Marineschepen.nl
 
   
 

Bij meeste politieke partijen staat toekomst van de marine op het spel


Door: Jaime Karremann
Laatst aangepast: 12-03-2017


Van BNR tot de Volkskrant, overal werd ruimte gemaakt voor het keiharde oordeel van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) over het Nederlandse Defensiebeleid. Het nieuws was uiteraard vooral dat dit belangrijke adviesorgaan de vloer aanveegde met het beleid. Dat de staat van de Nederlandse krijgsmacht zeer zorgwekkend is, is geen nieuws meer. Toch is dat nauwelijks terug te zien in de verkiezingsprogramma's. Bij de meeste partijen staat de toekomst van de marine zelfs op het spel.

Zr.Ms. Zierikzee
(Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Het oordeel van de AIV, een belangrijk en onafhankelijk adviesorgaan dat de regering en de Staten-Generaal adviseert, was hard. De staat van de krijgsmacht is zeer zorgwekkend, schreef de AIV. Het is volgens de AIV zeer ernstig en zeer onverwantwoord als de krijgsmacht pas in 2021 op orde is. En met aftrek van pensioenen, wachtgelden, BTW en uitgaven aan de Koninklijke Marechaussee (die veel civiele politietaken doet), geeft Nederland slechts 0,7% uit van het BNP aan Defensie.



Misschien was vrijdag nog iemand verrast door de berichtgeving, maar verreweg de meeste mensen zullen de afgelopen jaren ongetwijfeld wat hebben meegekregen over de grote problemen bij Defensie. In 2012 zei de secretaris generaal van de NAVO bijvoorbeeld dat Nederland te weinig investeert in defensie, over de zorgelijke staat van de vloot werd in 2015 geschreven en in mei 2016 gaf minister van Defensie Jeanine Hennis toe dat Defensie niet meer in staat is om het grondgebied te verdedigen. Het zijn maar een paar voorbeelden. Er is sindsdien het nodige gezegd over Defensie en een klein beetje geld bijgekomen -of beter: minder bezuinigd.

De problemen zijn veel groter dan de politici de kiezers willen vertellen, zei voorzitter van de AIV Joris Voorhoeve in een interview met de Volkskrant. Volgens Voorhoeve, die zelf als minister van Defensie (VVD) ook bezuinigde op Defensie, moeten politici zich minder bezig houden met de publieke opinie.
Om de problemen op te lossen is er ruim drie miljard euro per jaar nodig om de verwaarlozing terug te draaien.

Miljard of minder: marine in de problemen
Voor alle politici moet het beeld al enige tijd helder zijn na alle rapporten en adviezen van de afgelopen jaren over Defensie. Desondanks is het resultaat vooralsnog mager. Veel partijen hebben jarenlang kunnen scoren door in hun verkiezingsprogramma's flinke bezuinigingen op Defensie op te nemen en dat niet opnieuw bezuinigen of een kleine investering op papier een grote stap is. Het grote probleem is echter dat ook een op het oog forse investering van 1 miljard euro bij lange na niet voldoende is om de krijgsmacht in de toekomst overeind te houden.

Zeker bij de marine is veel materieel snel aan het verouderen. Van de 28 schepen moeten er de komende decennia 23 vervangen worden. Door vervanging door te schuiven is door de afgelopen kabinetten een kostbare boeggolf aan vervangingen gecreeëerd. Met 1 miljard wordt voorkomen dat heel Defensie binnen vier jaar ineenstort, maar voor nieuwe onderzeeboten, mijnenjagers en fregatten is meer nodig dan een miljard voor de hele krijgsmacht. En dan hebben we het niet eens over de vervanging van schepen als Zr.Ms. Rotterdam, Zr.Ms. Mercuur en LCF'en. De andere krijgsmachtdelen hebben bovendien ook de nodige wensen als het gaat om investeringen.

Het komende kabinet zal bepalen hoe de Nederlandse en dus ook Belgische marine er de aankomende 30 jaar uit zullen zien.



Gemiddelde te laag
De nood bij de marine is geen onbekend feit, zeker niet bij de defensiespecialisten van de verschillende politieke partijen. Toch maken veel partijen de kans op instandhouding -vervanging is immers geen uitbreiding- van de marine erg klein. Over de anti-Defensiepartijen als de SP (1 miljard bezuinigen) en GroenLinks (zelfde budget) hoeven we het niet te hebben.

Veel partijen beschrijven in hun verkiezingsprogramma´s de toenemende dreigingen om ons heen en zeggen dat Defensie goed uitgerust moet zijn, maar verzuimen vervolgens om er voldoende geld tegenover te zetten. Koploper in dat contrast is de VVD dat slechts 1 miljard voor Defensie over heeft en de problemen doorschuift. Een jaar geleden zei de VVD immers tenminste vier onderzeeboten te willen. Ook de toekomst van de marine is bij de PvdA niet veilig omdat de PvdA de komende vier jaar niet meer dan 500 miljoen voor Defensie wil reserveren. De positieve grondhouding ten opzichte van nieuwe onderzeeboten ten spijt. Ook D66 wil 500 miljoen euro 'spenderen' aan Defensie in vier jaar tijd. D66 wil wel dat de ambities worden bijgesteld. Wordt daar mee bedoeld dat we niet altijd een oorlog meer moeten willen winnen?

Het zijn niet de minste partijen die de maritieme toekomst van Nederland onzeker maken. Het is weliswaar om met het huidige budget + 1 miljard de marine toekomstbestendig te maken, maar dan moet er fors in de andere krijgsmachtdelen worden gesneden. Alleen D66 zegt dat er 'keuzes' gemaakt moeten worden, maar zegt niets over wat die keuzes zouden moeten zijn.

Aan de andere kant zijn er wel partijen die willen investeren in Defensie. VNL loopt met 5 miljard voorop, al is in hun plan de valkuil dat zij gelijk te veel willen. Niet alleen een vliegkampschip, maar ook meer marineschepen én dienstplicht én tanks. Als het financieel al haalbaar is, is het organisatorisch onmogelijk. Van de gevestigde partijen is de SGP één van de weinige partijen die tegenover hun woorden voldoende budget zet: 3,1 miljard. De SGP wil opvallend genoeg wel een dienstplicht, terwijl dat ontzettend duur is en weinig van waarde is. Ook het CDA wil herinvoering van de dienstplicht en wil investeren: 2,1 miljard euro. De ChristenUnie heeft een soortgelijk bedrag: 2 miljard. Hoeveel de PVV over heeft voor Defensie is niet bekend, volgens het partijprogramma van 1 A4 wil het 2 miljard euro in Defensie én de politie investeren. Of er dan wat geld overblijft voor de marine is gelet op de scepsis rond het enige in de politiek besproken vervangingsprogramma van dit moment, de onderzeeboten, onzeker.

De gevestigde partijen op volgorde van geplande defensiebestedingen in miljarden euro's, over de periode 2017-2021:

(Budget voor vernieuwing/ uitbreiding)
SGP 3,1
CDA 2,1
ChristenUnie 2

(Budget voor instandhouding, geen/ nauwelijks vervanging)
VVD 1
PvdA 0,5
D66 0,5

(Budget voor een veel kleinere Defensie)
GroenLinks 0
SP -1

PVV onbekend

Slechts drie partijen zijn volgens hun verkiezingsprogramma van plan om meer geld uit te geven dan alleen voor damage control of nog minder. Bij de andere partijen is de broodnodige vervanging van schepen erg onzeker. Dat treft niet alleen Nederland, maar ook België dat samen met Nederland nieuwe fregatten en mijnenjagers wil bestellen.

Daar komt nog bij dat veel partijen de genoemde bedragen als wisselgeld zien; tijdens de formatie moeten zij wat weg te strepen hebben om een andere partij tegemoet te komen.

De problemen voor Defensie, zeker voor de marine en de Nederlandse defensieindustrie zijn na de verkiezingen allerminst voorbij. Nederland zal internationaal niet veel beter op de kaart komen te staan, want zolang de economie goed blijft lopen stijgt het BBP en is meer geld nodig om zelfs het huidige schamele percentage te handhaven. Maar gezichtsverlies is dan nog het minst dramatische scenario.





comments powered by Disqus


Marineschepen.nl
Contact
Over deze site
Adverteren
Blijf op de hoogte via:

Twitter

Facebook

Instagram

Copyright

Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001



Menu
Opinie

Gerelateerde artikelen
Absurditeit van de A-brief