Dit jaar brengt één Nederlands marineschip de kerstdagen op zee door: Zr.Ms. Friesland. Het werk zit er, ook na vier drugsvangsten, nog niet op voor de 65 mannen en vrouwen van het patrouilleschip. Ook tussen Kerst en Oud en Nieuw wordt gepatrouilleerd. Maar in januari wacht een historisch havenbezoek: Havana in Cuba.
De kerstboom in de longroom van Zr.Ms. Friesland. (Bron: @RikWoertman/ Twitter)
Oorspronkelijk zou Zr.Ms. Friesland afgelopen vrijdag al in Den Helder zijn teruggekeerd. Maar dat werd een paar maanden voor vertrek naar het Caribisch gebied gewijzigd om zo weer een permanente vertegenwoordiging in dit deel van het Koninkrijk te garanderen. De afgelopen jaren was het gebruikelijk om de taken van het stationsschip van eind december tot en met half januari over te dragen aan de kustwacht en "internationale eenheden". Daar was in 2014 nog kritiek op.
Het patrouilleschip zal nu wel blijven en op 26 januari de Helderse havenhoofden passeren. Dat wordt dus Kerstmis op zee.
Zr.Ms. Karel Doorman was vorig jaar in verband met de ebolamissie ook op zee tijdens de feestdagen, toch is dat vrij zeldzaam. Jaime Karremann van Marineschepen.nl sprak daarom gisteravond telefonisch met commandant van Zr.Ms. Friesland kapitein-luitenant ter zee Henk Suurveld.
Kerstmis op zee
Zr.Ms. Friesland is nu tien dagen onafgebroken op zee en zal dat ook blijven tot 30 december. Na een middag die in het teken stond van een schietoefening, fotosessie en brandoefening, liet het patrouilleschip de wateren van Sint Maarten achter zich en zette koers naar het zuiden.
"Onze taakuitvoering zetten we gewoon door, maar uiteraard wel in een aangepast programma," zegt KLTZ Henk Suurveld. Kerstmis zal niet ongemerkt aan de bemanning voorbij gaan. "Tijdens Kerstavond hebben we een kerstviering op het helidek met de hele bemanning. Gevolgd door een kerstfilm. Op Eerste Kerstdag gaan we uitslapen en 's avonds is er een echt kerstdiner. Helaas wel in twee shifts, want de eetzaal kan de helft van de bemanning aan.
Op Tweede Kerstdag volgt een kerstbrunch. Dan lopen we heel even Aruba aan om een gedeelte van het Kustwacht boardingteam aan boord te nemen en gaan daarna richting Curacao om olie te laden."
"Dan zit Kerst er al weer op en gaan we verder met de patrouilles bij beide eilanden. Nu gaan we patrouilles in de Caribische Zee uitvoeren."
Kleine familie
Kerstmis op zee is bijzonder, zeker met een kleine bemanning. "Ik heb gisteren een foto getwittert met 'Fijne Feestdagen' en dan valt op hoe klein die club is op een OPV. We varen op dit moment met 65 man, nu we net twee teams hebben afgezet," zegt Suurveld. Bovenop de standaardbezetting van 55 heeft de Friesland nu 10 extra mensen aan boord: een guardteam van het Korps Mariniers, een arts, een pater, een wasser en een extra LDV'er (Logistieke Dienst Verzorging, ofwel kok of hofmeester).
Suurveld: "Je kan je voorstellen hoe zo'n compacte bemanning, die gezamenlijk eet in één bedrijfsrestaurant, een enorme saamhorigheid geeft. Het is dus een kleine familie waar je Kerst mee gaat vieren."
Maar ieders echte familie is achtergebleven in Nederland en weg zijn is vaak makkelijker dan achterblijven, erkent ook Suurveld. "Voor ons gaat het nu snel. We hebben straks ook veel meer havens dicht achter elkaar dan voorheen. En uiteraard zouden wij graag bij ons thuisfront zijn, maar het gemis wordt deels opgevangen doordat wij met z'n allen Kerstmis vieren. Bij het thuisfront is er een lege plaats. Zij missen iemand."
Kerstmis op zee heeft bemanningen van marineschepen meer dan eens verleid om een grappig filmpje op te nemen.
Drugsvangsten
Wat ook helpt rond de feestdagen zijn de vier drugsvangsten. Suurveld: "De zingeving van deze missie hangt natuurlijk niet af van deze drugsvangsten. Maar die dragen zeker bij aan het gevoel van welslagen. Het vertelt ook makkelijker aan familie waarom we hier zitten en niet thuis."
Zr.Ms. Friesland wist als eerste Nederlandse marineschip vier keer drugs te onderscheppen in vier weken tijd. In totaal werd 3270 kilo cocaïne onderschept. Het patrouilleschip opereerde toen als onderdeel van de grote Amerikaanse drugsbestrijdingsorganisatie CTF 4. De Commandant Zeemacht Caribisch gebied (CZMCARIB) geeft leiding aan een onderdeel hiervan als CTG 4.4.
Die periode is voorbij en de Friesland vaart nu onder de vlag van de Nederlandse kustwacht in het Caribisch gebied, een andere rol van CZMCARIB. Dat betekent niet dat de drugsbestrijding verleden tijd is. "Dat doen we nog steeds," vervolgt Suurveld. "We hebben vorige week donderdag nog midden in de nacht een boarding uitgevoerd op een vermeende drugssmokkelaar, maar hij had niks aan boord."
De Friesland houdt zich daarnaast bezig met kustwachtoperaties zoals het zoeken en redden van drenkelingen, maar ook het controleren van schepen op visvergunningen en veiligheidsvoorzieningen. Zo zijn met de FRISC al patrouilles gedaan bij Sint Maarten, Saba en Eustasius, maar ook -dankzij internationale samenwerking- bij St. Kitts and Nevis en Anguila.
Havana, Cuba. Met regelmaat bezocht door Russische marineschepen, en Zr.Ms. Friesland is het eerste Nederlandse marineschip in vele jaren. (Foto: Gabriel Rodríguez/ Flickr CC)
Historisch havenbezoek: Havana
De periode op zee na Kerstmis wordt afgesloten met een havenbezoek tijdens de jaarwisseling aan Aruba. Daarna volgt een nieuw hoogtepunt. Minister Ploumen (Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel) leidt namelijk een Nederlandse handelsmissie die van 10 tot 14 januari 2016 Cuba bezoekt. Diverse bedrijven en kennisinstellingen nemen deel aan de missie en Zr.Ms. Friesland zal acte de présence geven tijdens de handelsmissie.
De bemanning kijkt uit naar het historisch havenbezoek, want weinig Nederlandse marinemannen en -vrouwen kunnen zeggen dat ze met hun schip in Havana hebben gelegen. M-fregat Hr.Ms. Abraham van der Hulst heeft op 25 augustus 1999 weliswaar een kort bezoek gebracht aan de Amerikaanse marinebasis Guantanamo Bay om brandstof te laden en Zr.Ms. Pelikaan was in 2010 twee keer in Guantanamo Bay om hulpgoederen op te pikken na de verwoestende aardbeving in Haïti. Maar waarschijnlijk heeft sinds de jaren '50 geen Nederlands marineschip Havana meer aangedaan.
Het schip heeft het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) en het Marinemuseum gevraagd te onderzoeken wanneer het laatste Nederlandse havenbezoek aan Havana was. (Mocht u daar zelf meer over weten, plaats gerust een reactie onder dit artikel!)
Behalve de bemanning zal ook de bouwer van het patrouilleschip uitkijken naar het bezoek aan Cuba. Damen heeft er namelijk al twintig jaar een dochteronderneming. De scheepswerf Damex, gevestigd in Santiago de Cuba, bouwt er verschillende type schepen, waaronder marineschepen. Zo leverde het de afgelopen jaren vier landingsschepen af van het type Stan Lander 5612 voor de Venolaanse marine.
Internet en televisie
Wilt u de ontwikkelingen van de Friesland volgen? De Friesland is op social media goed vertegenwoordigd en er wordt ongetwijfeld verslag gedaan van de kerstviering op zee via de Facebookpagina van de Friesland of door de commandant op Twitter.
Zr.Ms. Friesland is ook op televisie te zien. Op Eerste Kerstdag wordt om 1210 uur Missie Max uitgezonden. In dit tv-programma op NPO 1, wordt stil gestaan bij uitgezonden militairen. Het thuisfront brengt hen een kerstgroet.
De uitzending wordt op 2 januari herhaald.
