Aan alle bezoekers van Marineschepen.nl: een gelukkig 2020 gewenst! Na het afsluiten van 2019 met de nodige hoogte- en dieptepunten en de start van een nieuw decennium, is het een mooi moment om terug en vooruit te blikken. Dat vooruitblikken op 2020 doet de mens trouwens al meer dan honderd jaar. Zonder al te veel succes, en dat is goed om te onthouden.
(Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
"In 2020 raken China en Amerika in conflict over een economische kwestie. De meningsverschillen lopen zo hoog op dat de Amerikaanse Zevende Vloot voor een strafexpeditie opstoomt naar de Chinese kust. Maar nog vóór Shanghai, Hongkong en Peking binnen het bereik van de vliegdekschepen zijn gekomen, vallen de carrier battle groups ten prooi aan een overmacht van Chinese kruisraketten." Nee, dit is geen bericht van Reuters of ANP. Het is een quote uit het NRC van 24 augustus 1994.
Zij het minder dan het jaar 2000, wordt 2020 al meer dan honderd jaar genoemd in legio voorspellingen. Bovenstaande is een passage uit het artikel dat de uitstekend ingevoerde defensiejournalist Menno Steketee (1963-2015) destijds schreef over een verslag van een wargame dat in The Wall Street Journal was verschenen. Aanleiding was de zorg van het Amerikaanse ministerie van Defensie dat de VS in de toekomst mogelijk niet opgewassen zou zijn nieuwe vijanden zoals China die over uiterst modern materieel zouden beschikken, dat bovendien veel goedkoper zou zijn dan de dure Seawolf, F-22 en Arleigh Burke-torpedobootjager.
Zoals zo vaak met voorspellingen, zit ook deze voorspelling over het jaar 2020 er (deels) naast. Niet dat de VS en China over een economische kwestie in conflict zullen raken (er zijn inmiddels tal van andere mogelijke aanleidingen in beeld), maar de conclusie van het NRC-artikel, dat verder gaat over de wens van de defensietop om de dure wapenprogramma's te stoppen. Geen dure silver bullets meer: "In 2020 zal het Amerikaanse leger daarom waarschijnlijk niet met 'zilveren kogels' zijn uitgerust." Niet letterlijk, maar de F-22, de Seawolf én de Zumwaltklasse torpedobootjager, ze zijn er toch gekomen.
Het wordt niet zoals we verwachten
Het is natuurlijk wel geinig om de oude voorspellingen er nog eens bij te pakken en, geheel naar hedendaags gebruik (ook niet voorspeld!), te factchecken. Veel van de vooruitblikken hadden betrekking op de schrikbarende bevolkingstoename, andere over de tekorten in 2020 op gebied van steenkolen en aardgas, of dat de levensverwachting 111 jaar zou zijn en men in Zweden na 53 jaar eindelijk gewend zal zijn aan rechts rijden. Dat Nederland in 2020 het voor ons land maximum behapbare aantal inwoners van 13 miljoen mensen zou worden gehaald, zoals De Telegraaf in 1934 schreef, blijkt niet te kloppen. In 1969 voorzag het Nieuwsblad van het Noorden de intrede van de computer in de huiskamer tegen het jaar 2000, daar zat men niet heel ver naast (bedenk dat er destijds 100 computers in heel Nederland waren en niet in handen van particulieren). Of omstreeks 2020 inderdaad begonnen zal worden met "de ontwikkeling van telepathie tussen mensen" is echter uiterst onzeker.
Dan waren er de voorspellingen die goed zaten, maar die direct in twijfel werden getrokken: "Ook China blijft een explosief vat, dat de nodige vraagtekens oproept," zo schreef De Volkskrant op 23 februari 1993, "De uiterst snelle economische ontwikkeling van het land wordt alom geprezen en er zijn er zelfs die het land rond het jaar 2020 de rol van economische supermacht toedichten. Dergelijke scenario's berusten echter op rechtlijnige projecties van de huidige groeicijfers en deze cijfers veronderstellen op hun beurt een interne en externe stabiliteit."
Minder serieus was de 'toekomst-redacteur' Coffee-Dick van De Volkskrant over het jaar 2020: "Defensie krijgt een bedrag van 326 gulden voor het nakomen van de overgebleven NATO-verplichtingen."
De eeuwige vrede, zoals Coffee-Dick voorzag, is er niet gekomen. Het bijbehorende budget ook niet al scheelde dat betrekkelijk weinig.
De conclusie is dat op een enkele uitzondering na, ons toekomstbeeld echt anders is dan de werkelijkheid. In 2001 treffend verwoord door Lin Wells, een medewerker van het Amerikaanse ministerie van Defensie, nadat zij een vraag had gekregen over een vooruitblik voor de komende tien jaar. Aan de hand van een aantal punten schetst ze de steeds veranderende wereld van 1900 tot 2000, om te besluiten met: "Dit alles wil zeggen dat ik niet zeker weet hoe 2010 eruit zal zien, maar ik weet zeker dat het heel weinig zal zijn zoals we verwachten, dus zullen we dienovereenkomstig moeten plannen." Verstandige woorden, een half jaar later was alles anders voor de VS.
Decennium van zwakte
Maar heeft Marineschepen.nl zich zelf ook niet eens aan een voorspelling gewaagd? Jazeker. In 2016 schreef ik het artikel: "Het decennium van zwakte (2025-2035)", over de kwetsbaarste periode van Nederland ter zee in misschien wel honderd jaar. Want, zoals we weten is de huidige Nederlandse vloot snel oud aan het worden en laat de aflossing nog even op zich wachten. Maar zodra die er zijn (vanaf 2024 t/m 2031), zijn ze ook niet gelijk inzetbaar.
Laten we hopen dat Nederland in die periode niet in een oorlog verzeild raakt. Er valt niets meer te doen aan de massale wisseling van de wacht, hooguit door meer tempo te maken wordt de kwetsbaarheid beperkt. Maar, de toekomst is onvoorspelbaar en de dreigingen ook. Met de lessen van Lin Wells is in Nederland niet veel gedaan. Daar is in het vorige decennium te weinig materieel voor vervangen.
Verwachtingen
Voor de korte termijn is er gelukkig wel goed nieuws. 2020 zal beginnen met een aantal belangrijke mijlpalen, zoals de contractondertekening voor het Combat Support Ship Zr.Ms. Den Helder. Maar ook wordt het contract voor het nieuwe 127mm Leonardo-kanon van de Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF'en) verwacht en A-brieven voor de vervanging van schepen als de Mercuur, Hydrografische opnemingsvaartuigen en de Pelikaan. Ook de nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen krijgen meer vorm in 2020.
De vervanging Walrusklasse en M-fregatten gaan dit jaar ook een nieuwe fase in, al waren de verwachtingen anders. Voor deze projecten stond 2019 vooral in het teken van vertraging.
Blokjespatroon en inzet
Bijna heel het jaar hebben we gewacht op de B-brief voor de nieuwe onderzeeboten. Die zou, na uitstel, in februari 2019 komen, maar werd steeds uitgesteld tot de brief in december verscheen. En toen die er was, waren velen nog niet blij. Ook niet iedereen was gelukkig met de aanbesteding van de nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen, maar dat project ligt nog altijd op schema.
Hoe in 2020 het Nederlandse én Belgische marinepersoneel de nieuwe uniformen met blokjespatroon gaat vinden is nog even afwachten, maar in 2019 werd door het personeel voor deze opdruk gekozen. Een unicum.
2019 was voor de Nederlandse marine op operationeel vlak een positief jaar, met als opvallendste 'wapenfeiten' de inzet van schepen voor het opsporen van overboord geslagen containers nabij de Waddeneilanden en de inzet van marineschepen na de verwoestende orkaan die de Bahama's trof.
Ook de reis van Zr.Ms. Evertsen in de Zwarte Zee is vermeldenswaardig, en voor mij persoonlijk dankzij de nadering van het door Rusland geannexeerde schiereiland Krim, een absoluut hoogtepunt. En deze maand gaat er weer een LCF op pad; Zr.Ms. De Ruyter vertrekt naar de Straat van Hormuz. Wie had dat een jaar geleden gedacht?
Dank
De reis met de Evertsen was een hoogtepunt voor mij persoonlijk. Heel bijzonder om omringd te zijn door Russische schepen en vliegtuigen. Als het gaat om de website zelf was het artikel over de kanons die volgens Elsevier kapot waren, en inzet in de Straat van Hormuz zouden verhinderen, het hoogtepunt. Pagina's zoals die met het overzicht van Nederlandse schepen, met rangen en standen werden veel beter bekeken, maar onder de nieuwsartikelen was dit stuk wel de winnaar. Op korte afstand gevolgd door het interview met Harm Kappen over de onzekere tijden voor de Nederlandse defensie-industrie, de kritische reacties op de keuze voor de nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen en het uitstel van de vervanging van de LCF'en.
Een bedankje aan Elsevier voor het stuk over de kanons is op z'n plaats.
Nu we het er toch over hebben, wil ik de vele bezoekers aan Marineschepen.nl enorm bedanken. 2019 was het negende jaar op rij waarin het bezoekersrecord werd verbroken. In 2019 werd de site bijna 1,4 miljoen keer bezocht. Een geweldig aantal!
Om met enige regelmaat nieuwe content voor deze bezoekers aan te bieden, kon ik niet zonder de hulp van een aantal belangrijke personen. Ten eerste cartoonist Henk Boomstra die twee keer per week weer een messcherpe cartoon uit z'n pen wist te krijgen. Dit jaar was ik niet de enige die de artikelen verzorgde, want sinds afgelopen zomer heeft Marineschepen.nl versterking op de redactie in de vorm van Robbie Warmerdam. Een jonge marinejournalist met heel veel potentie. En achter de schermen heeft Guus van 't Pad Bosch een belangrijk aandeel gehad in het aantrekken van adverteerders, een essentieel onderdeel van een onafhankelijke website als Marineschepen.nl.
Nieuwe plannen
Ondanks de bovenstaande successen van 2019, lukte niet alles. De premium-website die afgelopen najaar werd opgezet, zal stoppen per 1 maart. Sinds de start zijn wekelijks herkenningsquizzen en meerdere podcasts gepubliceerd. Helaas waren er onvoldoende leden om hier mee verder te gaan.
De leden zijn inmiddels geïnformeerd over dit besluit, velen hebben begrip voor het belang van betaalde content om de toekomst van Marineschepen.nl veilig te stellen en de onafhankelijkheid te waarborgen, en de meerderheid heeft dan ook aangegeven dat zij tot 1 maart lid willen blijven. Enorm bedankt voor jullie belangrijke steun!
Blijft alles dan bij het oude? Ik durf niets met zekerheid te zeggen, maar het zou zomaar kunnen dat betaalde content ooit weer terug komt op deze site.
Voor nu richt ik me naast de website op andere plannen. De opties voor samenwerking met bedrijven worden verder uitgebreid en achter de schermen ben ik druk bezig met nieuwe plannen rond het fictieboek 'Orka'.
En voor al die mensen die sinds de verschijning van 'Orka' in 2018 vragen: "wanneer komt je nieuwe boek uit?", die vraag zal ik vanaf nu beantwoorden met "in 2021". Het nieuwe boek zal geen vervolg zijn, maar een compleet nieuw verhaal dat zich afspeelt in de nabije toekomst. Dichtbij genoeg voor een hoog realiteitsgehalte, ver weg genoeg voor de nodige verrassingen.
