Door: Frederik van Lokeren
Bericht geplaatst: 21-08-2024 | Laatst aangepast: 21-08-2024
Op vrijdag 16 augustus, rond 16:00 uur lokale tijd, brak brand uit aan boord van het voormalige Sovjet-vliegkampschip Minsk. Het schip ligt na een tijd onderdeel te zijn geweest van een attractiepark al jaren ten anker in een rivier. De oorzaak van de brand is nog niet bekend, en er zijn vooralsnog geen meldingen van gewonden. Volgens een Chinese radiozender ontstond de brand tijdens afbraak- en restauratiewerkzaamheden die op dat moment plaatshadden. Beelden, gemaakt vanaf een nabijgelegen autoweg, tonen rookpluimen die opstijgen vanuit de hangar onder het vliegdek, ter hoogte van het eiland.
De Minsk als vliegkampschip. (Foto: Russische marine)
Beelden die zijn gemaakt in de nacht van 16 op 17 augustus laten een vlammenzee zien ter hoogte van het eiland op het vliegdek.
Dit doet vermoeden dat de brand niet onder controle was en zich verder uitbreidde. Op zaterdag verschenen dronebeelden die toonden dat de brand was geblust, maar dat een groot deel van het eiland verwoest is. Ook op zondag vonden nog nabluswerkzaamheden plaats, zij het in beperkte mate.
Het vliegkampschip Minsk, dat jaren dienstdeed als attractie in een themapark in China, werd eind jaren '90 door China gekocht van Oekraïne. Dit gebeurde vermoedelijk om informatie te vergaren voor de ontwikkeling van een eigen vliegkampschip, voordat het schip werd omgebouwd tot attractie. Beelden van enkele jaren geleden tonen dat het schip intern nauwelijks onderhouden was.
Kievklasse vliegkampschepen
De Minsk is het tweede schip van de Kievklasse-vliegkampschepen uit de Sovjet-Unie. Deze schepen verschillen in ontwerp enorm van westerse vliegkampschepen door een voordek dat vol staat met antischeeps- en luchtafweerraketten. Volgens de Russische doctrine uit die tijd hadden deze schepen een andere rol dan traditionele westerse vliegkampschepen. De Kievklasse was bedoeld om zware aanvallen uit te voeren op NAVO-eskaders door het afvuren van zware antischeepsraketten. De hoofdbewapening bestond uit acht P-500 Bazalt-antischeepsraketten (NAVO-codenaam SS-N-12 Sandbox).
Het vliegdek was slechts bedoeld voor een klein eskader van Yak-38-vliegtuigen, die de zelfverdediging van het schip en zijn escorte moesten waarborgen. De Sovjets beschouwden de Kievklasse als een "zware vliegtuigdragende kruiser". De Kievklasse werd gezien als een tussenstap om ervaring op te doen, terwijl volwaardige vliegkampschepen uit de Admiraal Kuznetsovklasse werden ontwikkeld.
De kiel van de Minsk, het tweede schip uit een klasse van vier, werd in 1972 gelegd om in 1978 in dienst te worden gesteld. Het schip deed dienst bij de Pacifische Vloot en deed dienst zonder al te veel hoogtepunten. De Minsk voerde in 1984 amfibische landingen uit in Vietnam als demonstratie naar het Westen. In 1989 werd de Minsk al in de reserve geplaatst wegens ernstige mechanische gebreken.
Chinese overname en oprichting van Minsk-World
Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie was de Russische marine niet meer in staat om vliegkampschepen te onderhouden. De Kievklasse werd gebouwd op de scheepswerf van Mykolaiv in Oekraïne. Door de financiële en technologische beperkingen van zowel Oekraïne als Rusland in de jaren na het einde van de Sovjet-Unie, was onderhoud in Mykolaiv geen optie. Rusland zelf ondervond dat het onderhoud van de Kievklasse moeilijk en kostbaar was.
In juni 1993 besloot de Russische marine de Minsk uit dienst te stellen. De Minsk, samen met haar zusterschip Novorossiysk, werd verkocht aan een scheepswerf in Zuid-Korea om gesloopt te worden. De sloop van de Novorossiysk leidde tot lokale protesten, waarna besloten werd de Minsk door te verkopen aan een Chinese scheepswerf voor afbraak.
Een groep Chinese ondernemers kocht de Minsk vervolgens op met het plan om er een amusementspark van te maken, genaamd Minsk-World. Minsk-World opende in 2000 in Shenzhen, nabij Hong Kong. Op het vliegkampschip werden verschillende Sovjet- en Chinese vliegtuigen tentoongesteld, zoals de Chinese Q-5 Fengtan, de Sovjet MiG-23 en MiG-27-gevechtsvliegtuigen, en Mi-24-gevechtshelikopters. In 2006 ging Minsk-World echter failliet, en rond 2016 werd het terrein en de attracties eigendom van de Chinese staat.
In de late jaren 2010 werd de Minsk verplaatst naar een nieuwe locatie nabij de Chinese stad Nangtong aan de rivier Jangtse. Daar werd het schip in een kunstmatig meer geplaatst nabij de Sutong Jangtse-brug. Plannen om een nieuwe Minsk-World op te starten werden nooit uitgevoerd, en het schip raakte steeds verder in verval. Het schip werd een attractie voor zogenaamde urban explorers, die verlaten gebouwen en locaties bezoeken. Video's van deze urban explorers tonen hoe de Minsk vol ligt met afval en achtergelaten materiaal van Minsk-World, zoals heftrucks, karton, hout, meubilair en containers met chemische producten.
In januari 2024 werd gemeld dat de Minsk zou worden omgevormd tot een nationaal defensie- en onderwijscentrum. Dit zou verklaren waarom er afbraak- en renovatiewerkzaamheden aan boord van het schip plaatsvonden op het moment dat de brand uitbrak. Deze werkzaamheden, in combinatie met het grote aantal brandbare materialen aan boord, zouden de oorzaak van de brand kunnen zijn.
De helft van het eiland lijkt afgebrand en waarschijnlijk is er nog meer bijkomende rook- en waterschade aan het schip. Of de Minsk ooit weer open gaat voor publiek is nog maar de vraag.
De brand aan boord van de Minsk heeft geen invloed op de Chinese marine. De verkoop van de Minsk en Kiev, bedoeld voor amusement in China, maakte het wel mogelijk voor de Chinezen om ook de Sovjetcarrier Varyag aan te schaffen. De Varyag, aangekocht als toekomstig casino, werd uiteindelijk de eerste Chinese carrier Liaoning. De Chinese marine kreeg daarme een vlucht. Eerder dit jaar startte de derde carrier, en de eerste die volledig in China is ontworpen en gebouwd, met proefvaren.
Auteur: Frederik Van Lokeren Frederik schrijft als freelancer voor Marineschepen.nl sinds 2022. Hij was als logistiek officier bij de Belgische marine (2010-2017) o.a. eenheids- commandant van mijnenjager BNS Lobelia tijdens de onderhousdsperiode en Hoofd Logistieke Dienst van het M-fregat BNS Louise-Marie. Nu is Frederik manager in de Supply Chain Business Consultancy bij Moore Belgium. Verder volgt Frederik nauwgezet maritieme en amfibische ontwikkelingen op de voet, met een specifieke interesse in de Russische marine en Marine Infanterie.
