '90, maar waren pas tien jaar later inzetbaar. Door de tegenslagen zijn de kosten gestegen en had de Zweedse marine ze in de tussentijd niet kunnen gebruiken.


Visby op zee

Annuleringen
De Visbyklasse kreeg niet alleen te maken met annulering van één schip, het ontwerp van de overige vijf werd ook aangepast of gekort:
- RBS 15 Mk III antischeepsraket werd geannuleerd, ten faveure van de oudere Mk II. Later mogelijk alsnog toegevoegd.
- 127mm ALECTO raketwerpers (voor dieptebommen en torpedo's) tegen onderzeeboten werd geannuleerd
- de hangar werd uit het ontwerp geschrapt (in heel laat stadium)
- raketten voor luchtverdediging werd uitgesteld, daarna werd het Zuid-Afrikaanse Umkhonto luchtverdedigingssysteem gekozen en vervolgens geannuleerd.

Bouw
Het eerste schip (K31 Visby) was in 2000 te water gelaten en twee jaar later (en na heel veel tests) overgedragen aan de Zweedse marine. In juni 2002 is aangevangen met het plaatsen van wapens en gevechtssystemen en in 2006 is het schip officieel opnieuw in dienst gesteld door de Zweedse marine.
Op 16 december 2009 werden de Helsingborg en Härnösand aan de sterkte toegevoegd van de Zweedse marine. Dit waren de eerste twee schepen van de Visby klasse die ingezet konden worden. De schepen werden opgeleverd in versie 4; alleen het kanon en de mitrailleurs waren operationeel.
De andere korvetten werden in tussentijd gebouwd in versie 5. Deze schepen zijn direct geleverd worden met een vollediger pakket aan wapensystemen.

In 2012 werd HMS Visby als eerste schip van versie 4 naar 5 opgewaardeerd. De Visby werd op 63 punten aangepast, waaronder toevoeging van de antischipwapens RBS15, verbeterde luchtbehandeling, onbemande onderwatervaartuigen voor mijnenbestrijding, verbeteringen aan het helidek, stealth aanpassingen, etc. In 2015 werd het laatste korvet opgewaardeerd naar versie 5, 20 jaar na de start van de eerste studie.



Stealth
De schepen zijn ontworpen om detectie via radar, infrarood, magnetisme, etc. zoveel mogelijk te voorkomen. Enerzijds gebeurt dat door de vorm van de schepen. De korvetten hebben immers geen ronde en vormen en verticale vlakken, waardoor het schip moeilijk met radar ontdekt kan worden. Dit is op zich niets nieuws, maar de ontwerpers hebben dit op alle vlakken in het schip toegepast. De hete uitlaatgassen van de motoren worden verborgen gehouden voor detectoren, door ze dicht bij het water uit te laten stromen. Maar ook de romp zelf draagt bij aan stealth: de schepen zijn niet van staal gemaakt maar van carbon fibre reinforced plastic. Dit materiaal is licht, sterk en heeft een lage radarsignatuur en een kleinere magnetische footprint. Doordat de romp een stuk lichter is, is er meer plaats voor sensoren en wapensystemen, kunnen de schepen sneller varen en hebben ze een groter bereik.

Bedrijven
De volgende bedrijven hebben meegewerkt aan het ontwerp, de bouw van dit project, of hebben producten of diensten geleverd (en hebben een bedrijfspagina):

Saab logo

Geïnteresseerd in een bedrijfspagina? Kijk hier voor meer informatie

Sensoren en wapensystemen
De wapensystemen van de Visby's bestaan uit een Bofors 57mm 70 SAK mkIII kanon met een vuursnelheid van 220 schoten per minuut. Het kanon is in te zetten tegen zee- en luchtdoelen en heeft een stealth behuizing. Acht Saab Bofors Dynamics RBS 15 mk2 hebben een bereik van 70 km en zijn bedoeld tegen andere schepen. Om onderzeeboten aan te pakken hebben de korvetten Saab Underwater Systems Tp 45 torpedo's en dieptebommen die met de hand uit het schip gerold moeten worden.


Mooi retrofilmpje met de capaciteiten van de RBS 15 goed in beeld gebracht.

Op de Visby's staat de Saab Sea Giraffe AMB, een 3D luchtwaarschuwingsradar met een bereik van maximaal 100 km. Het Hydra multisonarpakket van General Dynamics Canada is bedoeld voor mijnen- en onderzeebootbestrijding. Het systeem integreert data van diverse sonars, die allemaal hun eigen taak hebben:
- Hydroscience Technologies towed array (gesleepte sonar) wordt 1 km achter het schip gesleept en is vooral bedoeld om oppervlakteschepen te detecteren
- C-Tech CVDS-26 dual-frequency actieve Variable Depth Sonar (VDS) is de primaire onderzeebootbestrijdingssensor
- C-Tech CHMS-90 boegsonar is bedoeld voor het ontwijken van mijnen
- sonars van de Atlas Elektronik Seafox ROV's zijn de primaire mijnenbestrijdingssensoren.

Door de annulering van raketten voor luchtverdediging, kunnen de schepen zich vrijwel niet verdedigen tegen luchtdoelen. Aan luchtverdediging wordt door de Zweedse marine ook minder waarde gehecht voor deze schepen, omdat de korvetten in conflictsituaties vrij dicht bij land opereren en er dan -zo is de verwachting- luchtsteun van de Zweedse luchtmacht.

De Visby's beschikken ook over zeemijnen die zij kunnen leggen. Zweden produceert zelf bijvoorbeeld de Rockan-zeemijn.


Lancering van de RBS MkII.

Inzet
De korvetten zijn nauwelijks ingezet voor internationale missies. Hoewel zij wel -in een later stadium- aanpassingen hebben gekregen voor anti-piraterij, zijn de korvetten daar ook niet voor gebruikt. De schepen zijn vooral actief in lokale wateren en richten zij zich de laatste jaren op oefeningen tegen een aanval op Zweeds grondgebied. De schepen hebben ook deelgenomen aan internationale oefeningen zoals Cold Response en Joint Warrior in de Atlantische Oceaan en uiteraard aan oefeningen in de Oostzee zoals Swefinex.

Vooralsnog heeft alleen HMS Visby deelgenomen aan ernstinzet. Dat was in oktober 2014 tijdens de zoekactie naar de vermeende onderzeese indringer in de archipel van Stockholm.



Specificaties
Naamsein Naam In dienst
K31 Visby (Serie I) 2002
K32 Helsingborg 2006
K33 Härnösand 2006
K34 Nyköping 2009
K35 Karlstad (Serie II) 2009
K36 Uddevalla geannuleerd
Afmetingen 73 x 10,4 x 2,4
Max. waterverplaatsing 640 ton
Max. snelheid 35 knopen
Bemanning 43
Voortstuwing CODAG. 4 Allied Signal TF 50 A gas turbines
2 MTU 16V 2000 N90 diesel motoren
2 Kamewa waterjet propulsors
Wapensystemen SAAB RBS 15 Mk II SSM
TP 45 torpedo's
Bofors 57mm Mk 3 kanon
Sensoren Saab Sea Giraffe zeebeeld/ 3D luchtbeeld
I-band navigatieradar
Saab CEROS 200 vuurleidingsradar
Hydroscience Technologies gesleepte sonar
C-Tech CVDS-26 dual-frequency active Variable Depth Sonar (VDS)
C-Tech CHMS-90 boegsonar
ROV's met sonars

Helikopter AgustaWestland A109M helikopter (geen hangar)




Marineschepen.nl
Contact
Over deze site
Blijf op de hoogte via:

Twitter

Facebook

Instagram

Copyright

Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001



Menu
Nederlandse marineschepen
Belgische marineschepen
Marineschepen wereldwijd

Bedrijven
Saab

Gerelateerde artikelen
Onderzeeboot bij Stockholm?
Zweden zoekt onderzeeboot
Einde zoektocht