De twee gloednieuwe helikoptercarriers die Frankrijk voor Rusland heeft gebouwd, worden mogelijk gesloopt. De schepen zouden vanaf november 2014 worden geleverd, maar de sancties die waren opgelegd na de oorlog in Oekraïne voorkwamen dat. De schepen zijn echter op maat gemaakt voor de Russische marine en er zijn weinig geïnteresseerden. Als er geen koper komt, worden de twee carriers gesloopt of tot zinken gebracht, aldus bronnen tegenover de Franse krant Le Figaro.
De Vladivostok in 2014.
In 2011 was er nog geen vuiltje aan de lucht toen Frankrijk en Rusland een contract tekenden voor de bouw van in totaal vier Landing Helicopter Docks (LHD), gebaseerd op de Mistralklasse, voor de Russische marine. De laatste twee schepen heeft Rusland eerder geannuleerd, maar voor de eerste twee zou Rusland 1,12 miljard euro neertellen. De schepen werden gebouwd, de bemanningen opgeleid en er werd proefgevaren.
Nu dreigt een roemloos einde voor de twee LHD's, de Vladivostok en de Sebastopol. Door de crisis in Oekraïne kwam Frankrijk onder druk te staan en vlak voor de opleverdatum besloot het de oplevering van de schepen voor onbepaalde tijd uit te stellen. Het is nog altijd niet zeker wat er met de schepen gaat gebeuren. De kans dat ze alsnog naar Rusland gaan is nihil en veel andere kopers zijn er niet.
Verkoop is niet eenvoudig
De markt voor deze schepen is klein. Landen als Spanje, Nederland, Amerika, Groot-Brittannië en Zuid-Korea bouwen dit soort schepen ook en bieden ze te koop aan. Volgens het Franse dagblad Le Figaro zijn Canada, Egypte en "een land in het noorden" mogelijk geïnteresseerd. Er wordt al langer rekening gehouden met Canadese interesse, de Franse marine was vorig jaar nog met één van de eigen Mistrals nog in Canada. Maar de Canadezen zijn al begonnen aan een groot nieuwbouwprogramma, inclusief een eigen Joint Support Ship (JSS). Welk land "in het noorden" geïnteresseerd zou zijn is niet duidelijk, van alle grote landen is Duitsland het enige grote land zonder deze amfibische capaciteiten. Maar het gaat slecht met de Duitse scheepswerven en de vraag is of Duitsland die werven passeren door een duur Frans product.
Er wordt niet veel verwacht van verkoop van de Vladivostokklasse. Aan Rusland ligt dat overigens niet, uit berichten in Russische media bleek eerder dat Poetin een verkoop aan derden niet zal proberen tegen te houden. Een probleem is wel dat de Vladivostokklasse helemaal op de Russische marine is afgestemd. De eisen die de Russische marine stelde aan de schepen zijn anders dan van veel NAVO landen. Er zijn Russische wapens geïnstalleerd en de verblijven zijn flink versoberd. Een aanpassing op de eisen van een andere gebruiker de prijs alleen maar zal opvoeren.
Dat geldt dus ook voor gebruik door de Franse marine. Als Frankrijk de schepen zelf in dienst wil nemen, moeten de schepen voor honderden miljoenen euro's verbouwd worden. Daarnaast heeft Frankrijk al drie Mistrals.
Eerder werd op sociale media geopperd dat Nederland de schepen zou moeten kopen, maar dat is ondenkbaar. De Koninklijke Marine heeft met de Rotterdam, Johan de Witt en de Karel Doorman al veel meer capaciteit dan er helikopters beschikbaar zijn. Ook op amfibisch vlak is voldoende ruimte. Twee nieuwe LHD's zouden een ware overkill vormen. Daarnaast zou Nederland voor zelfs een lage verkoopprijs en verbouwingskosten behoorlijk in de budgetten moeten schuiven ten koste van andere -wel belangrijke- projecten als nieuwe onderzeeboten, fregatten en mijnenbestrijdingsvaartuigen. Voor het geld van twee aangepaste LHD's zou ook een, wel op de eisen afgestemde, LPD als vervanger van de Rotterdam gebouwd kunnen worden door Damen. Tot slot zouden twee Frans-Russische LHD's altijd buitenbeentjes zijn in de Nederlandse vloot, hetgeen weer extra kosten betekent voor onderhoud, bevoorrading en opleiding van personeel.
Ook aanschaf van de twee LHD's door de EU of de NAVO is onwaarschijnlijk. Zowel de EU of NAVO hebben zelf echter geen materieel en militair personeel. Als aankoop door EU of NAVO al haalbaar zou zijn, zullen de schepen alsnog ingrijpend verbouwd moeten worden. Dan volgt de vraag wie met de schepen gaat varen en wie de schepen gaat onderhouden. Voor beide organisaties is het veel goedkoper om de lidstaten te vragen om maritieme helikopter- of amfibische capaciteit te leveren.
Wat Frankrijk nu overkomt, had Nederland ook kunnen gebeuren. Want ook Damen probeerde aan Rusland marineschepen te verkopen, maar verloor de strijd van de Fransen. Deze foto werd gemaakt tijdens een bezoek van Zr.Ms. Johan de Witt in 2009 aan Rusland om de Russen te laten zien wat de Nederlandse industrie voor ze kon bouwen. (Foto: Koninklijke Marine)
Sloop
Als de schepen niet verkocht worden en niet alsnog aan Rusland worden geleverd, rest volgens bronnen tegenover Le Figaro sloop van de twee schepen of het tot zinken brengen ervan. Het bericht leidde tot geschokte reacties in Frankrijk, omdat het land dan niet alleen honderden miljoenen euro's schade oploopt, maar ook omdat het dan letterlijk niets meer overhoudt aan de deal.
De schade is al groot doordat Frankrijk het reeds betaalde bedrag terug moet storten en bovendien volgens het contract een boete moet betalen van 300 miljoen euro aan de Russen. Voordeel is wel dat Parijs net voor miljarden aan gevechtsvliegtuigen heeft verkocht, met de bedragen die daarmee gemoeid zijn kan het veel opvangen.
