Nieuwe antischipkruisvluchtwapens voor fregatten deel 2: Naval Strike Missile
Laatst aangepast: 14-01-2019
In deel 2 van de serie over antischipkruisvluchtwapens waar Nederland uit kan kiezen, gaan we op bezoek bij het Noorse Kongsberg dat de Naval Strike Missile (NSM) aanbiedt. Kongsberg is een van de partijen die meedoet in de strijd om de vervanger van de oude Harpoons.
Naval Strike Missile. (Foto: Kongsberg)
Eerder verscheen een artikel over de RBS 15 Mk4 van Saab en Diehl. Andere aanbieders zijn MBDA met hun Exocet MM40 Block 3, Boeing met de nieuwe Harpoon Block II + ER en Lockheed Martin met de LRASM.
Een van deze aanbieders zullen halverwege het volgende decennium hun missiles op de (nieuwe) Nederlandse fregatten terugzien.
Naval Strike Missile: kanshebber
Zo op het eerste gezicht behoort de NSM niet tot de favorieten. Kongsberg heeft weliswaar ervaring met anti-ship missiles sinds het in de jaren '60 de Penguin ontwikkelde, toch is het met NSM een nieuwkomer en kan het niet bogen op een lange reeks van antischipwapens voor fregatten. De Penguin is een kleiner wapen voor vooral de korte afstand en valt in een andere categorie dan Harpoon en Exocet.
Toch is NSM een van de absolute kanshebbers. Niet in de laatste plaats omdat de Amerikaanse marine voor NSM heeft gekozen. Dat gebeurde na uitgebreide tests waar andere marines vaak niet de middelen voor hebben. Nu de US Navy eenmaal voor dit wapen heeft gekozen, betekent dat er ook dat veel meer zullen worden gelanceerd. Meer lanceringen betekent meer data en meer kennis over de wapens, daarbij zal de Amerikaanse marine de NSM in hun doctrines gaan gebruiken. Ook worden er meer missiles gemaakt, dus kan de prijs omlaag.
Nieuw
De Naval Strike Missile is een geheel nieuw wapen, al is de ervaring van Kongsberg (en de Noorse marine) met een infraroodsensor als zoeker hier in meegenomen. En dat is gelijk het meest opvallende aan de NSM: geen radar, maar infrarood.
Marineschepen.nl sprak uitgebreid met Kongsberg over de missile. Volgens Kongsberg begon het traject toen Noorwegen nieuwe schepen wilde. Dat was ook een moment voor vernieuwing van de antischipwapens, dus werd Kongsberg de opdracht gegeven om een nieuw missile te ontwikkelen. "De Noorse defensie wilde een geheel nieuw wapen. Alle andere wapens stammen toch af van ontwerpen uit de jaren '70 of '80. Van Harpoon tot RBS 15. Daarnaast had Noorwegen specifieke eisen: het wapen moest subsoon zijn, stealth én een doelsbibliotheek hebben."
Die laatste eis betekende per definitie dat de NSM een infraroodsensor moest krijgen, want een radar kan geen doelen herkennen en dus zou een target library dan ook niet werken. In de bibliotheek met doelsinformatie moest dus infraroodbeelden van doelen worden opgeslagen. Die eis had ook tot gevolg dat het kruisvluchtwapen subsoon moest zijn, want volgens Kongsberg is doelsherkenning niet mogelijk bij supersone snelheden.
In juni 2007 werd het contract voor de eerste NSM's getekend en werd het wapen gekozen voor de Fridtjof Nansenklasse fregatten en de Skjoldklasse patrouilleschepen. In 2012 werd het eerste wapen gelanceerd.
Infrarood
Met de infraroodsensor valt de NSM dus op tussen de andere meer traditionele missiles. Kongsberg over de keuze voor infrarood: "Ten eerste kunnen we doelen uitstekend herkennen dankzij de database aan boord. Het is erg belangrijk dat je je missiles inzet tegen het juiste doel en niet zomaar het eerste doel dat een raket tegenkomt. Daarnaast is infrarood passief. Een aanval met NSM is volledig stil. De tegenstander wordt niet gewaarschuwd door een zoekradar van een inkomende raket die schreeuwt 'hier ben ik!'."
De kritiek op infrarood vs radar is dat infrarood last heeft van slecht weer. "Wat doen schepen als tegenreactie bij een aanval? Die gaan radars jammen. 100% zeker. Radar kan je jammen, maar infrarood niet. Natuurlijk heeft een infraroodsensor last van hevige sneeuwval. Daar heeft een radar ook last van. Maar echt slecht weer, dat hebben we uitgerekend, heb je maar 1% van de tijd. Jamming is er bij een aanval 100% van de tijd. Dus een missile met radar vliegt altijd in elektronische mist."
Een ander voordeel van infrarood is volgens Kongsberg dat het erg lastig is om iets tegen warmte-uitstraling van een schip te doen: "De radarreflectie verkleinen gebeurt al jaren: stealth. Ook infraroodreductie gebeurt, maar dat is moeilijker. Noorwegen heeft een groot aantal jaren infraroodbeelden gemaakt en geanalyseerd. Wat opvalt was dat het vroeger ging om hotspots zoeken, nu is de warmte veel meer verspreid over het schip. Doordat de NSM zo laag vliegt zal het schip echter boven de horizon uitkomen en aan de hand van verschillende infraroodfrequenties te detecteren zijn. Staal en aluminium wijken gewoon af van zee en lucht. Je kunt de warmte niet laten verdwijnen van de achtergrond. Ook niet in warme zeegebieden."
"Daarnaast zijn de zoeker en software speciaal ontworpen voor het detecteren van schepen. De NSM ziet een verschil tussen natuur, een schip en decoys."
Ook naast de IR-zoeker zijn door critici kanttekeningen geplaatst en dat heeft te maken met de onzekerheid die er is bij een aanval op schepen. De positie bepalen van het doel is lastig, want de zeebeeldradar van een schip wordt uiteraard beperkt door de kromming van de aarde. Voor doelen verder dan 40 tot 50 kilometer zijn dus aanvullende sensoren nodig, bijvoorbeeld de radar van een helikopter, een ander schip, etc. Een kritiekpunt op infrarood is dat de zoeker een klein bereik heeft en dat je dus heel precies moet weten waar het doel zich bevindt. Volgens Kongsberg gaat dat niet op voor de NSM: "De zoeker scant heel breed. Zelfs slechte targeting is acceptabel. Ook is het geen probleem als het doel vaart. Want hoever kan een schip varen terwijl de raket 200 km overbrugt? Dat valt wel mee."
Zelfverdediging
Nog voordat de NSM zijn doel bereikt heeft, is het aan de hand van waypoints genavigeerd richting doel. NSM kan gebruik maken van GPS, maar hoeft dat niet. Zoals bekend kan GPS verstoord worden.
De zelfverdediging van de NSM is vooral gestoeld op zo laat mogelijke detectie. Daarom kan het wapen ook niet communiceren met het schip. Absolute radiostilte draagt bij aan de voorkoming van vroegtijdige ontdekking. De NSM vliegt daarom ook erg laag, is passief (geen radar) en heeft een kleine radarcross-sectie (RCS, ofwel het is een stealth missile). De NSM wordt volgens Kongsberg pas op het laatste moment gedetecteerd, maar zal dan in de terminale fase (zoals gebruikelijk is) zoveel mogelijk manoeuvreren. Het wapen is erg wendbaar en kan ook in de bochten versnellen.
Zodra de NSM een schip in zijn vizier krijgt, zal het het contact vergelijken met de beelden in de database. Die database, de doelsbibliotheek, wordt overigens leeg opgeleverd. De gebruiker moet die bibliotheek zelf vullen met beelden. Uiteraard kan dat met alle infraroodcamera's, maar ook andere beelden of profielen kunnen dienen als basis.
Den Helder
Als Nederland kiest voor de NSM zal Kongsberg de toekomstige gebruikers "alle relevante informatie geven" over de missile. Marinepersoneel zal ook een cursus volgen om het opereren met de NSM onder de knie te krijgen.
Tot slot kan Kongsberg het onderhoud op zich nemen, maar dat kan ook in Den Helder gaan plaatsvinden.
Van de NSM heeft Kongsberg meer varianten: de Joint Strike Missile (JSM) die gelanceerd kan worden vanaf een vliegtuig en de NSM als kustbatterij-variant. Ook ontwikkelt Kongsberg een versie die door een helikopter kan worden afgevuurd. Vanaf 2026 wordt ook een submarine launched versie verwacht. Overigens is dat niet direct van belang voor de nieuwe Nederlandse onderzeeboten omdat die alleen geschikt moeten zijn voor het lanceren van een dergelijk kruisvluchtwapen. Nederland gaat vooralsnog geen SSM's voor onderzeeboten kopen.
Specificaties
Lengte: 3,96 meter
Spanwijdte: 1,34 meter
Gewicht: 400 kg
Gewicht explosieve lading: 120 kg
Zoeker: infrarood
Bereik: meer dan 185 km
Snelheid: 0,95 Mach (hoog subsoon)
Land attack modus: ja
Gebruikers: Noorwegen, Polen, Verenigde Staten, Maleisië, Duitsland
