Frankrijk levert de twee helikoptercarriers niet aan Rusland. In ieder geval niet vandaag, de dag waarop de levering gepland zou zijn volgens Rusland. Rusland is woedend en heeft Frankrijk tot eind november de tijd gegeven om de twee schepen alsnog te overhandigen.
Wel Mistrals, geen Mistrals
Frankrijk levert voorlopig de twee helikoptercarriers gebaseerd op de Mistralklasse niet aan Rusland. Dat is een flinke tegenvaller voor de Russen, die lang hadden uitgekeken naar november 2014. Met de komst van de eerste van de twee schepen zou de Russische marine namelijk een flinke stap vooruit zetten. Maar de deal kwam door de crisis in Oekraïne onder druk te staan. Zowel voor- als tegenstanders voerden vervolgens druk uit op Frankrijk en lang was onduidelijk welke kant de politieke worsteling op zou gaan. Franse diplomaten zeiden dat de levering zou worden geannuleerd, maar een paar maanden later arriveerden honderden Russische marinemannen in St Nazaire voor trainingen.
Tijdens de NAVO-top in Wales begin september zei de Franse president Hollande dat Rusland de Mistrals zou krijgen als er een onmiddellijk staakt-het-vuren zou zijn in Oekraïne en afspraken gemaakt zouden worden over het oplossen van de crisis. Kort daarna koos het eerste schip, de Vladivostok, met Russische bemanning zee voor de proefvaart.
Uitnodigingen
Maar anderhalve maand maanden later zei de Franse minister van Financiën Michel Sapin dat Rusland niet aan de voorwaarden had voldaan en dat Rusland de schepen (voorlopig) niet zou krijgen. Toch leek Frankrijk te zijn bezweken onder de druk van Russische en Franse voorstanders van de deal. De Franse scheepswerf DCNS -grotendeels in handen van de Franse staat- had namelijk uitnodigingen verstuurd voor de feestelijke overhandiging van het eerste schip op vrijdag 14 november 2014.
Zowel Franse als Russische hoogwaardigheidsbekleders waren uitgenodigd voor de feestelijkheden in St Nazaire. Eén van de genodigden was -uiteraard- niemand minder dan de Russische vice-premier Dmitry Rogozin, die zijn uitnodiging direct op Twitter zette. De officiële Franse reactie was dat de uitnodiging een blunder was van de projectleider bij DCNS. De man zou zijn ontslagen.
De uitnodiging voor de feestelijkheden van vandaag.
Rusland dreigt
De uitnodigingen ten spijt, het evenement vond vandaag geen doorgang. Rusland is woedend. Het dreigt Frankrijk nu met claims die kunnen oplopen tot 3 miljard dollar als Frankrijk de Vladivostok, het eerste schip, niet voor het einde van de maand levert. Rusland heeft de schepen niet alleen nodig om de marine te moderniseren, het had ook al een groot deel van de 1,4 miljard euro voor twee schepen vooruitbetaald. In het contract is een clausule opgenomen over vertraging en annulering en daar beroepen de Russen zich nu op.
Frankrijk zit klem
Dat Frankrijk met de kwestie in zijn maag zit is duidelijk. Niet iedereen in Frankrijk begrijpt het besluit om de schepen voorlopig niet te leveren. Deels omdat de druk vooral uit het minder populaire Amerika komt en deels omdat vele banen gemoeid zijn met de twee schepen. De vraag is immers hoe Frankrijk, maar ook DCNS en Thales een eventuele boete moeten opvangen.
Ook leeft bij de Franse defensieindustrie de angst dat andere potentiële klanten Frankijk als minder betrouwbaar gaan zien.
Hulp uit het buitenland
Om Frankrijk te helpen, zijn in diverse landen stemmen opgegaan om de Franse schepen over te nemen. Amerikaanse diplomaten hebben bijvoorbeeld gepleit om de NAVO de schepen te laten kopen. Maar weinig landen hebben nu behoefte aan die twee helikoptercarriers. Nederland is al ruim voorzien in grote schepen met helikopter- en transportcapaciteit. Italië en Spanje hebben net nieuwe vliegkampschepen. Turkije en Australië hebben net vrijwel identieke schepen besteld in Spanje. Zouden Duitsland en Groot-Brittannië over hun trots en eigen industrie heen stappen en met Franse schepen varen? Nee, en hetzelfde geldt voor de VS.
Alleen Canada is mogelijk geïnteresseerd. Hoewel officiële kanalen in alle toonaarden ontkennen, was het de Canadese en Franse media opgevallen dat toen begin november de Franse premier Hollande in Canada op bezoek was, zijn delegatie bestond uit veel vertegenwoordigers van de Franse defensieindustrie en met name de scheepswerf DCNS. Ook het bezoek van een Franse helikoptercarrier van de Mistralklasse en een fregat van het type FREMM zou volgens de geruchten te maken hebben met pogingen van Frankrijk om schepen aan Canada te verkopen. Toch wordt een verkoop van twee Mistrals aan Canada niet als waarschijnlijk geacht.
Een kruiser van de Slavaklasse. (Foto: US Navy)
Ontmoeting
De komende twee weken zal Rusland Frankrijk op allerlei manieren ervan proberen te overtuigen dat de levering alsnog door moet gaan. Het eerste moment voor Rusland om de kwestie aan te kaarten dient zich al snel aan. Dit weekend heeft in Australië namelijk de G20-top plaats in Australië, waar zowel Hollande als Poetin bij aanwezig zijn.
Poetin komt echter niet alleen. Hij lijkt extra steun te hebben meegenomen naar de G20-top in de vorm van vier marineschepen. Onder leiding van RFS Moskva, een kruiser van de Slavaklasse en vlaggenschip van de Zwarte Zeevloot, is een Russisch eskader via o.a. Singapore en Indonesië naar de Koraalzee gevaren. Toen het vlootverband ten noordoorsten van de Australische kust verscheen zorgde het voor de nodige opschudding in Australië dat direct een P-3 Orion maritiem patrouillevliegtuig en de fregatten HMAS Parramatta en HMAS Stuart (beide Anzacklasse) stuurde om de Russen te volgen.
De komst van dit vlootverband lijkt vooral te maken te hebben met de ruzie tussen Australië en Rusland over de MH17, maar of het gesprek tussen Poetin en Hollande hierdoor positief wordt beïnvloed is maar de vraag.
