De grootste NAVO onderzeebootbestrijdingsoefening van het jaar is in volle gang. 13 schepen, vier onderzeeboten en meerdere vliegtuigen en helikopters zijn op dit moment voor de kust van Noorwegen verwikkeld in een complex kat-en-muis spel. Eén van die schepen is het LCF Zr.Ms. Tromp.
Eén van de operators van een Franse Atlantique 2 kijkt uit het raam. (Foto: WO C. Artigues/ NAVO)
Vorige week maandag begon nabij Noorwegen de grootste onderzeebootbestrijdingsoefening die dit jaar onder de vlag van de NAVO plaatsvindt. Dynamic Mongoose 2015 brengt marineschepen, onderzeeboten, vliegtuigen en helikopters uit 11 verschillende landen gedurende twee weken bijelkaar om beter te leren samenwerken in de strijd tegen onderzeeboten. De oefening staat onder leiding van de Amerikaanse schout-bij-nacht Brad Williamson, commandant van Standing NATO Maritime Group 2 (SNMG2).
De oefening Dynamic Mongoose is geen reactie van de NAVO op Rusland en onderzeebootincidenten bij Zweden, Finland en Schotland in het afgelopen half jaar. Dynamic Mongoose werd namelijk in 2012, toen Rusland en de NAVO nog dikke vrienden waren, voor het eerst gehouden om de beste anti-submarine warfare training te bieden aan de lidstaten en de onderlinge samenwerking te verbeteren in een multi-nationale omgeving.
Zweedse onderzeeboot HMS Gotland, gevolgd door Zr.Ms. Tromp en HMS Portland. (Foto: NAVO)
Overzicht deelnemers
Met deelnemende varende en vliegende eenheden uit 11 verschillende kan zeker worden gesproken van een driedimensionale en multinationale oefening. Een overzicht:
Onderzeeboten
USS Seawolf (Verenigde Staten, Seawolfklasse)
U33 (Duitsland, Type 214)
KNM Utvaer (Noorwegen, Ulaklasse)
HMS Gotland (Zweden, Gotlandklasse)
Oppervlakteschepen
USS Vicksburg (kruiser, Verenigde Staten, Ticonderogaklasse)
Latouche-Tréville (destroyer, Frankrijk, Georges Leyguesklasse)
HMS Portland (fregat, Groot-Brittannië, Type 23)
Zr.Ms. Tromp (fregat, Nederland, De Zeven Provinciënklasse)
HMCS Fredericton (fregat, Canada, Halifaxklasse)
Blas de Lezo (fregat, Spanje, Alvaro de Bazanklasse)
Fridtjof Nansen (fregat, Noorwegen, Fridtjof Nansenklasse)
TCG Göksu (fregat, Turkije, Gabyaklasse)
ORP Kaszub (korvet, Polen, Kaszubklasse)
Somme (bevoorradingsschip, Frankrijk, Duranceklasse)
Spessart (tanker, Duitsland, Rhönklasse)
Vliegende eenheden
2x P3C Orion maritiem patrouillevliegtuig (Duitsland)
Atlantique 2 maritiem patrouillevliegtuig (Frankrijk)
6 helikopters van verschillende schepen, waaronder een NH90 van de Tromp
Beelden aan boord van de Duitse onderzeeboot U33 tijdens de eerste dag van de oefening. Hier is te zien hoe eerst de U33 de Noorse marinehaven Haakonsvern verlaat en onder water gaat. Daarna wordt het Canadese fregat Fredericton (Halifaxklasse) gedetecteerd en geclassificeerd. (Bron: NAVO)
Onbekenden en oude bekenden
Meest opvallende deelnemer, althans in dit lijstje, is de Amerikaanse nucleaire onderzeeboot USS Seawolf. De Seawolf is met een prijskaartje van 3 miljard dollar ook gelijk de duurste gast. Vanwege de hoge prijs heeft Amerika slechts 3 van deze zeer stille nucleaire subs gebouwd en dat maakt de kans op een ontmoeting met een Seawolf uiterst klein. Wat ook niet bijdraagt is de focus op grote duikdiepte en stealth, waardoor de Seawolf moeilijker dan andere Amerikaanse onderzeeboten is op te sporen. Ook boven water wil men niet veel kwijt over de Seawolf en is de Amerikaanse marine zwijgzamer over de verrichtingen van deze subs dan over andere SSN's -al was in een recente uitgave van de US Navy wel te lezen dat de Seawolf ook vorig jaar van de partij was. Op Poolse en Russische websites was vorige week te lezen dat de Seawolf dit jaar opnieuw te gast zou zijn en dat bleek ook uit een filmpje van de NAVO.
Zweden neemt ook deel met een onderzeeboot en dat is opvallend omdat het voor het eerst aan een dergelijke NAVO-oefening meedoet. Zweden heeft wel recente ervaring opgedaan door de zoektochten eind vorig jaar naar onderzeeboten bij Stockholm. De oppervlakteschepen vormen een groep met verschillende specialisaties. Zo is het Type 23 fregat HMS Portland bij uitstek geschikt om op onderzeeboten te jagen, Zr.Ms. Tromp is juist bedoeld voor luchtverdediging. Toch zullen zij allemaal hun bijdrage leveren middels hun radars, sonars, helikopters en verrekijkers.
Eén van de boordhelikopters is de NH90 van Zr.Ms. Tromp, al zijn de Nederlandse NH90's pas vanaf 2022 volledig gereed om op onderzeeboten te jagen. Een vliegtuig dat heel goed in staat is om onderzeeërs op te sporen en aan te vallen is de Orion. Toenmalig minister van Defensie Henk Kamp (VVD) verkocht ze aan Portugal en Duitsland, en nu doen de oude Nederlandse MPA's aan Duitse zijde mee. Een andere oude bekende is de Breguet Atlantique 2, bij de Nederlandse marine de voorganger van de Orion.
Een bekend beeld, maar dan van lang geleden. De Franse Breguet Atlantique 2 en de Duitse P-3C Orin staan gereed op de Noorse vliegbasis Sola. Vanaf hier voeren zij hun patrouilles uit boven de Noordzee op zoek naar onderzeeboten. Deze vliegtuigen zijn uitstekende subhunters en onkwetsbaar voor de huidige onderzeebootwapens. De maritieme patrouillevliegtuigen kunnen onderzeeboten daarentegen uitschakelen met hun torpedo's. (Foto: NAVO)
Search and destroy
Na een briefing in de hangar van Zr.Ms. Tromp, vertrokken de eenheden vorige week maandag naar zee vanuit Bergen (Noorwegen). Eenmaal in het oefengebied moesten onderzeeboten om beurten ongezien het eskader van de oefenvijand trachten te penetreren om informatie te verzamelen en/ of een aanval uit te voeren. Aan de andere kant proberen de vliegtuigen, helikopters en schepen de onderzeeboten tijdig op te sporen, een uiterst lastig karwei want de vier deelnemende subs zijn professioneel, modern en heel stil.
Overzicht van Dynamic Mongoose 2015 door de NAVO. Beelden vanuit de Nederlandse NH90.
