Groene schepen: 5 duurzame alternatieven
De scheepvaart, waaronder marineschepen, vormt een onbetwiste ruggengraat van de wereldhandel en is verantwoordelijk voor het vervoer van vele miljarden tonnen goederen over de hele wereld. Tegelijkertijd zorgen schepen zo voor een enorme bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen en andere vormen van milieuvervuiling. Ook marineschepen. Maar deze schepen blijven van hoge nood, wat ertoe leidt dat de urgentie om te verduurzamen nog nooit zo groot geweest is. Hoe kunnen schepen een groenere koers gaan varen?
Dit is een partnerartikel.
De Amerikaanse Arleigh Burkeklasse destroyer USS Forrest Sherman verlaat de haven van IJmuiden. Een windturbine staat op de achtergrond, maar zou zomaar in de toekomst op het dek van een schip kunnen komen. Zonder wieken dan. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
De Koninklijke Marine streeft naar een groenere vloot. In 2015 verscheen de Operationele Energiestrategie van het Ministerie van Defensie, gevolgd door het iets minder ambitieuze Defensie Energie en Omgeving Strategie 2019-2022. Begin 2023 werd de roadmap Energietransitie operationeel materieel gepubliceerd. In die roadmap is aandacht voor het reduceren van de CO2-uitstoot in de gehele brandstofketen, dus van bron tot de aandrijving aan boord. De voortstuwingseisen voor marineschepen liggen hoger dan die bij koopvaardijschepen, omdat de oorlogsschepen ook in conflicten moeten kunnen blijven varen. Voor de marine gelden drie pijlers: beperk de energievraag (o.a. anders varen), gebruik duurzame energie (o.a. andere brandstoffen) en indien nodig gebruik fossiele brandstoffen zo efficiënt en schoon mogelijk (o.a. zuiniger varen).
Hieronder vijf opties voor een groenere koers.
1. Elektrische aandrijving
Het verduurzamen van de marineschepen kent vele facetten, en één daarvan is het gebruik van elektrisch aangedreven motoren. In plaats van (alleen) op fossiele brandstoffen te varen, kunnen schepen worden aangedreven door batterijen die zijn opgeladen met hernieuwbare zonne-energie.
Het is deze technologie die door de jaren heen alsmaar beter geïmplementeerd zal worden. Hoewel ze op dit moment nog niet helemaal geschikt zijn voor lange transits over zee (of om in koopvaardijtermen te spreken: forwarding and shipping over grotere afstanden, zijn kortere vaarroutes en binnenvaart al veelbelovende toepassingsgebieden gebleken.
2. Waterstofbrandstofcellen
Het water op met waterbrandstofcellen? Dat gebeurt al jaren, onder water dan. Duitse en Spaanse onderzeeboten gebruiken bijvoorbeeld brandstofcellen en waterstof, weliswaar niet uit milieu-oogpunt, maar dit heeft wel het potentieel in zich om een van de schoonste brandstoffen voor de scheepvaart te zijn.
Brandstofcellen zijn verantwoordelijk voor het genereren van elektriciteit, door een chemische reactie tussen waterstof en zuurstof te creëren, waarbij alleen waterdamp wordt uitgestoten. Het resultaat hiervan? Het zou de CO2-uitstoot aanzienlijk kunnen verminderen. Het lastige is wel dat waterstof zich niet eenvoudig laat opslaan aan boord.
3. Windenergie
Windenergie is natuurlijk de oudste vorm van maritieme aandrijving, maar speelt al sinds het einde van de negentiende eeuw geen belangrijke rol meer bij marineschepen (op trainingsschepen zoals de Urania na dan!). Binnen de koopvaardij kan er verandering in worden gebracht, met de ontwikkeling van technologie en manieren die windenergie efficiënter in weten te zetten. Denk bijvoorbeeld aan geautomatiseerde zeilsystemen en Flettner-rotoren, die gebruik maken van een draaiend cilindrisch zeil om de voorwaartse stuwkracht te kunnen genereren. Wie weet zijn er ook mogelijkheden voor marineschepen. Het is in ieder geval lastiger voor onderzeeboten om een zeilend marineschip te detecteren!
4. Biofuels
Biobrandstoffen zijn vervaardigd uit plantaardig materiaal en kunnen gemakkelijk worden gebruikt in bestaande scheepsmotoren zonder dat er al te veel aanpassingen nodig zijn. Dit maakt ze een praktische tussenoplossing voor het verduurzamen van de brandstofextractie op de korte termijn.
5. Energie-efficiënt ontwerp
Het is niet alleen wat wordt gebruikt als brandstof, maar ook een efficiënter ontwerp maakt een wereld van verschil als het gaat om verduurzaming. Denk aan geoptimaliseerde rompvormen, systemen die energie terugwinnen en nog vele andere technologische innovaties die de brandstofefficiëntie verhogen. Het biedt zowel potentie voor energie- en kostenbesparing als het verlagen van de ecologische voetafdruk van het marineschip.
Meer interesse in de verduurzaming van schepen en de mogelijkheden van slim logistiek? Bij Broekman Logistics draait het om de golven van verandering, voor groot bereik met een persoonlijke touch!
Sinds 13 augustus 2001
