De spanning rond Taiwan neemt nog niet af nu China actief blijft in en rond de Straat van Taiwan. Maar een invasie wordt niet verwacht. Niet alleen China, ook Taiwan heeft meer tijd nodig voor de verdediging. De Taiwanese marine is sterk verouderd.
De Lan Yang, de voormalige USS Joseph Hewes uit 1971, vorige week gezien vanaf een Chinees marineschip dat vlak voor de kust van Taiwan voer. (Foto: Chinese marine)
De spanning rond Taiwan neemt nog niet af nu China actief blijft in en rond de Straat van Taiwan. Zondag 7 augustus zou China de oefeningen, die het rond Taiwan startte naar aanleiding van het bezoek van Nancy Pelosi aan Taipei, beëindigen. Dat gebeurde niet en een dag later zijn volgens Taiwan dertien Chinese marineschepen actief in en rond de Straat. Ook zouden 39 gevechtsvliegtuigen hebben geoefend.
Dat China de 'afvallige provincie' weer wil inlijven bij het vasteland, is bekend. De 'hereniging' van China staat al lange tijd op het wensenlijstje van Peking, en China heeft ook steeds meer militaire middelen om dat te doen. Toch wordt een aanval op korte termijn niet verwacht. In mei zei Avril Haines, directeur van de Amerikaanse Nationale Inlichtingendiensten dat China niet klaar zou zijn voor een invasie en verrast was door hoe de VS en Europa werden verenigd door de Russische invasie in Oekraïne.
Vooral de Chinese marine is nog niet zover om voldoende militairen en voertuigen de Straat van Taiwan, op z'n smalst ongeveer 130 km, te laten oversteken.
Eind jaren '90 werd in het Westen door analisten nog lacherig gereageerd op een eventuele amfibische aanval op Taiwan. De Chinese marine stelde weinig voor en de amfibische capaciteiten waren helemaal niet bijzonder. Een Chinese invasie werd dan ook een 'million man swim' genoemd. In ruim twintig jaar is diezelfde marine voor de kustwateren gegroeid naar de grootste marine ter wereld. En China is nog niet klaar. Het derde vliegkampschip, de Fujian, is onlangs te water gelaten en aan de vierde wordt hard gewerkt. De eerste serieuze amfibische transportschepen (Type 071) kwamen in 2006 in dienst en de teller staat nu op acht stuks. Twee Type 075 helikoptercarriers zijn in dienst, nog zes volgen, en aan de Type 076 wordt gewerkt.
Varend museum
De gigantische stappen die China heeft gezet, kon Taiwan niet zetten. De Taiwanese marine vaart nog met een kern van de vloot die stamt uit de jaren '70 - '90. Toen vorige week een foto die door de Chinese marine was gemaakt, werd gedeeld op sociale media, leverde dat geschokte reacties op. Uit de foto bleek hoe dicht de Chinese marine de kust van Taiwan was genaderd, maar ook dat het Chinese marineschip werd geëscorteerd door een Taiwanees fregat van de Chi Yangklasse. Deze schepen gingen eerder door het leven als Knoxklasse, een Amerikaanse klasse destroyers van begin jaren '70. De Knoxklasse was in het verleden ook in dienst bij de Spaanse, Egyptische en Griekse marines, maar die zijn lang geleden verschroot. De Taiwanese schepen werden in 1971, 1972 en 1974 in dienst gesteld (in de VS) en worden nu dus ingezet om de Chinezen in de gaten te houden.
Een Chinese marineman tuurt door zijn verrekijker, op de achtergrond het Taiwanese fregat. De Taiwanese kust is ook te zien en de witte schoorsteen in de verte werd op social media herkend als de schoorsteen van de Heping Power Plant, in noord-oost Taiwan. (Foto: Chinese marine)
De Chi Yangklasse is geen uitzondering. Bijna twintig jaar geleden kocht Taiwan de Amerikaanse Kiddklasse destroyers, die waren in 1981 en 1982 bij de US Navy in gebruik genomen. Ook twee voormalige OH Perryklasse fregatten werden begin jaren '80 in dienst gesteld in de VS, vier jaar geleden maakten die schepen de overstap naar Taiwan. Daar voegden ze zich bij tien jaar jongere OH Perry's, die speciaal voor Taiwan waren gebouwd. Van vergelijkbare leeftijd is de Kang Dingklasse, gebaseerd op de Franse La Fayette's. Deze fregatten werden in 1996-1998 in Taiwanese dienst genomen.
Onder water is het niet veel beter. Taiwan vaart met de oudste onderzeeboten ter wereld: in 1945 en 1946 werd voor het eerst de Amerikaanse vlag geheden aan boord van de twee Guppy-boten, die nu de Hai Shihklasse vormen. Deze twee boten worden ingezet voor trainingen. Het echte werk moet komen van twee boten die door Wilton-Fijenoord werden gebouwd in Schiedam. De Hai Lungklasse (of Chien Lung) is afgeleid van de Zwaardvisklasse, maar is ook al sinds 1987 in dienst.
Vernieuwingen
Natuurlijk heeft Taiwan niet stilgezeten. Schepen en onderzeeboten zijn of worden gemoderniseerd en het eiland heeft zelf nieuwe wapensystemen geproduceerd. De Harpoon antischeepsraket is bijvoorbeeld vervangen door de in 2007 geïntroduceerde supersone Hsiung Feng III. Ook zijn diverse pogingen ondernomen om nieuwe schepen te verwerven uit het buitenland, dat ging door de druk van China erg moeilijk. Nederland wilde bijvoorbeeld geen tweede batch onderzeeboten leveren uit vrees voor China.
Dankzij steun vanuit onder andere de VS is Taiwan toch begonnen aan het zelf bouwen van marineschepen. Een reeks van 31 snelle mijnenleggers is al in dienst genomen. Een nieuw landing platform dock (Yushanklasse) heeft een maand geleden kunnen starten met de proefvaart. En in september wordt de eerste in Taiwan ontworpen onderzeeboot te water gelaten, familie van de Nederlandse Walrusklasse.
De productie van Taiwan is echter op geen enkele manier te vergelijken met China. De nieuwe fregatten, waar Taiwan er 14 van wil hebben, zijn er voorlopig niet. Eerder werd bekend dat het project kampt met budgettekorten. Verder staan een helikoptercarrier en nieuwe mijnenjagers op het wensenlijstje. Maar die zijn nog niet concreet.
Conflict
Nu is de verdediging van Taiwan niet volledig afhankelijk van de marine, maar de mate van veroudering zorgt voor een nog groter verschil tussen de toch al vele malen grotere Chinese marine en die van de republiek. De vraag is wat de waarde van de oude Taiwanese vloot zal zijn, mocht op korte termijn toch een conflict uitbreken. Vooral door de verouderde radars zullen de schepen in een oorlogssituatie in de Straat van Taiwan weinig zinnigs kunnen zeggen over wat zich boven zee afspeelt, moderne antischipraketten zullen evengoed niet of te laat worden gedetecteerd. Voor de oude, draaiende radars, zal het al snel te veel worden en te snel gaan.
Als China inderdaad nog geen aanval uitvoert in de komende jaren, is dat maar een halve geruststelling. Taiwan krijgt weliswaar meer tijd om zich beter te bewapenen, maar zal niet veel meer kunnen doen dan de oplopende achterstand te beperken. Maar China heeft geen president of regering die haast heeft en binnen vier jaar moet scoren. De Communistische Partij is geduldig en kan wachten tot het juiste moment aanbreekt, terwijl het ondertussen alles in het werk stelt om het doel te halen. Dat doel komt dichterbij dankzij de groeiende Chinese marine, en ook het verruilen van de eenkindpolitiek voor een driekindpolitiek biedt in de toekomst meer ruimte. Tot 2015 was het niet toegestaan om meer dan één kind te krijgen. Dat zorgde voor vergrijzing, maar ook voor een verzwakt militair apparaat door wervingsproblemen en "verwende generaties" die niet geschikt zouden zijn voor het militaire bedrijf. In China is het gebruikelijk dat kinderen later voor hun ouders gaan zorgen, daarom staan ouders niet te springen om hun enige kind bij de krijgsmacht te zien gaan.
Taiwan zal in ieder geval proberen de drempel voor China zo hoog mogelijk te maken.
