Denemarken wil de mogelijkheden om onderzeeboten te bestrijden uitbreiden. In het Deense parlement wordt daarom gesproken over of Denemarken weer onderzeeboten moet aanschaffen, of nauwer moet samenwerken met andere landen die wel over onderzeeboten beschikken. Dat zei het Deense parlementslid Michael Aastrup Jensen maandag tijdens een paneldiscussie in Washington.
KDM Tumleren, een onderzeeboot van de Tumlerenklasse. Deze boten waren Type 207-onderzeeboten, gebouwd door het Duitse Nordseewerke voor de Noorse marine en vormden daar de Kobbenklasse. In 1989 kocht Denemarken deze boten van Noorwegen. Dit waren boten met een waterverplaatsing van 485 ton (de Walrusklasse is 2800 ton). (Foto: Deense Defensie)
Vijf jaar voor de Deense onderzeedienst het honderdjarige bestaan kon vieren, werden in 2004 alle Deense onderzeeboten uit dienst gesteld. Denemarken opereerde in die tijd met zes kleine onderzeeboten van verschillende klassen, van die zes waren er vijf van Duitse makelij en één afkomstig uit Zweden. De boten zouden samen met Noorwegen en Zweden vervangen worden in het Viking-onderzeebootprogramma, maar zover kwam het niet.
Na bijna twintig jaar heeft niet iedereen zich neergelegd bij een marine zonder onderzeeboten. Zeker sinds de Russische invasie in Oekraïne laait die discussie weer op en pleitten verschillende Deense politici in de media al voor nieuwe onderzeeboten.
Het Deense koninkrijk, dat behalve uit Denemarken ook uit Groenland en de Faroer-eilanden bestaat, ziet plotseling de dreiging vanuit Rusland, zei Michael Aastrup Jensen maandag, zo berichtte Breaking Defense die dag. Aastrup Jensen is voorzitter van de Deense buitenlandscommissie en lid van de conservatief-liberale partij Venstre dat deel uitmaakt van de huidige regeringscoalitie. "De invasie was een complete wake-up-call in Kopenhagen. In de eerste plaats als het gaat om de verdediging van ons koninkrijk. Voor de invasie besteedden we ongeveer 1,35 procent van het BBP aan defensie. Dit jaar zullen we de 2 procent bereiken. In een heel korte tijd, hebben we de vloer bereikt. Want we zien het niet als het plafond. Als de NAVO zegt dat het 2,5 procent of 3 moet worden, daarvan hebben we al gezegd dat we dat zo snel mogelijk zullen bereiken."
De dreiging die Denemarken ziet betreft "Russische militaire bases in het noordpoolgebied, die een bedreiging zijn van onze territoriale overeenkomst. We zien Russische gevechtsvliegtuigen over de Faeröer-eilanden vliegen. Daarom moeten we ook de verdediging op de Faeröer-eilanden, de Noord-Atlantische Oceaan en de Oostzee uitbreiden. Denemarken ligt erg strategisch; alle Russische marineschepen moeten door onze wateren varen als ze uit Sint-Petersburg en Kaliningrad komen en daarom moeten we ook onze verdediging op dat punt versterken."
Michael Aastrup Jensen is meerdere keren aan het woord over de Russische dreiging en de Deense defensie-uitgaven, in minuut 59:05 begint hij zijn verhaal over onderzeeboten.
Taakspecialisatie of onderzeeboten?
In het Deense parlement wordt gesproken over de Deense defensie van de toekomst. "En het probleem is, ook al gaan we dit jaar de drempel van 2 procent halen, het nog steeds niet genoeg is om een volledige defensie te hebben die nodig is. Daarom hebben we ook een nauwere samenwerking met onze vrienden nodig. Bijvoorbeeld onze Zweedse vrienden, onze Noorse en ook onze Finse vrienden."
"We hebben niet genoeg onderzeebootbestrijdingscapaciteiten. Dus, moeten we nieuwe onderzeeboten kopen of moeten we misschien een nauwere samenwerking aangaan met onze vrienden die wel onderzeeboten hebben. Dat is een deel van de discussie op dit moment. Want als we proberen overal een volledig overzicht van te krijgen, zullen we op geen enkel gebied perfect zijn. Dus misschien kunnen wij perfect zijn op één gebied, en onze Zweedse vrienden kunnen uitblinken op een ander gebied, enzovoort. We hebben nauwere samenwerking nodig."
Een nauwere samenwerking klinkt eenvoudig, maar het is bekend dat informatie uit onderzeebootoperaties vaak erg gevoelig ligt en dat landen die inlichtingen alleen delen als ze er iets anders waardevols voor terug kunnen krijgen. Vorig jaar zei een onderzoeker aan de Deense defensieacademie dat onderzeebootoperaties het meest geheim zijn en dat "zelfs bondgenoten van Denemarken geen informatie met ons willen delen".
Terugkerende discussie
De discussie over onderzeeboten is in Denemarken op zich niet nieuw. In 2017 opperde een Deense expert al om onderzeeboten te leasen, anderen pleitten voor aanschaf van Type 212 CD-onderzeeboten die binnenkort gebouwd gaan worden voor Noorwegen en Duitsland.
Nog ouder is de discussie over onderzeebootbestrijdingscapaciteit. Zo werd in 2015 gepleit voor middelen waarmee schepen en helikopters op onderzeeboten konden jagen, want ook die capaciteit was afgedankt. Bij de Deense krijgsmacht was bekend dat de fjorden van Groenland perfect zijn voor Russische onderzeeboten om zich te verschuilen. De oplossing die toen werd gekozen, was het leunen op de middelen van NAVO-bondgenoten.
In 2020 werd besloten om de 'flexibele ondersteuningsschepen' van de Absalonklasse om te bouwen tot onderzeebootbestrijdingsfregatten met bijbehorende middelen. In 2026 moeten die schepen daadwerkelijk op onderzeeboten kunnen jagen.
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
