Damen start begin 2025 met de bouw van het eerste nieuwe ASW-fregat voor de Nederlandse en Belgische marine. Dat staat in het projectenoverzicht van Defensie dat eerder deze week gepubliceerd werd. Op dit moment zijn Damen en Defensie nog bezig met het verder uitwerken van het ontwerp, maar vanaf 2025 gaat de constructie van start. Dit zal in eerste instantie gebeuren in Roemenië.
Illustratie van het ASW-fregat. De fregatten zullen 145 meter lang worden met een maximale waterverplaatsing van 6.400 ton. (Beeld: Damen/ Defensie)
Dat de schepen op de werf van Damen in Galati worden gebouwd, lijkt vanzelfsprekend omdat al zo'n twintig jaar Nederlandse marineschepen in Roemenië worden gebouwd. In de B-brief die in 2020 verscheen, stond echter dat werd overwogen om de fregatten in Nederland te bouwen.
In 2023 werd bekend dat de vier fregatten toch deels in Roemenië worden gebouwd, de afbouw gebeurt in Nederland. Daarmee worden de schepen wel de eerste Nederlandse fregatten die uit Roemenië afkomstig zijn. De vorige fregatten (de Luchtverdedigings- en Commandofregatten) werden eind jaren '90, begin jaren '00 in Vlissingen gebouwd.
Veel werk
Defensie is al lange tijd bezig met het project rondom de Anti-Submarine Warfare-fregatten (ASWF). Deze schepen zijn de vervangers van de M-fregatten. Samen met België is een project opgezet, waarbij Nederland verantwoordelijk is voor de aanschaf van vier ASW-fregatten. Voor elk land zijn twee schepen ingepland. Damen en Defensie werken hiervoor samen met verschillende partijen. Zo zijn ook Thales, Leonardo en RH Marine betrokken bij het project.
Daarnaast is er een samenwerking met Hatenboer-Water voor alle zoetwatersystemen aan boord van de ASW-fregatten en heeft Damen RENK gecontracteerd voor het leveren van de tandwielkasten voor de voortstuwing. Ook is men met Kongsberg Maritime Sweden in zee gegaan voor de levering van de schroefsystemen. Men verwacht in het restant van 2024 en in 2025 alle contracten getekend te hebben.
Vertraging
De fregatten moeten in 2031 allemaal opgeleverd zijn. De levering van het eerste exemplaar staat gepland voor 2029. In eerste instantie zou dit al in 2020 moeten gebeuren, maar het project liep meerdere keren vertraging op.
In 2010 begon men met de vervanging van de M-fregatten, in een tijd dat nog flink bezuinigd werd op Defensie. In 2013 werd het eerste model aan het publiek getoond en tegelijkertijd werd gekeken naar een samenwerking met Duitsland, maar dat mislukte. In 2016 werd een Letter of Intent getekend met België, dat in eerste instantie een begroting van 1 miljard euro had voor de fregatten. In mei 2018 werd de A-brief verstuurd. De B-brief volgde in juni 2020. Het ontwerp werd eerst aangepast om binnen budget te blijven, maar moet uiteindelijk worden aangepast om aan de eisen te voldoen, waardoor de kosten opliepen. In juni 2023 werd het contract ondertekend.
Derde fregat?
Een half jaar later bevestigde Defensie dat zij de mogelijkheid verkennen om een derde fregat aan te schaffen, vooruitlopend op mogelijke verdere groei van de begroting. Of er een derde fregat zal komen, is nu nog niets duidelijk. Dat zal afhangen van een eventuele ophoging van het budget door het nieuwe kabinet en de keuzes die dan worden gemaakt.
Drones
In april van dit jaar werd ook duidelijk dat er een contract is getekend door Defensie en Dutch Naval Design over Unmanned Surface Vessels voor de nieuwe fregatten.
De nieuwe USV’s worden twaalf meter lang en gaan een belangrijke rol spelen op het gebied van onderzeebootbestrijding. De vaartuigen zijn geschikt voor lange operaties en nemen de taken van de helikopter deels over. Door middel van de sonar van het USV kunnen zij uitstekend langdurig zoeken naar onderzeeboten op afstand van het moederschip.
Volgens kapitein ter zee Olaf Binnenhei, hoofd van de afdeling Maritieme Systemen, is het belang van het contract niet te onderschatten. "Het vertegenwoordigt een significante vooruitgang voor de Nederlandse en internationale maritieme veiligheid. Door onze krachten te bundelen, zetten we een grote stap voorwaarts in de bescherming van onze wateren met behulp van de nieuwste technologieën", tekende Defensie.nl op.
Als het eerste ASW-fregat in aanbouw is, is bevoorradingsschip Den Helder in Nederland voor de laatste fase van de bouw. Meerdere mijnenbestrijdingsvaartuigen worden gebouwd onder leiding van Naval Group in Frankrijk en Roemenië. Ondertussen worden de voorbereidende werkzaamheden getroffen voor de Amfibische Transportschepen en de fregatten die de Luchtverdedigings- en Commandofregatten gaan vervangen, die projecten bevinden zich nog in de beginfase.
Lees hier meer over de ASW-fregatten en zie hier een overzicht van alle schepen die de komende jaren worden gebouwd.
Auteur: Tobias Kappelle Tobias werkt sinds augustus 2020 als freelance journalist voor Marineschepen.nl. Daarnaast is hij vooral actief in de sportjournalistiek bij onder andere AD Sportwereld, Eurosport en Hockey.nl. Tobias studeerde Geschiedenis en Bestuurs- en Organisatiewetenschappen aan de Universiteit Utrecht en deed een master Media & Journalistiek aan de Erasmus University Rotterdam.
