Álvaro de Bazán/ F100 klasse luchtverdedigingsfregatten (Spanje)

Laatst aangepast: 08-03-2016

De Alvaro de Bazanklasse is een klasse van vijf luchtverdedigingsfregatten van de Spaanse marine. De schepen zijn in Spanje gebouwd bij Navantia en zijn voorzien van het Amerikaanse AEGIS sensor-, wapen- en commandosysteem.

Ga direct naar specificaties (onderaan deze pagina).


De Álvaro de Bazán in de haven van Amsterdam. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Multifunctioneel
De hoofdtaken zijn luchtverdediging en bescherming van een ruimer vlootverband. De schepen zijn in de praktijk echter zeer multifunctioneel en presteren evengoed op het vlak van onderzeebootbestrijding of de strijd tegen oppervlaktedoelen. Het is ook mogelijk ze in te zetten als vlaggenschip van een vlootverband, dat bijvoorbeeld ook het Spaanse vliegkampschip Juan Carlos I kan omvatten.



Ontwerp
Een akkoord tussen Spanje, Nederland en Duitsland uit 1994 bezegelde een samenwerking voor respectievelijk de F100, LCF en de F124 Sachsen-klasse. Deze samenwerking betrof echter enkel het platform en niet de systemen. Hierdoor kan men echter wel zeggen dat onze LCF een achterneef is van de F100 klasse.

Scheepswerf Navantia boekte in de afgelopen jaren verschillende exportsuccessen, o.m. richting Noorwegen -waar de Fridtjof Nansenklasse een 10 m korter, op de F100 geïnspireerd fregat is- en richting Australie, met de Canberraklasse en de nieuwe Air Warfare Destroyer van de Hobartklasse. Deze AWD werd rechtsreeks gebaseerd op het laatste schip uit de Alvaro de Bazanklasse, de Cristobal Colon.

De Cristobal Colon is zelf een licht verbeterd schip uit de F100 klasse -met een variant van de AN/SPY 1 radar die het schip beter inzetbaar maakt in kustgebieden-, en de Hobarts zetten nog enkele kleine passen verder: iets grotere tonnenmaat met oog op mid/life upgrades, het 127mm kanon wordt voorbereid op extended range ammunition, betere verdediging tegen torpedo’s, betere detectie van inkomende missiles, grotere autonomie en betere dag- en slaapverblijven


Foto geeft goed de verhouding weer met een Arleigh Burkeklasse destroyer. Het ontwerp van beide schepen is in hoge mate, en zeer zichtbaar, bepaald door de AN SPY-1 radar. Helemaal rechts ligt FGS Sachsen, de APAR (radar) is net zichtbaar. (Foto: US Navy)

Bedrijven
De volgende bedrijven hebben meegewerkt aan het ontwerp en de bouw van dit project (en hebben een bedrijfspagina):



(Staat jouw bedrijf er niet tussen maar wel een bijdrage geleverd? Neem contact op: )

Amerikaanse invloed
De voorgangers in de Spaanse marine zijn respectievelijk de nog in dienst zijnde Santa Maria klasse (O.H. Perry klasse) en de voormalige Balearesklasse (Knox klasse), beide Amerikaanse ontwerpen. De F100 fregatten zijn een eigen Spaans ontwerp, maar een blik op het pakket aan sensor-, wapen- en commandosystemen leert al snel dat de invloed van de VS ook voor de F100 nog zeer groot blijft. Dat begint al bij het AEGIS combat system en de AN/SPY-1 radar, die verantwoordelijk is voor de kenmerkende hoge opbouw achter de brug, en duidelijk doet denken aan de Arleigh Burke destroyers van de US Navy.
De actieve en passieve sonar is van Raytheon en het anti-torpedopakket is het ook voor de US Navy gekende systeem van de Nixie (torpedo decoy).

Door gebruik te maken van de klassieke phased array radar AN/ SPY-1 zijn de Spaanse schepen echter niet in staat om op het hoogste niveau aan luchtverdediging te doen. Deze radar, stammend uit de jaren '70, is een voor een grootscheepse aanval een te langzaam systeem. Bovendien moet AEGIS nadat een inkomend doel is gedetecteerd, het laten aanwijzen door de AN/SPG-62 radar (de schotelantennes voor en achter op het schip). Elke schotel kan één doel aanwijzen. Daarmee komt het maximum van de Spaanse schepen op twee inkomende raketten tegelijkertijd. Dat is beduidend minder dan bij Nederlandse, Duitse en Deense schepen.

Ook de hele wapenhardware is Amerikaans: 127mm kanon van BAE systems, de klassieke Harpooninstallatie, het VLS Mk41 verticale lanceersysteem voor de Standard Missile en de Evolved Sea Sparrow (ESSM), tot de torpedo’s en de boordhelikopter van Sikorsky toe.

Op dit alles bestaat een opvallende, Spaanse, uitzondering: het CIWS systeem is de Spaanse Meroka, een volautomatisch artilleriesysteem met twaalf Oerlikon 20 mm lopen, voor salvo of alternerend vuur. De lopen zijn licht divergent om een maximale vuurzone op een afstand van rond 1500 m van het schip te kunnen bestrijken. Het systeem wordt aangestuurd door een Lockheed Electronics I band radar, naast een infrarood tracker van Israelische origine en aangevuld door Spaanse electronica. Het hoofdgebruik is voor verdediging tegen inkomende anti-scheepsraketten, maar het kan ook ingezet worden tegen kleine doelwitten zoals drones, snelle boten of zelfs (drijvende) zeemijnen.

De Meroka is echter niet geïnstalleerd op de schepen, er zijn alleen voorzieningen voor eventuele plaatsing van 1 systeem per schip getroffen.


Eén van de gangen aan boord van de Álvaro de Bazán. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)


De schepen beschikken over een kleine ziekenboeg. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Annuleringen
De klasse telt 5 schepen. Oorspronkelijk werden er 6 voorzien (F105 Roger de Lauria en F106 Juan de Austria waren de voorziene naamseinen/ namen van de laatste twee schepen), twee werden evenwel geannuleerd. Een stuk later kwam men deels op die beslissing terug en werd alsnog de F105 Cristobal Colon (Christoffel Columbus) besteld. Deze eenheid werd echter in 2012 in dienst gesteld en verschilt op enkele punten van de rest van de klasse; de AEGIS kreeg een upgrade die de prestaties in kustgebieden moet verbeteren. Visueel kan men Cristobal Colon overigens herkennen aan de twee kleinere, lichtgrijze satellietbollen op de bovenbouw, aan bakboord en aan stuurboord.

Na de bestelling van de F105 bestond de verwachting dat er alsnog toch ook een zesde schip zou volgen. Het ziet er ondertussen naar uit dat de wens om tot een klasse van zes schepen te komen finaal slachtoffer zal zijn geworden van de financiele en economische crisis die ook Spanje trof. De Spaanse marine zet qua nieuwbouw voor fregatten nu in op het F110 project, ter opvolging van de Santa Maria klasse fregatten (O.H. Perry) na 2020.

Marketing
De Spaanse werf Navantia (nr. 5 in Europa) is voor 100% eigendom van een Spaanse overheidsholding die een actief industrieel beleid uitdraagt, waar de Spaanse marine op het vlak van marketing graag aan bijdraagt. Zo bezocht de Alvaro de Bazan in 2007 Australië en dat was toen 150 jaar geleden dat een Spaans marineschip dat land aandeed. Doel van het bezoek was dan ook de promotie van dit scheepstype. En met succes zoals we later zagen. (Overigens is dit gebruikelijk bij alle marines met een nationale industrie, inclusief de Nederlandse.)

Spanje zet tegenwoordig ook een extra tandje bij door het bevoorradingsschip A-14 Patino (zusterschip van de voormalige Zr.Ms. Amsterdam) voor twee maanden uit te lenen aan de Canadese marine. En in 2013 werd de Cantabria al een tijd met de Australische marine ontplooid. Uiteraard gaat het hier om solidariteit met bondgenoten. Maar een commerciële agenda lijkt nooit veraf.


De bak van het schip met het 127mm kanon en daar achter de verticale lanceerinrichting. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Ballistische raketten
In najaar 2015 testte de Almirante Juan de Bourbon een software- en capaciteitsupgrade van het AEGIS-systeem voor oorlogsvoering tegen ballistische raketten voor de Schotse kust tijdens de At Sea Demonstration. Bij die gelegenheid kon het schip met succes een ballistisch doelwit detecteren en traceren. Deze schepen zijn alsnog niet in staat om zelf actief ballistische doelwitten te vernietigen omdat de SM-3 of SM-6 missiles niet zijn aangeschaft.

Bovenal was de BMD-capaciteit van de Juan de Bourbon tijdelijk. Spanje zou namelijk niet meedoen aan de At Sea Demonstration; het had (en heeft nog geen) plannen om de SPY-1 op te waarderen. Begin 2015 deed Amerika echter het voorstel om voor deze test tijdelijk één Spaans schip geschikt te maken voor Ballistic Missile Defense. Een groot Amerikaans team werd naar Spanje gestuurd om de apparatuur te upgraden.

De actie was deels ingegeven vanuit politiek en Europese veiligheid want voor Amerika is het belangrijk dat er meer landen in Europa werken aan BMD. Daarnaast had het veel weg van een marketingstunt om te voorkomen dat concurrent Thales met een Nederlands fregat het enige Europese schip een ballistisch doel zou detecteren en volgen.



Specificaties

Naamsein	Naam	In dienst
F101	Álvaro de Bazán	2002
F102	Almirante Juan de Borbón	2003
F103	Blas de Lezo	2004
F104	Méndez Núñez	2006
F105	Cristóbal Colón	2012
Afmetingen	146,7 x 18,6 x 4,75
Max. waterverplaatsing	5800 ton
Max. snelheid	28,5 knopen
Bemanning	250, waarvan 48 officieren. De gebruikelijke bemanning is 201. Het verschil zit vooral in de al dan niet aanwezigheid van de helikopter aan boord.
Voortstuwing	CODAG : combinatie van dieselmotoren en gasturbines - 2x General Electric LM2500 gasturbines; 2x Caterpillar 3600 dieselmotoren.
Wapensystemen	-1x 5 inch/ 54 Mk45 Mod 2 kanon voorzieningen voor FABA 20 mm/120 Meroka 48 cellen Mk41 verticaal lanceersysteem voor 32 Standard SM-2MR Block IIIA en 64 RIM 162 Evolved Sea Sparrow luchtafweerraketten RGM 84 Harpoon, in een opstelling met maximaal 2 x 4 canisters 4 (2 x 2) torpedobuizen: 12 Mk 46 mod 5 torpedo’s zijn aan boord
Sensoren	Lockheed Martin AN/SPY 1D, 3D multifunctionele radar; Raytheon SPS-67(V)4 oppervlakte zoekradar 2x ARIES navigatieradar 2x Raytheon SPG-62 Mk99 doelaanwijsradar Raytheon DE1160 LF actieve en passieve sonar Op het vlak van elektronische oorlogsvoering en tegenmaatregelen vinden we volgende systemen: 4xFMC SRBOC Mk36 flare lanceerders; SLQ25A Enhanced Nixie systeem tegen torpedo’s; Indra Mk9500 Interceptor.
Helikopter	1 Sikorsky SH-60B LAMPS III Seahawk, uitgerust met AN/SQQ-28 LAMPS III sonoboeien voor onderzeebootbestrijding. Deze Seahawk kan ook worden uitgerust met Penguin zeedoelraketten of met torpedo’s. Er wordt gesproken over het in de toekomst aan boord nemen van een onbemande Fire Scout drone/helikopter. De beslissing werd nog niet genomen.

Bronnen
Spaanse marine : armada.de.es -www.seaforces.org -naval-technology.com -globalsecurity.org

Marineschepen.nl Contact Over deze site Privacy Adverteren

Blijf op de hoogte via: Twitter Facebook Instagram

Copyright Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001