De relatie tussen Griekenland en Turkije is zondag verder verslechterd nadat schepen van de Turkse marine rond twee onbewoonde eilandjes cirkelden waar beide landen 21 jaar geleden bijna om in oorlog raakten. Griekenland reageerde zondag eveneens met het sturen van een marineschip. Het incident werd gefilmd en beelden zijn gepubliceerd.
De Turkse patrouilleboot TCG Meltem nabij de eilandjes. (Still uit video)
Onenigheid
Tussen Turkije en Griekenland is al vele jaren grote onenigheid over de grenzen van territoriale wateren en de vele eilanden in de Egeïsche Zee. Een bekend issue betreft twee onbewoonde eilandjes. Sinds de couppoging in Turkije is er een nieuw pijnpunt ontstaan in de gespannen relatie tussen de twee landen. Acht Turkse militairen die na de mislukte coup wisten te ontsnappen naar Griekenland vroegen er asiel aan. Turkije verdenkt de acht van deelname aan de couppoging en terrorisme, maar het Griekse hooggerechtshof maakte vorige week duidelijk dat de Turken niet uitgeleverd worden. De actie van de Turkse marine heeft volgens Griekse media direct te maken met de afwijzing van het Turkse verzoek om de acht uit te leveren.
Turkse staf cirkelt rond eilandjes
Zondagochtend rond 1030 lokale tijd voer een aantal Turkse schepen richting twee miniscule eilandjes (de grootste is 220 meter lang). Aan boord van de Kilic II-klasse fast patrol boat (FPB) TCG Meltem waren volgens een officiële Turkse verklaring de Chef van de Generale Staf (vergelijkbaar met de Commandant der Strijdkrachten in Nederland) generaal Hulusi Akar, plus commandanten van de Turkse landmacht, marine en luchtmacht. Een speedboot van de Turkse marine met volgens mediaberichten commando's en een Turks kustwachtvaartuig begeleidden de FPB. De eilandjes, in Griekenland Imia en in Turkije Kardak eilanden genoemd, liggen slechts 7 km van het Turkse vasteland.
De Turkse schepen cirkelden rond de eilanden en Griekse marine reageerde met het sturen van HS Krataios, een FPB van de Roussenklasse. Beide FPB's zijn bedoeld om in snelle acties vanachter eilandjes aanvallen op andere schepen te kunnen uitvoeren. Zij beschikken daarom over ieder 8 Harpoon kruisvluchtwapens en 76mm Oto Melara kanons. De Roussenklasse heeft bovendien een RAM-systeem dat met kleine raketten vijandelijke luchtdoelen op korte afstand kan uitschakelen. Beide scheepsklassen maken o.a. gebruik van radars van Thales. De Kilic II klasse is recent gebouwd, de Griekse schepen zijn 10 jaar ouder.
Schokkerige beelden vanaf de wal (zonder geluid).
Video van de Turkse Defensie vanaf het Turkse patrouilleschip (eerste minuut zonder geluid).
1996: op de rand van oorlog
Na enige tijd vertrokken de Turkse schepen weer. Turkije verklaarde achteraf dat het bezoek onderdeel was van een inspectie van een lokale marinebasis en dat het bezoek rekening vrede en vriendschap in acht had genomen, maar voor Griekenland was daarmee de kous niet af. Athene reageerde not amused, zeker omdat het Turkse bezoek exact 21 jaar na de militaire crisis rond dezelfde twee eilanden plaatsvond op 28 januari 1996. Het scheelde in 1996 een haar of de twee landen waren volledig in oorlog geraakt.
Nadat op 25 december 1995 een Turks koopvaardijschip op één van de twee eilandjes was vastgelopen, ontstond discussie van wie de eilandjes eigenlijk waren. In de maanden daarna liep de spanning hoog op doordat beide partijen hun vlag plantten en de vlag van de ander verwijderden. Fregatten stoomden op naar de eilanden, gevechtsvliegtuigen waren in de lucht, Griekse en Turkse speciale eenheden landden op de eilandjes. Schepen en vliegtuigen van de twee landen wachtten op de opdracht om het vuur te openen. De landen kwamen tot bedaren toen de Verenigde Staten tussenbeide kwam. Een oorlog was op het laatste moment afgewend. Wel leidde de crisis tot drie doden aan Griekse zijde toen de boordhelikopter van het S-fregat HS Navarinon (ex-Hr.Ms. Van Kinsbergen) tijdens een nachtelijke missie in zee stortte.
Sinds de crisis in 1996 wordt overleg gevoerd over de twee eilandjes -naast de grotere discussie over maritieme grenzen-, maar Turkije en Griekenland zijn er nog steeds niet uit. De kans is groot dat een oplossing nog even op zich laat wachten.
