Steeds meer marineschepen voor Syrische kust

Bericht geplaatst: 05-09-2013

Met de dreiging van ingrijpen door de Verenigde Staten en eventueel bondgenoten in de oorlog in Syrië, lijkt de rol van marineschepen in het conflict toe te nemen. De Verenigde Staten voeren een vorm van "gunboat diplomacy" door het samentrekken van diverse eenheden in de regio. De Amerikaanse schepen kunnen de basis vormen voor geweldsinzet vanwege de kruisraketten en vliegtuigen die zij aan boord hebben.
Rusland heeft hierop gereageerd met berichten over de aanwezigheid van Russische schepen in de Middellandse Zee.


Een OSA-II missile boat met Styx geleide wapens tegen oppervlakteschepen. Van deze in Rusland gebouwde schepen zijn 12 exemplaren in bezit van de Syrische marine. (Foto: Amerikaanse marine)

Maritieme omgeving
Syrië grenst aan Irak, Turkije, Libanon, Israël en Jordanië en de Middellandse Zee. De kust is minder dan 200 kilometer lang met Latakia en Tartus als belangrijkste havens. In Tartus is bovendien een kleine Russische marinebasis gevestigd. Verder ligt Cyprus ruim 100 kilometer ten westen van Syrië. De belangrijkste scheepvaartroutes in de regio lopen vanuit Suez langs de oostzijde van Cyprus naar regionale havens en vanuit de Zwarte Zee langs Rhodos en de noordzijde van Cyprus naar regionale havens.



Syrische marine
De oppervlakteschepen van de Syrische marine zijn gedateerd, maar nog wel actief. Tijdens gevechten in Latakia met rebellen in augustus 2011, zijn marineschepen ingezet bij het beschieten van rebellen. De belangrijkste eenheden
• 2x Petya III klasse fregatten met als belangrijkste wapen 4x 76 mm kanon
• 8x OSA I en 12x OSA II missile boats (belangrijkste bewapening: Styx anti-schip raketten met een bereik van 80 km)
• 10x TIR II (met torpedo's)

De Syrische marine heeft ook de beschikking over Haze, Hormone en Helix helikopters. Dit zijn onderzeebootbestrijdingshelikopters, maar kunnen ook worden ingezet voor verkenning (bijvoorbeeld voor beeldopbouw ten behoeve van de inzet van anti schipraketten).

Syrische kustwacht
De Syrische kustwacht heeft de beschikking over een variatie aan anti-schipraketten op mobiele launchers.

Naam	Bereik	Bijzonderheden
M1954	27 km	Kanon
P-15 Termit (Styx)	80 km
C802	120-180 km	Deze missile is in 2006 met succes vanuit Libanon ingezet tegen Israëlische marineschepen.
P-800 Yakhont	120-300 km	Rusland heeft in mei de levering van extra Yakhont missiles aangekondigd, Israel heeft in juli 2013 een luchtaanval uitgevoerd op Yakhont opstellingen bij Latakia.
P-5 Pyatyorka	450 km

De Yakhont vormt hierbij de grootste bedreiging voor maritieme eenheden vanwege het feit dat het op actieve (eigen radar) en passieve (als het doel een radar aan heeft staan) wijze een doel kan benaderen. Daarnaast maken zijn snelheid, vluchtpatroon en stealth-achtige eigenschappen een tijdige detectie lastig.


De Varyag (ex-Chervona Ukrayina), zusterschip van de Moskva, en dus onderdeel van de Slava klasse. Zie vooral de indrukwekkende lanceerinstallatie van de P-500 Bazalt kruisvluchtwapens. (Bron: Russische marine)

Syrische bondgenoten
Een aantal landen steunt president Assad van Syrië. De belangrijkste vanuit een maritiem oogpunt zijn Rusland en Iran.
Naast wapenleveranties aan Syrië, is Rusland ook met marineschepen actief in de Middellandse Zee. Op dit moment wordt een taakgroep van het fregat Neustrashimy en drie landingsschepen in de Middellandse Zee afgelost door een taakgroep bestaande uit de destroyer Admiral Panteleyev (Udaloy klasse) en twee landingsschepen. Dit zou een geplande rotatie zijn. Verder stuurt Rusland de Priazovye, een schip gespecialiseerd in het verzamelen van inlichtingen naar de Middellandse Zee. Hiermee benadrukt Rusland zijn aanwezigheid in de regio en heeft het de mogelijkheid Russische burgers te evacueren als dat nodig is. Op 5 september werd bekend dat de kruiser Moskva het havenbezoek aan Kaap Verdië heeft geannuleerd en koers heeft gezet richting het oostelijke deel van de Middellandse Zee. Ook de destroyer Nastoichivy (Sovremenny klasse), het vlaggenschip van de Baltische Vloot en destroyer Smetlivy (Kashin klasse) stomen op richting Syrië.

Iran heeft in 2011 (Alvand en Kharg) en 2012 (Shahid Qandi en Kharg) al schepen naar de Middellandse Zee gestuurd, met name als een vorm van machtsvertoon. Er is beide keren een bezoek gebracht aan Syrië. Er zijn geen aanwijzingen dat Iran een dergelijk deployment ook nu zou voorbereiden.


Een destroyer van de Arleigh Burke klasse. (Foto: US Navy)

De Verenigde Staten
De US Navy kent geen gelijke qua omvang en capaciteiten. Syrië valt binnen het aandachtsgebied van CENTCOM, dat verantwoordelijk is voor de Amerikaanse belangen en militaire inzet in het gehele Midden Oosten (dus ook Irak en Afghanistan). In verband met de oorlog in Syrië en een mogelijke Amerikaanse reactie worden de volgende eenheden genoemd:
• USS Gravely, USS Ramage, USS Barry, USS Mahan en USS Stout. Dit zijn allen Arleigh Burke klasse destroyers met de mogelijkheid om Tomahawk kruisraketten te lanceren. Drie van deze destroyers waren al in de Middellandse Zee met een taak in ballistic missile defense.
• USS San Antonio is ook in de Middellandse Zee en brengt begin september een havenbezoek aan Haifa. Dit is een Landing Platform Dock en naamgever van de nieuwste klasse LPD's en zou onder meer 300 mariniers aan boord hebben. Het zou onder meer gebruikt kunnen worden voor commandovoering en de eventuele inzet van speciale eenheden ter ondersteuning van aanvallen en ten behoeve van combat search and rescue.
• De carrier strike groups rond USS Harry S. Truman en USS Nimitz (allebei Nimitz klasse). Beide taakgroepen houden zich op in of rond de Rode Zee en de Indische Oceaan, waar de Truman juist de Nimitz heeft afgelost als vlaggenschip van de vijfde vloot. Een carrier strike group bestaat naast een vliegkampschip uit enkele Ticonderoga klasse kruisers en meerdere Arleigh Burke klasse destroyers. Ook aanvalsonderzeeboten met Tomahawks horen bij een carrier strike group, maar over de inzet van onderzeeboten worden geen meldingen gedaan.

De beschikbaarheid van deze schepen stelt de VS in staat om op diverse manieren te kunnen reageren op de oorlog in Syrië en de mogelijke escalatie daarvan. Het is daarbij niet noodzakelijk dat de carriers naar de Middellandse Zee komen voor een aanval. Als Israël of Jordanië toestemming zouden verlenen om hun luchtruim te gebruiken, is de Rode Zee ook een goede locatie.



Bondgenoten van de Verenigde Staten
Frankrijk werpt zich vooralsnog op als bondgenoot van de VS en heeft de destroyer Chevallier Paul (Horizon klasse) naar het oosten van de Middellandse Zee gestuurd. De carrier Charles de Gaulle wordt wel genoemd, maar is vooralsnog in Toulon.

Israël is een andere belangrijke bondgenoot met grote belangen. De grootste schepen van Israël zijn de SA'AR 5 korvetten. Deze schepen zijn niet zo geschikt om een aanval uit te voeren op landdoelen, maar wel zouden zij kunnen reageren op Syrische schepen als deze wat verder van Syrië zouden opereren.

Groot Brittannië heeft besloten niet mee te doen aan een eventuele vergeldingsaanval naar aanleiding van gifgasaanvallen. Wel interessant is dat zij op dit moment een taakgroep (the response force task group) op de Middellandse Zee hebben voor een eerder geplande reis. Deze taakgroep bestaat onder meer uit de (helikopter)carrier HMS Illustrious, het amfibisch schip HMS Bulwark en de Type 23 fregatten HMS Montrose en HMS Westminster.

De VS is natuurlijk ook lid van NATO. Op dit moment speelt NATO geen duidelijke rol. Dat is ook niet verwachtbaar bij een korte, snelle interventie, omdat het besluitvormingsproces binnen NATO vrij lang duurt en alle NATO leden moeten instemmen. Daarbij is NATO ook druk met de piraterijbestrijding rond Oost Afrika via Operatie Ocean Shield. In de Middellandse Zee loopt bovendien de NATO operatie Active Endeavour voor het detecteren en tegengaan van terrorisme.
Verder zijn Turkije en Jordanië belangrijke bondgenoten, maar daar ligt het belang vermoedelijk minder op het maritieme vlak en meer op het gebied van inlichtingen en gebruik van faciliteiten zoals havens, vliegvelden en luchtruim.

De inzet van marineschepen
Hoewel niet duidelijk is of en op welke wijze zal worden ingegrepen in Syrië, vindt er wel een duidelijke opbouw plaats van eenheden in de regio. Syrië kan een aanval vanaf marineschepen nooit voorkomen, aangezien het bereik van de tomahawks en vliegtuigen zo groot is dat de Amerikaanse schepen eenvoudig buiten bereik kunnen (en waarschijnlijk ook zullen) blijven, maar toch nog zeer bedreigend kunnen zijn. Syrië heeft wel beschikking over eenheden en wapens om haar eigen territoriale belangen te verdedigen en schepen op enige afstand te houden.

Door de inzet van marineschepen, wordt door diverse landen de druk opgevoerd en worden belangen op de kaart gezet. Alleen het beschikbaar hebben van schepen in de regio kan al zorgen voor dreiging en kan betrokkenheid of steun aan een bondgenoot benadrukken. In welke mate de situatie verder zal escaleren, zal de toekomst leren.

Marineschepen.nl Contact Over deze site Privacy Adverteren

Blijf op de hoogte via: Twitter Facebook Instagram

Copyright Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001