Marineschepen.nl
 
   
 

"Sympathiek, rustig en in voor een geintje"

Bookmark and Share
Door: Jaime Karremann
Bericht geplatst: 29-04-2013 | Laatst aangepast: 27-04-2023


Uit het artikel over Willem-Alexander en zijn marinetijd bleek al dat de kroonprins tijdens zijn dienstplicht niet heeft stilgezeten. Zo was hij op enig moment verantwoordelijk voor de navigatie en het veilig varen van een fregat. Je verstoppen op een marineschip is nauwelijks mogelijk, dus vele honderden personen hebben met de prins gevaren. Marineschepen.nl sprak er één: zijn leermeester Hans Mulder.

Hans Mulder
Collega's van Willem-Alexander tijdens een havenbezoek in Lissabon, rechts Hans Mulder. (Foto: privé-collectie Hans Mulder)

Hans Mulder was in april 1986 ruim 7,5 jaar werkzaam bij de marine en met 2,5 jaar ervaring als officier verantwoordelijk voor het varen van het schip, één van de meest ervaren wachtsofficieren aan boord van Hr.Ms. Tromp. Mulder lag met het GW-fregat in Halifax toen de kroonprins de valreep op liep. Geen verrassing, want de Tromp was al enige tijd op de hoogte van het nieuwe bemanningslid. Er was nog gecommuniceerd met de prins zelf over zijn eerste taak aan boord: hij was ingedeeld om wacht te lopen op de dag na zijn aankomst.



Verantwoordelijk voor schip en bemanning
Marineschepen worden bestuurd door matrozen van het subdienstvak Operationele Dienst Operaties. Om scherp te blijven rouleren de matrozen gedurende hun werktijd elk uur: het ene moment zitten zij in de commandocentrale waar ze met radars en sonars de wijde omgeving van het schip in beeld brengen en het andere moment nemen ze plaats in de "best seat of the house" als roerganger.

Hij (of zij, maar in die tijd vaak een man) krijgt de orders om een bepaalde koers en snelheid te varen. Die orders komen van de officier van de wacht, een wachtsofficier, die het schip met behulp van kaart, kompas, sterbestek of GPS (niet in '86) veilig naar de gewenste positie moet varen. Lastiger dan het lijkt, zeker in drukke zeegebieden of nauw vaarwater. Behalve het varen van het schip, geeft de officier van de wacht ook leiding aan de uitkijk(en) en de seiner(s).

Hans Mulder was wachtsofficier en was net als zo'n 4 anderen (en Willem-Alexander) ook opgeleid om een schip te navigeren en te varen. Het interessante is vaak dat een marineschip doorgaans door de jongste personen wordt bestuurd en gevaren. De matrozen zijn vaak rond de 20 jaar en de functie van wachtsofficier is de eerste functie die de zeeofficieren krijgen na hun studie op het Koninklijk Instituut voor de Marine. Best een hele verantwoordelijkheid als je 23 jaar bent, op de brug van een schip staat dat niet minder dan 4,5 miljoen kilo weegt met 300 bemanningsleden aan boord. Natuurlijk is de commandant (vaak zo'n 40 jaar oud) eindverantwoordelijk, maar die is lang niet altijd op de brug; die is bijvoorbeeld in de kajuit met personeelskwesties bezig, in de commandocentrale of een volgend havenbezoek aan het voorbereiden.

GW-fregat
GW-fregat Hr.Ms. Tromp. (Foto: Koninklijke Marine/ Nederlands Instituut voor Militaire Historie)

"De prins paste bij de bemanning"
"De bemanning van Hr.Ms. Tromp was een heel hecht clubje," vertelt Hans Mulder 27 jaar later aan Marineschepen.nl. "Willem-Alexander paste er echter direct in. Ik was als meest senior wachtsofficier aangewezen als zijn leermeester." Mulder moest de kroonprins verder opleiden tot hij zelfstandig de wacht zou kunnen lopen. Hem echt wegwijs maken binnen de marine was niet nodig, want Willem-Alexander had al krap een maand gevaren op Hr.Ms. Abraham Crijnssen.

De prins genoot van zijn tijd bij de marine volgens Mulder : "Hij vond het gewoon leuk. Het was een openbaring voor die jongen om dit mee te maken en niet steeds op de huid te worden gezeten.
Willem-Alexander paste onmiddellijk bij aankomst zo bij de bemanning, dat was geen enkel punt. Ook door zijn houding; hij had absoluut geen kapsones, het was een normale Hollandse jongen. Ook liep Alexander gewoon door het schip heen om zo nu en dan een praatje te maken. Dat heeft zeker indruk gemaakt. Hij was een jongen zoals wij waren, was sympathiek, rustig en altijd in voor een geintje. Alexander vierde z'n vrijheid."

Die vrijheid had hij ook wel in buitenlandse havens, maar vooral op zee. Op de wal werd hij altijd begeleid door Nederlandse en lokale agenten in burger en uniform. "Wij waanden ons dus heel veilig," aldus Mulder. Maar soms was die bescherming een beetje overdreven. "We waren keer een nacht op de Azoren om olie te laden. En daar was een NL agent die alleen voor die ene nacht vanuit Nederland was gevlogen voor bescherming van de kroonprins. Maar omdat er maar één vlucht per week was, moest de agent daar de hele week blijven."

In het pre-internettijdperk was het tijdens grote reizen gebruikelijk dat de bemanning een televisie-journaal maakte voor het schip. Hans Mulder was één van de presentatoren van een satirisch programma. Niemand ontkwam aan de camera's van Mulder's programma: ook de kroonprins kwam aan de beurt. De vraag die werd gesteld was namelijk of Willem-Alexander echt blauw bloed had. Na uitgebreide onderzoekjournalistiek in samenwerking met de ziekenverpleger bleek dat de vlieger kerosine in zijn bloed had en dat door de koninklijke aderen echt blauw bloed stroomde.

Hans Mulder
Willem-Alexander met Hans Mulder op de brug van Hr.Ms. Tromp. (Foto: Koninklijke Marine/ Nederlands Instituut voor Militaire Historie)

Examen gehaald
Vijf maanden lang stonden Mulder en Van Oranje samen op de brug en voeren de Tromp via havens als Halifax, Brest en Lissabon naar Kiel. Op een gegeven moment kwam de vraag van de navigatieofficier, de leidinggevende van de wachtsofficieren, hoe de prestaties waren van Willem-Alexander. Mulder vond dat zijn pupil ver genoeg was gevorderd en de kroonprins kon op voor zijn examen voor Zeewachtstandaard A, de eis om zelfstandig de wacht te mogen lopen.
"Willem-Alexander was geen uitzondering, net als alle andere wachtsofficieren in opleiding was het al vanaf het begin de bedoeling dat hij zijn Zeewachtstandaard A zou halen." En dat lukte.

Na het havenbezoek aan Kiel liep de kroonprins regelmatig zelfstandig de wacht en kon Mulder na het zomerverlof met gerust hart aan een nieuwe walfunctie bij de marine beginnen.

Oude bekende
Kroonprins of niet, het is voor mensen die Willem-Alexander aan boord van een marineschip meemaakten als collega heel bijzonder om hem straks als koning te zien. Zeker omdat de kroonprins ook op normale wijze met zijn collega's omging.

"Ik zat een paar jaar later op het Instituut Defensie Leergangen (IDL) waar ik een stafcursus volgde," herinnert Mulder zich met veel plezier. "Het was pauze. De mess stond stampend vol en ik zat schuin aan de overkant van de ingang bij het raam koffie te drinken. En plotseling stond Willem-Alexander in de deuropening. Het bijzondere was dat hij mij zag en hij schalde door de hele mess heen: 'HEE HANS!! HOE GAAT HET?!'
Ik was echt perplex, ik kreeg een rooie kop -iets wat ik normaal nooit krijg- en die hele mess viel stil, ze volgden Alex die direct op mij afliep en naast me ging zitten om even een praatje te maken. Dat geeft dus aan dat de man een ijzeren geheugen heeft, maar het werd me toen ook duidelijk dat hij zijn tijd bij de marine toch een hele leuke periode vond."



Na de onverwachte ontmoeting tijdens de koffiepauze op het IDL, heeft Mulder Willem-Alexander nooit meer in het echt gezien. Mulder verliet de Tromp. In 1987 tot en met 1990 was Mulder oudste officier van onderzeeboot Hr.Ms. Zwaardvis en later van Hr.Ms. Potvis, waarmee hij drie geheime operaties deed. Ook werd Mulder eerste officier van M-fregat Hr.Ms. Van Galen. Eind jaren '90 verruilde Hans Mulder de marine voor een baan bij een "burgerbedrijf".

Hans Mulder overleed in januari 2021 op 62-jarige leeftijd.


Marineschepen.nl
Contact
Over deze site
Blijf op de hoogte via:

Twitter

Facebook

Instagram

Copyright

Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001



Menu
Dossiers



Gerelateerde artikelen

Overzicht inhuldiging

Info Evertsen

Van Hr.Ms. naar Zr.Ms.

Willem-Alexander en marine