Een Amerikaanse marineofficier was volgens Noorse media op de brug van KNM Helge Ingstad toen het schip in botsing kwam met een olietanker. Eerder was al bekend dat er een Amerikaan aan boord was, maar de rol van die officier was onbekend. Binnen en buiten de Amerikaanse marine wordt getwijfeld aan de expertise van Amerikaanse marineofficieren op de brug.
Personeel op een brug van een Noors fregat. Archieffoto. (Foto: Noorse marine)
Al sinds jaar en dag wordt marinepersoneel de kans geboden om ervaring op te doen bij de marine van een ander land. Soms voor kortere tijd en soms voor langere tijd. Zo kreeg ook een marineofficier van de US Navy de unieke kans om ervaring op te doen bij de Noorse marine. Dat liep echter helemaal mis. Hoewel onduidelijk is wat haar taak was op de brug en er is al helemaal niets bekend over of haar blaam treft, volgens Noorse media is wel zeker dat zij ten tijde van de aanvaring op de brug stond van het schip.
Volgens de berichtgeving was de uitwisselingsofficier bezig met een training en stond zij onder leiding van een Noorse officier. Of die officier op dat moment ook op de brug was, is niet duidelijk. Omdat het gaat om een niet-Noorse uitwisselingsofficier, moet het verhoor door de politie in overleg met Amerikaanse autoriteiten. Zij is volgens de marine nog wel "in de regio". Eerder deze week was al bekend geworden dat de Amerikaanse marine verwachtte dat een Amerikaanse militair verhoord zou worden naar aanleiding van de aanvaring.
Kritiek
Dat er een uitwisselingsofficier aan boord is, is op zichzelf geen nieuws. Uitwisselingen zijn aan de orde van de dag bij NAVO-marines. Dat het een Amerikaanse marineoficier is, is weldegelijk interessant in het licht van de discussie die veelal in de VS wordt gevoerd over het niveau van de surface-community.
Binnen en buiten de Amerikaanse is er kritiek op het niveau van de wachtsofficieren. De Surface Warfare Officers (SWO) beschikken volgens (Amerikaanse) insiders over onvoldoende kennis en ervaring als het gaat om het varen met het schip. De kritiek is na de aanvaringen met Amerikaanse marineschepen in 2017 waarbij 17 militairen door om het leven kwamen enorm toegenomen. Deels wordt gewezen op het drukke programma van de Amerikaanse schepen en het slaaptekort van veel officieren, maar ook de gebrekkige opleiding wordt gezien als oorzaak van de fouten die het brugpersoneel maakte.
In het Amerikaanse blad Proceedings van april 2018 schreef de voormalige Chief of Naval Operations (CNO, bevelhebber van de US Navy) admiral Mike Mullen een kritisch artikel over de SWO-community. Volgens hem zijn de officieren geen bekwame zeelieden en warfighters meer en is zeemanschap geen prioriteit meer bij de marine.
Een 27-jarige lieutenant ging in de Proceedings van juli 2018 nog verder en beschreef dat zij onvoldoende weet hoe ze een schip moet varen, terwijl ze al wel SWO is. "Ik heb geen idee hoe ik een schip moet afmeren op een boei," geeft ze toe. Maar de kennis van haar collegaofficieren op de brug is ook beperkt, schrijft ze. De opleiding bestond ten dele uit e-learning met CD-ROM's en training on the job.
Dat uitwisselingsofficieren niet uitgezonderd zijn van een opleiding die tekort heeft geschoten, blijkt uit een artikel in Proceedings in 2009 van een Amerikaanse uitwisselingsofficier na een stage bij de Britse marine. "(...) we houden een marine die computer-training en een navigatiecursus van twee weken gebruikt om officieren de duurste en meest geavanceerde schepen die er zijn laat varen. (...) Eerlijk gezegd schaamde ik me voor mijn gebrek aan maritieme kennis en skills gedurende de eerste maanden als uitwisselingsofficier. (...) Ik stond op het punt om een ander schip op te roepen via de radioverbinding om de intenties te bevestigen, hetgeen een normale procedure is op Amerikaanse marineschepen. Binnen 30 seconden was de commandant op de brug en ik zal nooit vergeten wat hij me zei. 'Bij de Royal Navy houden we ons aan de verkeersregels en gaan we er vanuit dat andere schepen dat ook doen. Als je de regels echt begrijpt en ze volgt, hoef je de radio alleen in noodgevallen te gebruiken.'"
Berging
Ondertussen wordt hard gewerkt aan de berging van het schip. Diverse schepen, waaronder duikondersteuningsschip MS Risoy, zijn gearriveerd bij de Helge Ingstad. Het fregat was vorige week bijna volledig ten onder gegaan. De laatste dagen is het schip stabiel. De bedoeling is dat het fregat wordt opgetild en op de Boa Management wordt gezet, waarna de munitie (ESSM, Naval Strike Missile, granaten, etc.) van boord worden gehaald. Daarna zal het schip naar Haakonsvern worden gebracht.
Dit artikel is aangepast omdat het stuk door een aantal lezers werd geïnterepreteerd alsof het 'lage niveau' van de Amerikaanse uitwisselingsofficier aan boord van de Helge Ingstad van invloed is geweest op de aanvaring. Dat heeft niet in het artikel gestaan. Al van meet af aan heeft in het stuk gestaan dat niet bekend is of haar blaam treft, het is wachten op de onderzoeksresultaten. Toch bood het artikel kennelijk ruimte voor die interpretatie en daarom is het stuk verduidelijkt met vooral de eerste zinnen onder 'kritiek'. Want dat er een Amerikaanse marineofficier op de brug was ten tijde van de aanvaring is en blijft -los van wat haar rol was- interessant door de discussie die gevoerd wordt vooral binnen de USN. Om dat beeld van die discussie en kritiek (van zelfs de oud-CNO en van wachtsofficieren zelf) voor de niet ingevoerden voor het voetlicht te krijgen, zijn hier quotes van in het stuk opgenomen. Een inleiding van die quotes ontbrak en zijn dus door sommigen onterecht opgevat als bewijsmateriaal voor haar rol in het ongeluk.
