Mistralklasse helikoptercarriers (Frankrijk)

Laatst aangepast: 28-05-2020

Mistral (L9013), Tonnerre (L9014) en Dixmude (L9015) vormen de Mistral klasse. Met deze klasse beschikt de Franse marine, naast het nucleaire vliegkampschip Charles de Gaulle, over heel aardige amfibische capaciteiten die op verschillende manieren zijn in te zetten. De uiteenlopende typeringen van deze klasse onderstrepen dit. In Frankrijk worden de schepen ook wel bâtiments de projection et de commandement (projectie en commando schepen, BPC) genoemd en internationaal spreekt men over amphibious assault ships, landing platform helicopters (LPH) of helikoptercarrier.

Twee schepen die gebaseerd zijn op de Mistralklasse, zijn verkocht aan Egypte.

Ga direct naar specificaties (onderaan deze pagina).


De Mistral tijdens helikopteroperaties. (foto: Franse marine)

Zoals uit bovenstaande opsomming blijkt zijn de taken van de drie divers. De schepen kunnen ingezet worden voor amfibische operaties. Zij leveren hun bijdrage met bijvoorbeeld helikopters, landingsvaartuigen en voertuigen. Ook kan een staf aan boord plaatsnemen en zo de operatie leiden. Dankzij de vlieg- en voertuigdekken en grote ziekenboeg zijn de schepen zeer geschikt voor het leveren van noodhulp na rampen.



Ontwerp en bouw
In 1997 startte de studie voor de bouw van nieuwe amfibische schepen voor de Franse marine. In eerste instantie was het de bedoeling om samen met andere landen dit project aan te lopen, en een soort Europese standaard te maken. Dit liep echter anders en Frankrijk ging alleen verder. Gaandeweg veranderde het ontwerp om vervolgens uit te komen op de huidige klasse.
In 2001 werd het contract getekend en konden de bouwers (DCN en het van oorsprong Zuid-Koreaanse STX Europe) aan de slag met de twee schepen. Acht jaar later, in 2009, werd een derde schip besteld.
De kosten voor de bouw van de eerste twee schepen liggen rond de €660 miljoen. Het derde schip is naar verluidt goedkoper.¹

De Mistralklasse kenmerkt zich door een "doorlopend vliegdek"; het bovenste dek is nagenoeg volledig voor helikopters, op het eiland met o.a. de brug en sensoren na. Onder het vliegdek zijn de schepen op te delen in een voorste deel: wonen, eten, slapen, kantoren, en een achterste deel. In het achterschip bevinden zich van boven naar beneden de hangar, voertuigendekken en het dok met landingsvaartuigen. Zie hier een dwarsdoorsnede van de Mistral.
Het leefdeel (in het voorschip), is vergeleken met andere Franse marineschepen ongekend luxe. Alle officieren hebben hun eigen hut en douche. De onderofficieren slapen over het algemeen met 2 personen in een verblijf en matrozen delen een slaapverblijf met 4 tot zes personen. Ook mariniers delen slaapverblijven, maar het is vaak vele malen luxer dan in het verleden en in het veld.

Deze luxe was echter alleen mogelijk door gebruik te maken van pods voor de voortstuwing en zij daardoor geen schroefassen hebben. Ook hebben de schepen één machinekamer, hetgeen ruimte opleverde, maar dit is wel een nadeel mocht er brand uitbreken. Overigens hebben de Mistrals wel een primeur binnen de Franse marine; het zijn de eerste elektrische schepen van Frankrijk.
Van echte stealth is geen sprake. De Mistral klasse is nogal rechthoekig. De enorme hoogte van de schepen zorgt dus voor een flinke echo op de radarschermen. Gelet op de zeer beperkte wapens voor zelfverdediging, is de Mistral klasse nog meer dan "gemiddeld" afhankelijk van goede verdediging door fregatten en destroyers.

Wapens en sensoren
Helikoptercarriers hebben zelden offensieve wapens. Ook de Mistrals hebben die niet en beschikken uitsluitend over zelfverdediging. Maar zelfs de wapens voor zelfverdediging zijn beperkt. Er zijn twee MBDA Simbad systemen geplaatst, dit zijn hittezoekende raketten met een bereik van maximaal 6 km. Eén systeem staat voorop (stuurboordzijde) en het andere systeem staat achter aan bakboordzijde. Feitelijk zijn het raketten tegen luchtdoelen die ook wel vanaf de schouder worden afgevuurd, maar die nu per paar op een standaard staan. De Simbad wordt dus door een mens gelanceerd, direct vanaf de lanceerinstallatie. Dat is een enorm nadeel: slecht zicht, kou en vermoeidheid hebben invloed op de prestatie, laat staan de enorme snelheid van moderne inkomende raketten. Bovendien is de opstelling zo, dat de Simbads elkaar niet kunnen "dekken".
Behalve de raketten zijn er twee 12,7mm mitrailleurs en er is plaats voor twee 30 mm Breda-Mauser snelvuurkanons, maar die lijken niet te zijn geplaatst. Juist dat is een gemiste kans, want dat zou de verdediging tegen asymmetrische doelen (terroristen in speedboten bijv.) kansrijker maken. Hoe dan ook blijven de Mistrals kwetsbaar.


De Mistral (foto: Franse marine)

Voor wat betreft sensoren is het iets beter gesteld, zij het nog niet zoals bijvoorbeeld op de Zuid-Koreaanse Dokdo's, die beschikken over een volwaardige lange afstand luchtwaarschuwingsradar (SMART-L). De Mistrals kijken om zich heen met de Thales MRR 3D NG radar, met een bereik van 180 km. Op die 180 km afstand kan het grote doelen zoals een passagierstoestel ontdekken, gevechtsvliegtuigen op 125 km en kleine doelen op 40 km afstand. De MRR 3D NG is speciaal ontwikkeld door Thales France voor het ontdekken en volgen van laag vliegende of duikende raketten. Behalve voor het luchtbeeld, kan de radar ook ingezet worden om het zeebeeld in kaart te brengen en doelen aan te wijzen voor wapensystemen. Oorspronkelijk is de radar ontworpen voor kleine schepen zoals patrouilleschepen en korvetten, en is daarom licht en klein gehouden.
Om doelen aan te wijzen is er ook ruimte voor twee Elite optronische vuurleiding systemen, maar deze lijken nog niet geïnstalleerd.



Airwing
Op het vlak van wapensystemen en sensoren is de Mistral klasse geen uitblinker. Maar daar ging de aandacht van de ontwerpers niet heen. Zij richtten zich maximaal op de taak van het schip als Landing Platform Helikopter; helikopters, voertuigen en vaartuigen dus.
Voor vliegoperaties is behalve een stevig en ruim vliegdek, ook een hangar belangrijk. De hangar is 6,45 meter hoog, heeft een oppervlakte van 1.800 vierkante meter en biedt ruimte aan 10 medium of zware helikopters. Met twee liften is het vliegdek te bereiken. Dit dek is 5.000 vierkante meter groot en heeft zes helispots. De Mistrals hebben dus een capaciteit van 16 helikopters. Overigens is één spot versterkt zodat het de zwaarste helikopters (denk aan de Sikorsky CH-53 Sea Stallion) kan hebben. STOL vliegtuigen zoals de Harrier en JSF zijn niet voorzien.

Amfibische component
Er is ruimte voor 450 geëmbakeerde eenheden (mariniers bijvoorbeeld) en voor korte periodes kan dit opgehoogd worden naar 900 militairen.
Uiteraard is er plaats voor voertuigen op de in totaal 2.650 vierkante meter grote voertuigendekken. Een mogelijke samenstelling is: 59 gepantserde wielvoertuigen en 13 Lecler Main Battle Tanks. Overigens is het wel onduidelijk of er dan nog ruimte is voor landingsvaartuigen. De voertuigen kunnen uiteraard ook het schip verlaten via een laadklep aan de zijkant.

Het dok biedt ruimte aan vier landingsvaartuigen of twee hovercrafts (al heeft de Franse marine geen hovercrafts).

Mocht de Mistral juist zieke/ gewonde mensen aan boord nemen, dan kunnen zij terecht in de ziekenboeg met 69 bedden. Mocht het echt uit de hand lopen, dan kan de hangar ingericht worden als noodziekenboeg.



Commando-platform
De Mistral klasse kan, zoals gezegd, ook dienen als commando-platform. Er is ruimte voor een staf van 150 personen die de leiding kan nemen over een internationale/ interkrijgsmachtelijke operatie ter zee, op land en in de lucht. De schepen zijn ingericht voor Network Centric Operations en derhalve voorzien van ruime communicatiemogelijkheden (o.a. een breedband netwerk, SYRACUSE satellite system en Link 11, 16 en 22).

Hoogste geweldspectrum?
Het is overigens wel twijfelachtig of de schepen optimaal kunnen presteren in het hoogste geweldspectrum, met andere woorden als de raketten je om de oren vliegen. De beperkte zelfverdedigingscapaciteiten maken het schip kwetsbaar. Ook het feit dat de schepen één machinekamer compartiment hebben, doet vermoeden dat de overlevingskansen bij een treffer kleiner zijn dan bij marineschepen gebruikelijk is.

Inzet
BPC Tonnere werd in 2017 ingezet om noodhulp te bieden aan het Caribisch gebied nadat de orkaan Irma o.a. overzeese Franse gebiedsdelen zoals het eiland St. Barth en het Franse deel van Sint Maarten had verwoest.

FS Dixmude was op woensdag 17 oktober 2018 onderweg naar Noorwegen voor de grote NAVO-oefening Trident Juncture. Tijdens nachtelijke helikopteroefeningen crashte een NH90-helikopter op het dek van de Dixmude. Vier mensen aan dek raakten gewond, van wie één ernstig. De helikopterbemanning kon ongeschonden de helikopter verlaten.

In april 2020 werden de drie Mistralklasse schepen ingezet om coronahulp te verlenen. FS Mistral zag een geplande reis naar de Oost veranderen in voornamelijk transport van goederen om hulp te verlenen naar Mayotte, een klein eiland in de Indische Oceaan tussen Madagaskar en Mozambique. FS Dixmude werd teruggeroepen van een operatie nabij Libië en werd naar het Caribisch gebied gestuurd om daar hulp te verlenen (eveneens transport van goederen en een enkele patiënt). De Tonnerre bleef in de buurt en vervoerde patiënten van Corsica naar het vasteland.


De Vladivostok in 2014 als toekomstig Russisch schip. In 2016 werd het als ENS Gamal Abdel Nasser in dienst gesteld bij de Egyptische marine.

Export
Frankrijk had met de Mistralklasse ook een uniek exportsucces geboekt: Rusland bestelde vier exemplaren, waarvan de eerste in november 2014 geleverd moest worden. De tweede (met als thuishaven Sebastopol op de Krim) zou volgen in 2015. Door de oorlog in Oekraïne in 2014 ging de deal echter niet door en werden de schepen verkocht aan Egypte.

Beelden van de Mistral.
Het dok heeft plek voor landingsvaartuigen of hovercrafts. (foto: Franse marine)


Het zijn volwaardige helikoptercarriers. (foto: Franse marine)


Goederen kunnen ook worden geladen via een laadklep. (Foto: Franse marine)

Specificaties

Naamsein	Naam	In dienst
L9013	Mistral	2006
L9014	Tonnerre	2006
L9015	Dixmude	2012
Afmetingen	199 x 32 x 6,2 m
Max. waterverplaatsing	21.300 ton (max)
Max. snelheid	18,8 knopen
Bemanning	160 vaste bemanningsleden 450 mariniers (900 korte periode) of 250 mariniers plus een staf van 150
Voortstuwing	3x Wärtsilä diesels-alternator 16 V32 (6.2 MW)
Wapensystemen	2x Simbad systeem tegen luchtdoelen 4x 12.7 mm M2-HB Browning mitrailleur
Sensoren	MRR3D-NG zee-/luchtbeeld DRBN-38A (Racal-Decca BridgeMaster 250E) navigatieradar 2x optronische vuurleiding
Airwing	16 helikopters
Vaar- en voertuigen	Verschillende combinaties mogelijk: 59 gepantserde wielvoertuigen en 13 main battle tanks vier landingsvaartuigen of twee hovercrafts

Bronnen en noten
1. France Signs Contract for 3rd Mistral Class LHD, defenseindustrydaily.com, 19 april 2009

Marineschepen.nl Contact Over deze site Adverteren Doneren

Blijf op de hoogte via: Twitter Facebook LinkedIn Instagram

Copyright Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001