Van 17 tot en met 27 oktober speelt Zr.Ms. De Zeven Provinciën een hoofdrol in de grootste Europese verdedigingsoefening tegen ballistische raketten. Het fregat moet tijdens de At Sea Demonstration 2015 een ballistische raket in de ruimte opsporen en aanwijzen voor vernietiging. Een exclusief interview met expert KLTZ Fred Douglas.
Zr.Ms De Zeven Provinciën gehuld in rook na lancering van een SM-2 raket. (Foto: Rob Gieling/ Koninklijke Marine)
Luchtverdediging- en commandofregat Zr.Ms. De Zeven Provinciën neemt op dit moment deel aan de grote Britse oefening Joint Warrior. Normaal is dit een hoogtepunt, maar dit keer is het een opwarmer voor een heel bijzondere gebeurtenis in Europese wateren.
Want van 17 t/m 27 oktober wordt voor het eerst in de geschiedenis een ballistische oefenraket in de ruimte opgespoord, gevolgd en neergehaald vanuit Europese wateren. Maar er is nog iets bijzonders: voor het eerst zal een Europees marineschip een raket in de ruimte opsporen en gelijktijdig andere raketten, die vlak over de golven scheren, neerhalen. Welk schip zei u? Jawel, Zr.Ms. De Zeven Provinciën.
Subject Matter Expert
Om meer te weten over deze oefening spreek ik met kapitein-luitenant ter zee Fred Douglas, de Subject Matter Expert en projectofficier van de marine op gebied van Ballistic Missile Defense (BMD).
Douglas is een zeeofficier met vleugels; het grootste deel van zijn loopbaan heeft hij zich beziggehouden met de helikopters en P-3C Orion patrouillevliegtuigen van de marine. Maar in plaats van weer richting zee te gaan, koos Douglas na de Marine Luchtvaartdienst voor de ruimte: ballistische raketten.
Inmiddels is dat uitgebreid naar Integrated Air and Missile Defense. "BMD speelt zich af in de ruimte," licht Douglas toe, "maar je kan natuurlijk de luchtverdediging om je schip niet vergeten. En zodra je in de atmosfeer én in de ruimte aan verdediging gaat doen, noemen we dat Integrated Air and Missile Defense."
KLTZ Fred Douglas is de Integrated Air and Missile Defense-deskundige van de marine. Links in beeld Zr.Ms. Tromp, één van de vier fregatten die straks worden ingericht voor Ballistic Missile Defense. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Toenemende dreiging ballistische raketten
De verdediging tegen ballistische raketten staat internationaal hoog op de politieke agenda omdat de dreiging van ballistische raketten toeneemt en de verdediging nog moet worden opgebouwd.
Ballistische raketten gaan razendsnel, hoog en ver. Dat kan doordat zij een deel van het traject in de ruimte afleggen. Een adequate verdediging tegen deze raketten is enorm moeilijk. Vervelender nog is dat een aantal van deze wapens voorzien kan worden van chemische of nucleaire lading. De grootste raketten kunnen wel 14 atoombommen bij zich dragen, die per stuk 20 keer krachtiger zijn dan de atoombom die boven Hiroshima ontplofte.
Deze grote raketten hebben een bereik van meer dan 10.000 km met snelheden tot 25.000 km/u. Ze bereiken in 30 minuten een groot deel van de wereld. Daarom is 'vroegtijdige waarschuwing' belangrijk. Gelukkig maar zijn de meeste gelanceerde ballistische raketten alleen geschikt voor de relatief korte afstand van 400 km. Zorgelijk is wel dat steeds meer landen beschikken over dit soort wapens, de raketten steeds goedkoper worden en het bereik van nieuwe raketten toeneemt, waardoor ook landen als Iran vanaf 2018 over wapens zal beschikken die Noordwest Europa kunnen bereiken. En tegen dat soort ballistische raketten kan Europa op dit moment helemaal niks doen.
De meest recente ontwikkelingen in het Midden-Oosten maken de zorg rond ballistische raketten alleen maar groter. Al sinds de jaren '90 verkoopt Iran ballistische raketten aan Syrië en ISIS is vorig jaar al met Scud-raketten in Syrië gezien. Ook Hezbollah, piraten en Al Qaeda hebben ballistische raketten of doen pogingen. Waar landen zich laten afschrikken door een tegenaanval met ballistische raketten zijn dit soort groeperingen daar minder gevoelig voor.
De situatie in het Midden-Oosten laat zien dat de dreiging soms plotseling kan veranderen en dat, zeker omdat Europa en de VS afhankelijk zijn van een veilige doorvaart van koopvaardijschepen door bijvoorbeeld de Straat van Hormuz, lokale conflicten kunnen escaleren. Ballistische raketten worden al veelvuldig gelanceerd in diverse oorlogen (de MGM-140 ATACMS bijvoorbeeld al 600 keer). Ballistische raketten met een groot bereik kunnen in de toekomst ook afgevuurd worden op doelen in Europa en de VS.
De situatie rond Oekraïne en Rusland en de dreigementen richting Denemarken, nadat bekend werd dat hun fregatten ook een BMD-rol zouden krijgen, maken het toekomstbeeld er niet veiliger op.
Een MAZ-543P-TEL SCUD-raket met ondersteuningsvoertuigen op de voorgrond, fungeert als oefenvijand tijdens een test in Nevada, Amerika. (Foto: Amerikaanse luchtmacht)
Europa gaat wat doen
Lang was de verdediging tegen ballistische raketten iets waar alleen Amerika zich mee bezig hield. In 2010 spraken de NAVO-lidstaten af om zich bezig te gaan houden met de verdediging van Europa tegen ballistische raketten.
De Verenigde Staten had al besloten Europa te beschermen door vier schepen van de Arleigh Burkeklasse of de Ticonderogaklasse met BMD-radars en SM-3 raketten in Spanje te stationeren. Het vierde schip is vorige maand in Rota gearriveerd. Op het land zal de verdediging bestaan uit radars en raketten in Turkije, Roemenië en Polen.
Maar de VS kan niet heel Europa beschermen en zei tegen Europa: "wij steken heel veel geld in jullie defensie, wat doen jullie zelf?"
De verdediging is namelijk zo complex en kostbaar dat dit niet door één land is uit te voeren. Voor een goede BMD moeten landen samenwerken om tot één verdediging te komen. Marineschepen zijn dan ideaal. Het Aegis grondstation in Roemenië leverde bijvoorbeeld woedende reacties op bij de Russen. Landen voelen zich sneller bedreigd door wapensystemen aan hun landsgrenzen. Een marineschip op zee heeft dat effect veel minder. Daarnaast heeft de Nederlandse marine samen met TNO en Thales veel expertise in huis op het gebied van radartechnologie. Daarom heeft Nederland besloten om in Ballistic Missile Defense verder te investeren.
"Nederland zet in Europa de eerste stap door fregatten uit te rusten met een BMD-sensor. Denemarken gaat dat ook doen. Van Duitsland is eveneens de verwachting dat zij op termijn gaan deelnemen," zegt Fred Douglas.
De bestaande SMART-L radars worden aangepast naar de SMART-L ELR. Het bereik zal daardoor toenemen van 400 naar 2.000 km. Geen radar op een marineschip ter wereld kan zo ver kijken.
Denemarken en Duitsland hebben net als de Nederlandse fregatten de SMART-L en APAR radars van Thales Nederland, en de Amerikaanse Mk41 lanceerinrichting waar o.a. de SM-3 raketten tegen ballistische wapens in past. Een BMD-upgrade door de drie landen heeft ook een positief effect op gebied van interenationale samenwerking.
Een SMART-L ELR van Thales in de testruimte van de Directie Materiele Instandhouding (DMI, voorheen Marinebedrijf) op de marinehaven te Den Helder. Deze radar kan straks 2.000 km ver kijken. Geen enkele andere radar op een marineschip heeft dit bereik. (Foto: Defensie)
Nederland
Dat Nederland een bijdrage wil leveren aan BMD is echter niet nieuw. Sterker nog, reeds in 1994 richtte de Koninklijke Marine een werkgroep op om de BMD-capaciteiten van de toekomstige LCF'en te onderzoeken. Luitenant ter zee der eerste klasse Frank Sijtsma schreef in het Marineblad van december 1995 dat Nederland het zich niet kon veroorloven om een Luchtverdediging- en Commandofregat te ontwerpen zonder rekening te houden met BMD-capaciteit.
Al snel bleek dat er veel mogelijkheden waren. In 2006 liet Zr.Ms. Tromp bij Hawai zien dat de SMART-L met een bereik van 400 km in de ruimte ballistische raketten kon zien -maar daar hield het ook op. Vijf jaar later werd het contract getekend voor de upgrade van de SMART-L radars naar sensoren die echt voor BMD kunnen worden ingezet.
In 2018 zal de marine -als eerste- beschikken over de SMART-L ELR (of EWC). En in 2019 worden de LCF'en met BMD-sensor aangeboden aan de NAVO. Overigens heeft naast de marine de luchtmacht recentelijk twee SMART-L ELR's aangekocht.
In de tussentijd moet door Defensie en de industrie hard gewerkt worden om software, radars en communicatiesystemen gereed te krijgen. Ook personeel moet worden opgeleid voor de nieuwe capaciteiten.
De At Sea Demonstration 2015 (ASD15) is daarvoor aangewezen als belangrijke mijlpaal, Nederland combineert de oefening met de uitrol van de nieuwe BMD-capaciteit. Tijdens de ASD15 worden de systemen namelijk al getest.
"Dan kunnen we zien waar iedereen staat. Al is het voor de radar een tussenstap en is de volledige aanpassing nog niet gerealiseerd, dus ook voor Thales is het een belangrijke test. Hetzelfde geldt voor DMO/ JVC/ SATS [voorheen CAMS Force Vision van de marine, nu onderdeel van de Defensie Materieel Organisatie, JK], zij bouwen de software voor de schepen."
Behalve een test is de ASD15 om nog een reden belangrijk: BMD is een speerpunt van Defensie en daarom kijkt ook de Commandant der Strijdkrachten met veel interesse mee. "Nederland liep met de Patriot al binnen Europa voorop op het gebied van Theatre BMD en dat kunnen we nu verder uitbreiden," zegt Douglas.
Uitleg over de aangepaste SMART-L radar, de SMART-L ELR van Thales Nederland, in de context van de At Sea Demonstration 2015. NB: de SMART-L radar in het filmpje draait de verkeerde kant op. (Bron: Ministerie van Defensie)
At Sea Demonstration 2015
De oefening is een initiatief van het Maritime Theater Missile Defense (MTMD) Forum. Vijf jaar duurden de voorbereidingen.
Half oktober zullen schepen van acht leden van het forum naar de wateren ten westen van Schotland opstomen. Het gaat om marineschepen uit Canada, Frankrijk, Italië, Noorwegen, Spanje, Amerika, Groot-Brittannië en Nederland. Duitsland stuurt geen schip maar personeel. Australië is eveneens lid van het forum, maar doet niet mee met de test zelf.
Het internationale eskader wordt aangevoerd door commandeur Frank Sijtsma, die in 1995 nog voor Nederlandse BMD-capaciteit pleitte, en zijn staf.
Fred Douglas is als specialist de Nederlandse ASD15 projectofficier: "Met die schepen gaan we daar integrated air and missile defense aantonen."
De At Sea Demonstration duurt 10 dagen en bestaat uit vele onderdelen. Hoogtepunten vormen natuurlijk de Integrated Air and Missile Defense scenaro's met `echte' BMD-raketten.
"Nederland zal met een schip als NAVO BMD-sensor functioneren. Dus we doen alsof het 2019 is en we zo'n radar aan NAVO hebben aangeboden. Vanaf land wordt dan een ballistic missile drone gelanceerd, die door De Zeven Provinciën zal worden gedetecteerd en gevolgd. We versturen die informatie door over het NAVO-BMD communicatie netwerk, via het BMD-hoofdkwartier in Ramstein, Duitsland, naar het Amerikaanse marineschip dat 200 km van de Zeven vandaan ligt. En zij zullen er een Standard Missile-3 (SM-3) raket op afvuren en in de ruimte onderscheppen."
De Zeven Provinciën kan die ballistische raket niet zelf onderscheppen, omdat Nederland de SM-3 raketten niet heeft aangekocht. Deze Amerikaanse raket is het enige wapen dat ballistische raketten zo hoog in de ruimte kan aanpakken. Ballistische raketten buiten de dampkring kunnen vernietigen is essentieel om Europa te kunnen verdedigen volgens Fred Douglas. De Britten en Fransen hebben op dit moment alleen de Aster 30 die in de laatste fase een ballistische raket kan aanpakken. Ook de Patriots van de luchtmacht zijn alleen geschikt voor zeer lokale verdediging, zogenaamde Theatre BMD.
Een nadeel van in de atmosfeer onderscheppen is dat je na een voltreffer niet van de onderdelen van de ballistische raket af bent. Mocht er een chemische of nucleaire lading in de raket hebben gezeten, wordt die toch over een groot gebied verspreid. Bij een interceptie in de ruimte, is dat niet het geval.
Voor de At Sea Demonstration zal het vlootverband echter afhankelijk zijn van de Amerikanen dat, naast Japan, op dit moment de enige marine is met de SM-3.
Zr.Ms. De Zeven Provinciën. De grote zwarte radar rechts is de SMART-L. Deze radar van Thales Hengelo speelt vanaf 2018 een belangrijke rol in BMD. Tijdens de At Sea Demonstration zal echter ook de APAR, de radar in de hoekige mast links op de foto, worden ingezet om laag inkomende raketten aan te pakken. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Nooit eerder binnen Europa vertoond: multitasken
Nederland heeft wel de SM-2 raket, tegen `gewone' luchtdoelen binnen de atmosfeer, en dat wapen wordt ook ingezet tijdens een volgend event.
Dan wordt namelijk opnieuw een ballistische raket gelanceerd. Ook deze oefenraket, vergelijkbaar met een Scud-raket, heeft een bereik van zo'n 400 km en een topsnelheid van 7.000 km per uur.
Weer zal de Zeven het wapen detecteren, tracken en communiceren. De Amerikanen doen nu een gesimuleerde aanval. "En tegelijkertijd," vervolgt Douglas, "worden een Noors en Canadees fregat aangevallen met kruisvluchtwapens. Ook die wapens worden door De Zeven Provinciën gedetecteerd, en vervolgens aangepakt met eigen SM-2 en ESSM raketten."
"Eén schip gaat dus de verdediging doen in de atmosfeer én buiten de atmosfeer. Tegelijkertijd. En dat is uniek voor Europa," zegt Douglas niet zonder trots.
Amerika heeft kort geleden voor het eerst een test met lucht- en ruimteverdedigingscenario's afgrond. Maar de SPY-1 radar van Lockheed Martin, essentieel onderdeel van het AEGIS systeem, kan nog niet gelijktijdig ingezet worden voor BMD én luchtverdediging. Fred Douglas: "De VS werkt wel aan deze mogelijkheid. De voorlopige oplossing is een ander groot luchtverdedigingsplatform het BMD schip te laten verdedigen. Dat trekt natuurlijk een zware wissel op de vloot."
De Amerikanen beschikken over 33 schepen die BMD-gereed zijn. Nederland straks maximaal vier, maar net als de Amerikaanse schepen kunnen de Nederlandse fregatten in de toekomst op twee fronten verdedigen dankzij de aangepaste SMART-L.
Toch moet de Zeven tijdens ASD15 al multitasken. Daar is een oplossing voor gevonden. "Ja," zegt Fred Douglas: "de SMART-L op de Zeven Provinciën is nog de interim versie. De inkomende luchtdreiging doen we deze keer met onze APAR. En ook dat is voor heel veel landen een eye opener geweest, die hadden nooit gedacht dat onze APAR zo capabel was. Dat hij in staat was om luchtdreiging op zulke grote afstanden te ontdekken, tracken en ook een missile engagement solution aan te bieden."
Klik op de foto voor een vergroting. De At Sea Demonstration 2015 is een echte familiebijeenkomst. Vrijwel alle aanwezige schepen stammen af van het mislukte NAVO-samenwerkingsproject NFR-90. Alle familieleden zijn aanwezig, inclusief de aangetrouwde Amerikanen, alleen de Duitse tak is afwezig en de Australische schepen zijn nog in aanbouw. Lees meer over het NFR-90 project, het fregattenproject voor de jaren '90.
Onder de indruk
De Koninklijke Marine en de Nederlandse industrie maken al decennia indruk op buitenlandse marines als het gaat om radars.
"Dat zien we ook nu weer," zegt de overste. "De interesse is groot vanuit de hele wereld: wat gaat Nederland nu doen? We hebben binnen Europa altijd voorop gelopen met BMD, op de eigen missiles na dan. BMD is een schaarse verdedigingscapaciteit en creëert daarom kansen voor Nederland. Onze eigen economie, met o.a. Thales, profiteert daarvan bijvoorbeeld."
Dat heeft volgens Douglas deels met geluk te maken: "Wij hebben Thales als enorme goede radarbouwer in Nederland. En het is een kans die Nederland niet heeft laten liggen. We zijn als marine gewend om met Thales samen te werken en dan kun je heel goede resultaten krijgen. Zo mag Thales naar mijn weten als enige Europese bedrijf de integratie tussen radar en Amerikaanse wapens als de SM-2 doen."
Die bijzondere vorm van samenwerking tussen overheid en industrie heeft ook in het buitenland tot goede resultaten geleid. Een belangrijk onderdeel van BMD naast de software en de radar is de datalinkprocessor: een enorme hoeveelheid data moet van het LCF naar een speciaal NAVO-netwerk. Dat gaan de LCF'en doen met een apparaat van het Spaanse bedrijf Tecnobit.
Douglas: "Tecnobit is één van de belangrijke bedrijven voor ons geworden. Vroeger hadden we een andere datalinkprocessor. Maar we stonden stil; de samenwerking met de producent verliep stroef. We hebben toen de Spaanse processor gekocht. De producent zei: 'zeg maar wat je wil, dan gaan we het bouwen.'"
Opvallend is dat de Nederlandse marine op gebied van dit cruciale onderdeel nauwer samenwerkt dan de Spaanse marine zelf. "DMO en de KM zijn met TNO als adviseur om de tafel gaan zitten met het Spaanse bedrijf om te onderhandelen wat men in het kastje moest bouwen. Het was de Gouden Driehoek [militaire gebruiker, kennisinstituut en industrie, JK] met een internationale vertakking en dat leverde veel op."
Zr.Ms. De Zeven Provincien gaat de ballistische raket in de ruimte opsporen en de informatie doorgeven aan USS Ross die 200 km verderop vaart. (Foto: Silvana Amerika)
USS Ross, een destroyer van de Arleigh Burkeklasse, zal de SM-3 raket lanceren en de ballistische drone onderscheppen. (Foto: Amerikaanse marine)
SPS Almirante Juan de Borbón, een fregat van de Alvaro de Bazanklasse, is door Amerika aangepast zodat het kan deelnemen aan de BMD-fase van de oefening. (Foto: Amerikaanse marine)
Ook het Italiaanse schip ITS Andrea Doria van de Orizzonteklasse is aanwezig. De Andrea Doria heeft met de S1850 radar, een variant op de SMART-L, ook de mogelijkheid om aan BMD te doen. De lanceerinrichting is echter niet geschikt voor de SM-3 raket. (Foto: Italiaanse marine)
Van de Franse Horizonklasse is ook een schip van de partij. Wel schip is in Frankrijk nog niet bekend gemaakt. Deze Franse schepen komen in grote lijnen overeen met de Italiaanse. (Foto: Franse marine)
Groot-Brittannië is aanwezig met een Type 45 torpedobootjager, een afstammeling van het NFR-90 project. De geïmporteerde S1850 radar achterop wordt niet gebruikt voor BMD, de Britten geven de voorkeur aan de Britse BAE Sampson radar. De draaiende bol hoog in de mast heeft echter een veel korter bereik. (Foto: Britse marine)
KNM Fridtjof Nansen, het eerste schip van de gelijknamige klasse, neemt ook deel aan ASD15. Voor Noorwegen is door de beperkte radar een actieve deelname aan het raketschild niet mogelijk. (Foto: Noorse marine)
HMCS Halifax -het eerste schip van de Halifaxklasse heeft geen middelen om aan BMD te doen, maar is door MTMD Forumlid Canada wel gestuurd. (Foto: Canadese marine)
Aansluiting
Na Nederland zullen meer landen volgen en mogelijkheden op BMD gebied uitbreiden of aanschaffen. Met spanning wordt uitgekeken naar de stappen die Denemarken en Duitsland gaan zetten. Maar ook Spanje gaat mogelijk aan BMD doen. De fregatten van de Alvaro de Bazanklasse beschikken immers over AEGIS met de Amerikaanse SPY-1. Spanje zou echter tot voor kort niet meedoen aan de ASD15; het had (en heeft nog geen) plannen om de SPY-1 op te waarderen.
Begin dit jaar deed Amerika echter het voorstel om voor deze test tijdelijk één Spaans schip geschikt te maken voor Ballistic Missile Defense. "Dus de Amerikanen hebben een groot team naar Spanje gestuurd en één schip aangepakt zodat ze ook ballistische raketten kunnen zien."
Voor Amerika is belangrijk dat er meer landen in Europa werken aan BMD, maar ook de Amerikaanse industriebelangen spelen een rol in de Spaanse deelname aan ASD15.
Ook de Britten zijn bij de At Sea Demo. Zij sturen een Type 45 destroyer. Deze torpedobootjager beschikt over een variant van de SMART-L, de S1850M. Opvallend genoeg gebruiken zij die niet voor BMD. "Zij gebruiken de SAMPSON radar, boven in de mast. Dat is een Britse radar, van BAE Systems, dus misschien geven ze voorkeur aan hun eigen industrie. De Britten kiezen ervoor om zich nabij de impactpositie van de ballistic missile drone te positioneren tijdens het SM-3 engagement. Vanuit deze positie zullen zij de BM detecteren. Vergelijk deze positie met die van een Patriot batterij. Best spannend want als de SM-3 mist, komt de ballistische raket vlakbij het Britse schip in zee."
Noorwegen heeft een kleine versie van de SPY-1 en zij gaan net als Canada geen rol spelen tijdens het BMD-deel van de oefening. Wel zal Canada -op een ander moment van de oefening- meerdere ESSM's lanceren voor luchtdoelen op de korte afstand. Ook de Spanjaarden gaan een ESSM afvuren, dat is voor Spanje pas de tweede keer in 13 jaar.
In totaal zullen zo'n 21 raketten en drones worden gelanceerd door de marineschepen.
Film van Thales met vanaf minuut 4:29 uitleg over SMART-L en de functies van APAR.
Luchtruim wordt afgesloten
Overigens was het tot een jaar geleden ook de bedoeling dat de Amerikanen alleen een SM-3 lancering zouden simuleren.
"Ontwikkelingen in de wereld hebben er toe bijgedragen dat de Amerikanen besloten daadwerkelijk te lanceren. Het zou mogelijk een signaal kunnen zijn aan Rusland. Om te laten zien dat ze dat ook in Europa kunnen. Tegelijkertijd is het ook voor de VS veel goedkoper om de vier BMD-schepen die ze hier in Europa hebben ook hier te laten testen en trainen. Die moeten normaal gesproken helemaal naar Hawai toe."
Maar een SM-3 raket lanceren die een topsnelheid heeft van ongeveer 15.000 km per uur en tot maximaal 1.500 km boven de aarde een raket kan onderscheppen is niet zomaar iets.
De oefening heeft plaats in internationale wateren bij de Hebriden, een eilandengroep ten westen van Schotland. Met andere woorden: precies op de route van vliegtuigen die vanuit de VS naar Europa komen. "Het heeft wel wat voeten in de aarde, inderdaad. We moeten wel een volledig luchtruim afsluiten. Dat vindt de commerciele luchtvaart natuurlijk niet zo fijn, ondanks dat we een tijdstip kiezen waarop normaal gesproken het minste luchtverkeer is. Maar men vindt de test zo belangrijk dat dit kan."
In 2006 moest voor BMD-tests van de Tromp bij Hawaï 1 miljoen vierkante zeegebied en luchtruim worden afgesloten. Voordeel is nu echter dat er in het bewuste zeegebied waar de ASD15 gaat plaatsen relatief weinig verkeer is.
Russisch bezoek
Of iedereen zich zal houden aan die afsluiting is nog maar de vraag. Het zeegebied ten westen van Schotland is traditioneel gezien rijk aan onderzeeboten. Ongetwijfeld zullen Russische analisten al weken wakker liggen van opwinding. Tijdens de Koude Oorlog was het bespieden van lanceringen en het opnemen van radaruitzendingen en raket-telemetrie een belangrijke taak voor onderzeeboten aan beide zijden. Dat zal nu niet anders zijn.
Ideaal als zo'n interessante oefening in je jachtgebied plaatsvindt. "Ja het is natuurlijk de Iceland-gap daar tussen de Hebriden en IJsland," zegt Douglas die met Orions veel op onderzeeboten heeft gejaagd. "Er zullen Amerikaanse en Russische onderzeeboten zijn. Die zullen het spelletje onder water zeker gaan spelen."
"Maar hoe kunnen we dat voorkomen? Niet. Hoe kan ik voorkomen dat er een Russisch schip gaat varen? Niet. Of Russische vliegtuigen? We geven berichten uit waarin we zeggen dat iedereen op die en die datum weg moet blijven in verband met een oefening. Maar het kan zijn dat Poetin zich daar niets van aantrekt en de Russische marine er gaat vliegen en varen. Dat kan best vervelend zijn."
In 2019 is de marine er klaar voor
Voor de marine ligt de lat hoog. Fred Douglas: "Het is een succes als we een kwalitatief goede en tijdige cue kunnen uitbrengen naar het Amerikaanse schip en als ons systeem tegelijkertijd de inkomende cruise missiles kan detecteren en onderscheppen. Achteraf zullen we alles tot in diepte analyseren zodat we ons systeem kunnen verbeteren."
Toch is dit nog slechts het begin. "We hebben net leren lopen, we leren nu rennen en in 2018 moeten we rennen. In 2019 zullen we ook weer een nieuwe oefening plannen, want dan moeten we aantonen dat het systeem operationeel inzetbaar is."
Tot die tijd moet nog hard gewerkt worden. Na de At Sea Demonstration ligt de focus op het opleiden en trainen van marinepersoneel op gebied van Ballistic Missile Defense. Maar ook de samenwerking met de vele verschillende onderdelen binnen Defensie als DMO/ JVC/ SATS, het marinehoofdkwartier, Directie Materiële Instandhouding (DMI), de schepen en daarbuiten met de industrie, NCIA van NATO en het MTMD Forum, blijft van groot belang.
Vanaf eind 2017 worden de radars van de luchtverdediging- en commandofregatten (LCF) geplaatst tijdens de geplande onderhoudsperiodes in combinatie met het instandhoudingsprogramma LCF. Op die manier kan Nederland een bijdrage leveren aan de bescherming van Europa tegen ballistische raketten.
