Gisteren is een Russisch vlootverband met onder meer marineschepen voor een oefening naar het Noordpoolgebied vertrokken. Rusland maakt, net als Denemarken en Canada, aanspraak op grote delen van de Noordpool. Donderdag gaat ook de grootste Russisch-Chinese marineoefening ooit van start. Die heeft plaats aan de oostkant van Rusland.
De Severomorsk eerder dit jaar op de Noordzee. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Deze week beginnen twee strategisch belangrijke oefeningen voor de Russische marine. Ten noorden van Rusland zal een Russisch vlootverband de claim op het Noordpoolgebied kracht bijzetten door een amfibische oefening, die de marine en mariniers tevens beter bekend moet maken met opereren in de noordelijke wateren. Tegelijkertijd gaat de grootste gecombineerde Russisch-Chinese oefening ooit van start, genaamd Joint Sea 2015 II, in de Japanse Zee.
Russisch vlootverband
Gisteren is uit de marinehaven van de Noordelijke Vloot, Severomorsk, een vlootverband vertrokken richting de Laptevzee. De schepen gaan via de Barentszzee, om Nova Zembla, richting de Karazee naar het eiland Kotelny, ten noorden van Siberië. Daar zullen zij onder andere amfibische oefeningen houden. Voor deze Arctische reis zijn de Russische marineschepen maanden van huis.
Het flottielje bestaat uit torpedobootjager Severomorsk (Udaloyklasse), twee landingsschepen van de Ropuchaklasse de Georgiy Pobedonosets en de Kondopoga, aangevuld met ondersteunende schepen waarvan waarschijnlijk twee werkschepen van de Kashtanklasse, een tanker en een sleepboot.
Noordpool claims
Door de opwarming van de aarde zijn steeds meer noordelijke wateren te bevaren. Daar maken nu de Russische marineschepen gebruik van, maar in de toekomst mogelijk ook koopvaardijschepen die een kortere route vanuit Azië naar Europa zoeken. Daarnaast herbergt het Arctisch gebied een grote hoeveelheid gas en olie. Door wijzigingen in het VN-zeerechtverdrag (UNCLOS) hebben de vijf aangrenzende landen, de VS, Noorwegen, Denemarken (via Groenland), Rusland en Canada de mogelijkheid om het deel van de Noordpool dat binnen de grenzen van hun continentale plat ligt. En de vijf willen graag de Noordpool in hun bezit. Canada, Denemarken en onlangs ook Rusland hebben een gebied van 1,2 miljoen vierkante kilometer geclaimd.
Het VN-zeerechtverdrag zorgt enerzijds voor duidelijkheid, maar anderzijds voor nieuwe conflicten. En er zijn ook andere spelers die met interesse naar het noorden kijken. Nederland heeft mede in verband met de Rotterdamse haven ook belang bij het Noordpoolgebied. Morgen vertrekt een Nederlandse expeditie met wetenschappers naar de Noordpool.
Voorbereiding
De strijd om de Noordpool is niet nieuw, maar lijkt zich wel te verhevigen. In maart dit jaar had de grootste Noorse oefening in 50 jaar plaats, in het meest Noordelijke puntje van Noorwegen. Ook is het niet de eerste keer dat Russische marineschepen maanden van huis zijn voor een Arctische reis. Dit is de vierde en ook eerder werd door Russische mariniers geland op ijzige eilandjes. Daarnaast moet worden opgemerkt dat de reis van de schepen binnen de territoriale wateren van Rusland plaatsheeft én het eiland Kotelny Russisch grondgebied heeft.
Met de oefeningen, maar ook met het opbouwen van bijvoorbeeld een vliegveld op Kotelny, wil Rusland een continue aanwezigheid in het Arctisch gebied en aan de grenzen van het door Moskou geclaimde ijs. Als er in de toekomst een conflict komt over het Noordpool gebied, heeft de Russische marine zich in ieder geval voorbereid.
Type 071 Changbai Shan. Het schip ziet er uit als een groot fregat, maar is het toch echt een Landing Platform Dock (LPD). Deze schepen zijn 5 meter langer dan de 205 meter lange Karel Doorman. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Joint Sea 2015 II
Zo'n 20 Russische en Chinese marineschepen verlaten donderdag de haven van Vladivostok voor de grootste gezamenlijke oefening van de twee landen ooit. De twee marines zullen oefenen op een conflict hoog in het geweldspectrum. Zo staat onderzeebootbestrijding op het programma en wordt de luchtverdediging beoefend. Voor het eerst zullen de beide landen een gezamenlijke amfibische oefening uitvoeren.
Eerder dit jaar hielden beide landen ook een gezamenlijke oefening, maar die was kleiner van opzet en bedoeld als aanloop naar deze grotere oefening. Dergelijke oefeningen zijn vrij nieuw, pas in 2005 werden voor het eerst gezamenlijke marineoefeningen gehouden door Rusland en China. Ook lijken de oefeningen langzaam hoger in het geweldspectrum te gaan: van vredesmissies in 2005 naar anti-piraterij en escorte in 2012 naar een complete oorlog in 2015. Dat hoeft overigens niets te zeggen over de intenties van beide landen, want voor gecombineerde operaties hoog in het geweldspectrum moet eerst veel geoefend worden, bij eenvoudige zeemanschappelijke oefeningen is dat minder het geval.
Welke schepen aan Russische zijde meedoen is niet bekend gemaakt. Waarschijnlijk zal het vlaggenschip van de Russische Pacifische vloot weer van de partij zijn. De Varyag is een grote en zwaarbewapende kruiser, en deed met de vorige editie ook mee. In totaal wordt Rusland door 16 marineschepen, 2 onderzeeboten en 12 vliegtuigen vertegenwoordigd.
China heeft de volgende schepen gestuurd: torpedobootjager Shenyang (Type 051C, tevens stafschip), torpedobootjager Taizhou (Sovremennyyklasse), fregatten Linyi en Hengyang (Type 54A Jiangkai II), tanklandingschip Yunwushan (Type 072A) en bevoorrader Taihu (Type 903). Tot slot maakt ook het in Nederland 'bekende' amfibische transportschip Changbai Shan (Type 071) deel uit van de vloot. De Changbaishan was eerder dit jaar nog in Rotterdam.
