HMCS Corner Brook, een Canadese onderzeeboot van de Victoriaklasse is tijdens een test in maart 2020 blijvend beschadigd geraakt. De onderzeeboot ligt sinds 2011 in het dok in verband met een reparatie en modernisering, en zou in 2020 weer te water worden gelaten. Dat is uitgesteld. Gisteren kwamen meer details over het incident naar buiten. "Het was een domme truc", reageert een van de Nederlandse experts die Marineschepen.nl sprak.
HMCS Corner Brook, een van de onderzeeboten van de Victoriaklasse, in 2006. Helaas is het een beeld dat we al lang niet gezien hebben, de Corner Brook ligt straks tien jaar op de kant. In 2019 was bijvoorbeeld geen enkele Canadese onderzeeboot naar zee gegaan. (Foto: Rick Anthony)
In maart 2020 werd op de onderhoudswerf van de Canadese marine in Esquimalt een van de ballasttanks van de Corner Brook getest door het commerciële onderhoudsbedrijf Babcock Canada. Bij een dergelijke test wordt vooral gecontroleerd of de ballasttank niet lekt. Om dat te testen heeft het onderhoudsbedrijf Babcock Canada de hoofdballasttank grotendeels vol laten lopen met water, en daarna met lucht de tank onder druk gezet, zo meldde het rapport na het incident dat Canadian Press in handen kreeg en gisteren publiceerde.
Bij het leeglopen ging het mis. Het rapport van augustus 2020 beschrijft het als volgt: "Nadat de tank met succes aan deze eis voldeed, was de laatste stap het leegmaken van de tank. Het is de bedoeling dat dit door zwaartekracht wordt gedaan, maar leden van het testteam probeerden het legen van de tank te versnellen door opnieuw druk uit te oefenen. Door dit te doen, is er onbedoeld een te hoge druk in de tank ontstaan, waardoor deze is gescheurd."
Blijvend beschadigd
"Normaal laat je de tank gewoon leeglopen, maar kennelijk hadden de mannen haast dus hebben ze er druk op gezet", zegt KTZT b.d. Fred Matthee. Matthee was als eerste Hoofd Technische Dienst van Zr.Ms. Zeeleeuw betrokken bij de bouw van de Walrusklasse onderzeeboten. "De druk was hoger geworden dan de testdruk, en zoiets kan al gauw gebeuren als je onvoorzichtig te werk gaat."
"De ballasttanks zitten bij deze onderzeeboten, net als bij de Walrusklasse buiten de drukhuid en hebben een vreemde vorm. Als er dan een scheurt, mede afhankelijk van waar dat is gebeurd, kan het een complexe reparatie worden", zegt Matthee.
De reparatie is blijkbaar zo complex dat de Corner Brook niet in de zomer van 2020 te water kon worden gelaten, maar dat de boot tot tenminste juni dit jaar op het droge blijft.
Erger nog is dat de Corner Brook niet meer volledig hersteld zal worden: "een volledige reparatie van de schade is onpraktisch en zou niet economisch zijn", staat in het rapport. Ook na volledige reparatie zou er een risico blijven bestaan en moet de tank ook gemonitord worden door de marine.
Dat heeft alles te maken met het belang van deze tanks voor de onderzeeboot: hiermee gaat de onder water en weer naar de oppervlakte. De hoofdballasttanks zijn aan de onderzijde open en zijn boven water gevuld met lucht. Door de hoofdvent aan de bovenzijde open te zetten, loopt het zeewater van de onderzijde de tank in. Dan gaat de onderzeeboot onder water.
"Eenmaal onder water zijn de hoofdvents dicht, en wil je naar boven dan blaas je met hoge druklucht de tank leeg. Dan komt de boot naar boven", legt Matthee uit. Een na reparatie kwetsbare hoofdballasttank is een risico. "Het is belangrijk dat de tanks tegen druk bestand zijn. Want als je in nood bent en je blaast de tank leeg, moet ie niet scheuren. Dan kom je niet of ongecontroleerd boven water."
Uiteraard is het ook van belang dat de hoofdballasttank bij bovenwatervaart niet lek is en vol loopt met water, in dat geval zou de onderzeeboot kunnen zinken.
'Typisch'
"Het is typisch een domme Canadese truc", zegt Jos Bogaert onomwonden over het incident op de werf van Babcock. Voormalig onderzeebootman Bogaert voer op diverse onderzeeboten en was later jarenlang betrokken bij het onderhoud van de Walrusklasse bij de marine in Den Helder. "Wij testen onze ballasttanks ook af, maar wij doen dat gewoon met lucht. Wij hebben nooit het nut gezien waarom je zo'n tank met water moet vullen. En dan ook nog met water de lucht eruit blazen, dan weet je zeker dat je vervormingen krijgt."
Canada was niet betrokken bij bouw en 'mist Britse ondersteuning'
De problemen met de Corner Brook staan niet op zich. De lijst toestanden met de Canadese Victoriaklasse is onvoorstelbaar lang en alleen al het verhaal van de Corner Brook spreekt boekdelen: de boot werd in het Verenigd Koninklijk als HMS Ursula gebouwd en later verkocht aan Canada. Vijf jaar na aankoop werd de Corner Brook in dienst gesteld. Tot 2011 nam de boot deel aan enkele operaties en oefeningen, tot de Corner Brook in juni 2011 op een rots voer.
De boot kwam op de kant te liggen en in 2014 begon de reparatie en modernisering die tot 2017 zou duren. Maar in 2019 lag de boot nog op de kant, en brak er brand uit. Een jaar later had de mislukte test plaats.
Worden de problemen nu veroorzaakt door de onderzeeboten of door de onderhoudsfilosofie? "Beide", antwoordt Bogaert. "De Canadese onderzeeboten zijn net zo oud als de Walrusklasse. Ze waren vier jaar toen ze verkocht werden, maar er was nauwelijks mee gevaren en er was geen onderhoud gedaan. Die boten waren al rijp voor de sloop toen de Canadezen ze overnamen. Toen ze met man en macht die boten in bedrijf hadden gesteld, kwam er een heleboel ellende tevoorschijn.
"De Canadezen hadden de boten wel gekocht, maar ze hebben niet alle tekeningen. Ze durven daardoor bijna niets te veranderen. Wij hebben alle tekeningen en alle expertise in huis, waren bij de bouw betrokken, dus als we wat willen veranderen, dan doen we dat gewoon. Er zijn met een heleboel projecten die we samen met Canada zouden willen doen: nieuwe ontsnappingsapparatuur, optronische masten. Bij hen komt daar niets van terecht, want dan moeten ze iets aan die boot veranderen en dat durven ze niet. Wij kunnen modificaties blijven uitvoeren tot in de eeuwigheid bij wijze van spreken. Zodra er in Canada een probleem is zoals met die tank, dan zitten ze met de handen in het haar. Ze weten niet hoe ze het aan moeten pakken."
Canada voer altijd met Britse onderzeeboten. Toen hun Britse Oberonklasse-onderzeeboten moest worden vervangen, overwogen ze om een aangepaste Walrusklasse aan te schaffen, maar kozen voor de Upholders. Zij kregen echter niet meer de ondersteuning die ze eerder ook kregen. "Er waren 27 Oberon-boten, de Canadezen hadden er 4 en de Australiers ook zoiets. Maar als er een probleem was, dan belden ze de werf in Portsmouth en kregen ze antwoord. Nu is er niemand meer die ze een technisch antwoord kan geven."
Dure boten
Hoewel de Canadese regering bij de aanschaf van de Upholders erg gelukkig was met de lage aanschafprijs, rijzen nu vragen over de toekomst van de Canadese Onderzeedienst. Het onderhoud is met 300 miljoen dollar per jaar erg duur en de boten zijn oud. De Onderzeedienst ziet de Victoriaklasse graag vervangen worden, maar ze hebben niet veel gevaren. Vervanging gaat voorlopig niet gebeuren.
De Walrusklasse wordt in Den Helder onderhouden door de marine, maar het onderhoud van de Victoriaklasse is sinds 2008 uitbesteed aan Babcock Canada. Onlangs werd het contract verlengd tot 2023.
