De boeg van de olietanker Sola TS scheurde een enorm gat in de romp van de Helge Ingstad. Het schip is inmiddels gezonken, maar iedereen heeft het overleefd. Diverse bemanningsleden hebben verteld wat ze hebben meegemaakt. Het heeft weinig gescheeld of er waren slachtoffers gevallen.
KNM Helge Ingstad vrijdagochtend. De scheur is duidelijk te zien. (Foto: Noorse marine)
Na het ongeluk werd de bemanning verzameld op de marinebasis Haakonsvern, nabij Bergen. Daar konden zij bijkomen van het drama en hun ervaringen delen met hun collega's. Ook kregen zij de gelegenheid om kleding aan te schaffen, want velen hadden op hun ondergoed na al hun persoonlijke bezittingen verloren. De mannen en vrouwen die die nacht op post hadden gestaan, hadden vaak alleen nog hun telefoon en een doorweekt uniform.
Toen het fregat om 04.00 uur met 17 knopen op weg was naar Haakonsvern, na de oefening Trident Juncture, lag vrijwel iedereen te slapen. De brug, de commandocentrale en de technische centrale waren zoals gebruikelijk minimaal bezet. Knut Sander Blakkestad (20) was een van de bemanningsleden die in een zespersoonsslaapverblijf, bakboord achteruit, sliep. Tegen de Noorse krant Aftenposten zei hij dat hij even wakker werd van een trilling en lawaai, maar dat was niet ongewoon zo dicht bij de machinekamer en de schroefassen. Dus hij besteedde er niet veel aandacht aan tot hij kort daarna geschreeuw hoorde dat het schip water maakte. Blakkestad opende zijn gordijntje en zag water op het dek van het slaapverblijf, waarna de matroos direct uit bed sprong en zijn collega's wakker maakte.
Al snel volgden berichten via de scheepsomroep. Zonder verder na te denken begaf Blakkestad zich naar de locatie waar hij zich moest melden bij 'verlaatrol' en in zijn geval was dat bij het kanon op de bak. Blakkestad beleefde het naar eigen zeggen in een roes. Iedereen bleef rustig, maar lang was ook niet duidelijk wat er was gebeurd.
Niet iedereen lag te slapen. Tora Seth Reinertsen (22) zegt tegen Bergens Tidende dat ze aan het ontbijten was. In het eetverblijf was heel duidelijk dat het mis was. "Er was veel lawaai en het schip bewoog, we moesten ons aan de tafel vasthouden. De borden, messen en vorken vlogen van tafel." Ze wist niet zeker wat er was gebeurd, maar iedereen schakelde snel. "Dat is waarom oefenen zo belangrijk is, zodat het werkt wanneer het moet." Ze haastte zich naar de technische centrale om te vragen of ze iets kon doen. "Toen zag ik de schade. De romp was naar binnen gebogen, kabels hingen naar beneden en lichten flikkerden. Dat was heel vreemd."
Reinertsen kreeg de opdracht om naar de ziekenboeg te gaan en ondertussen kwamen er steeds meer meldingen binnen via de scheepsomroep, waaronder dat het schip verlaten moest worden.
De Amerikaanse admiraal James G. Foggo bracht een paar dagen voor de aanvaring een bezoek aan de Helge Ingstad. (Foto: Marius Villanger/ Noorse marine)
Marinefotograaf Marius Villanger was een groot deel van de tijd na de aanvaring in de ziekenboeg. Bemanningsleden die nat waren van zeewater en brandstof kwamen in hun ondergoed de ziekenboed binnen. Toen werd hem duidelijk hoe ernstig het was.
Tora Seth Reinertsen in november 2017. (Foto: Instagram)
Terwijl de matrozen aan bakboordzijde hooguit zeewater over dek zagen spoelen, moesten bemanningsleden aan stuurboord vechten voor hun leven. Een bemanningslid schreef op zijn Facebookpagina dat het dek boven hem ineens verdwenen was. "Het scheelde amper 10 cm of ik was aan stukken gereten. De helft van het slaapverblijf was gescheurd en verpletterd," schrijft hij. Er stroomde zeewater op z'n bed, vermengd met helikopterbrandstof en elektriciteitskabels met hoog voltage lagen in het water om hen heen. Het verblijf was inelkaar geduwd, via de deur naar buiten was geen optie. Samen met zijn collega's moest de jongeman door een spleet in het staal ontsnappen. Ze kwamen uit in een gang waar iemand met een zaklamp stond, die hen vervolgens naar de ziekenboeg begeleidde. Daar waren ze niet lang toen over de scheepsomroep bekend werd gemaakt dat het schip verlaten moest worden.
Ook van korporaal Thea Marie Torp is bekend dat zij zich moest redden door een spleet in het verwrongen staal. Dat zei haar vader tegenover de Noorse pers. Hijzelf was in 1994 betrokken bij het ongeluk met het fregat KNM Oslo, van de klasse die de huidige Noorse fregatten voorging. De Oslo kreeg in een storm nabij Bergen problemen met de stoomvoortstuwing en liep op de rotsen. Het schip werd drie maanden later gelicht en bleek toen onherstelbaar beschadigd. De Oslo werd gesloopt.
Bij dat ongeluk kwam één persoon om het leven. Afgelopen donderdag overleefde iedereen het, net. Tora Seth Reinertsen meldde zich bij het vlot waar zij moest zijn in geval van 'verlaatrol'. Omdat zij recente ervaring had met het activeren van het reddingsvlot werd zij aangewezen om met het vlot aan de slag te gaan. Zelf zegt ze dat ze geen moment bang is geweest, maar zich wel grote zorgen maakte over haar collega's. Niet helemaal onterecht want toen het vlot de Helge Ingstad verliet, zagen ze door een scheur in het staal nog iemand in de torpedobergruimte. Ook hij kon nog gered worden.
De opluchting bij de bemanning was groot toen bleek dat iedereen het overleefd had en niemand ernstig gewond was geraakt. Natuurlijk was de wens groot om het thuisfront te vertellen dat alles in orde was, het liefst voor de media erover zouden berichten. Omdat de meesten zonder telefoons van boord waren gegaan was dat lastig, "maar we hielpen elkaar om naar huis te bellen," zegt Knut Sander Blakkestad.
Na een lang weekend thuis keert de bemanning van de Helge Ingstad weer terug naar Haakonsvern. De Noorse marine wil het liefst dat de bemanningsleden van de Helge Ingstad volgende week weer gaat varen. Tora Seth Reinertsen is het daar mee eens: "Ik ga zo snel mogelijk weer aan het werk. Onze bemanning is zo goed opgeleid dat we niet op het land thuishoren."
