Op diverse museumschepen is asbest aangetroffen. Dat schrijft minister van Defensie Jeanine Hennis vandaag aan de Tweede Kamer. Het gaat om de Schorpioen en de Abraham Crijnssen die in bruikleen zijn bij het Marinemuseum en om het museumschip Mercuur in Scheveningen.
Op 11 juli 1997 werd de Abraham Crijnssen door Willem-Alexander officieel geopend voor het publiek. Om de Crijnssen af te meren voor het museum (al enige tijd ligt het achter het museum), moest een deel van de achterzijde gezaagd worden. Dat deel werd er later weer aan vast gemaakt. Nu blijkt dat het schip nog asbest bevat. (Foto: Koninklijke Marine)
Begin dit jaar werd asbest aangetroffen op de onderzeeboot Tonijn, die eveneens in bruikleen is bij het Marinemuseum te Den Helder. De Tonijn ging na sanering weer open. Nu blijkt ook asbest aan boord van de andere museumschepen te zijn. Bij het onderzoek op het brugcomplex van het GW-fregat De Ruyter, is geen asbest aangetroffen.
De GGD schrijft dat de gezondheidsrisico's voor het publiek "verwaarloosbaar" zijn. Voor de medewerkers is "de verhoging van het risico afhankelijk van de duur en de werkzaamheden die zijn verricht" en dat wordt per individueel geval nader onderzocht.
Het ramschip Schorpioen is al gesaneerd en is weer open voor publiek. Op de Crijnssen zijn de werkzaamheden nog bezig, maar ook dat schip wordt na sanering weer opengesteld. Wat er met de oude Mercuur gaat gebeuren is nog niet bekend.
De vier voormalige marineschepen zijn op leeftijd. De Schorpioen werd in 1868 in gebruik genomen en in 1908 verbouwd tot logementsschip. Sinds 2001 is het onderdeel van het Marinemuseum. De mijnenveger Abraham Crijnssen (Jan van Amstelklasse) stamt uit 1937 en ligt sinds 1997 bij het Helderse museum. Het voormalige torpedowerkschip Mercuur werd in 1954 in dienst gesteld. Dat schip ging, in Scheveningen, in 1993 open voor publiek.
Asbest was geen geheim
Dat er op de drie schepen oorspronkelijk asbest werd gebruikt, kan geen verrassing zijn. De drie schepen werden ge- en verbouwd in een periode dat in de scheepsbouw zeer veel met asbest werd gewerkt. In de beginjaren was dat ook spuitasbest, de gevaarlijkste variant. Dat werd later verboden voor nieuwe schepen. Toch duurde het nog lang voor gebruik van alle asbest verboden werd.
Dat asbest gevaarlijk is, is overigens ook al enige tijd bekend. Het was nota bene de bedrijfsarts van Vlissingse scheepswerf De Schelde die in 1969 de relatie tussen kanker en asbest aantoonde. De resultaten van het onderzoek waren eind februari 1969 groot voorpaginanieuws in de Nederlandse kranten.
Op vrijwel alle marineschepen van voor de jaren '80 werd asbest gebruikt. Op een paar na zijn die schepen gesloopt. Waarom de museumschepen niet in een eerder stadium gesaneerd zijn, is niet bekend.
Meer voormalige marineschepen
Overigens zijn meer voormalige marineschepen nog in gebruik. Zo ligt het zusterschip van de Schorpioen, de Buffel, in Hellevoetsluis als museumschip en zijn diverse mijnenvegers van de Van Straelenklasse (uit 1960-1962) in gebruik bij het Korps Zeekadetten.
Defensie heeft eigenaren en beheerders van voormalige marineschepen aangeraden een asbestinventarisatie uit te laten voeren. Veelal werd bij de overdracht de aanwezigheid van asbest of het vermoeden daarvan, opgenomen in de overdrachtspapieren. De instanties en personen aan wie materieel is overgedragen waarvan niet zeker is of zij volledig zijn geïnformeerd, hebben een brief ontvangen.
