Commandeur Jeanette Morang wordt deze zomer eskadercommandant, zij krijgt dan het commando over het NAVO-eskader SNMG1. Dat heeft een woordvoerder van de marine laten weten aan Marineschepen.nl. Daarmee wordt Morang de eerste vrouw die eskadercommandant wordt van de Koninklijke Marine en de eerste Nederlandse die commandant wordt van een NAVO-eskader.
Commandeur Jeanette Morang tijdens de commando-overdracht van het Commando Zeestrijdkrachten in september 2021. Links in beeld commandeur Ad van de Sande, de huidige eskadercommandant. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Dat Morang in de zomer het commando over het eskader Standing NATO Maritime Group 1 (SNMG1) krijgt, heeft te maken met dat zij de functie van commandant Netherlands Maritime Force (C-NLMARFOR) overneemt. Zij vervangt commandeur Ad van de Sande dan ook aan boord van het Nederlandse stafschip, die sinds vorige week commandant is van het eskader, aangezien Nederland heel 2022 de leiding heeft over SNMG1. NLMARFOR is de uitzendbare, operationele staf van de marine en bovendien de organisatie die schepen en mariniers begeleidt om operationeel ingezet te kunnen worden.
Morang heeft in haar inmiddels lange loopbaan bij de marine vele varende functies gehad, zij was onder andere luchtverdedigingsofficier op L-fregat Hr.Ms. Witte de With en GW-fregat Hr.Ms. Tromp en ze had het commando over twee schepen. Zoals gebruikelijk volgden daarna walfuncties, onder andere in Brussel en Den Haag en sinds 2019 is zij Commander Surface Forces NATO. In die rol binnen de NAVO-top is zij verantwoordelijk voor de schepen die onder de NAVO vallen, nu gaat zij dus direct leiding geven aan één van die eskaders.
Wervingsfilm uit 1989, met een hoofdrol voor Jeanette Morang (destijds 24 en luitenant ter zee der tweede klasse). (Beelden: Koninklijke Marine/ Nederlands Instituut voor Militaire Historie).
Eerste
Het label 'eerste vrouw' is Morang niet onbekend. Morang behoorde tot de eerste acht vrouwen die konden beginnen aan de reguliere officiersopleiding aan het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) in augustus 1983 en in oktober 1986 publiceerde Trouw een foto van de eerste drie vrouwen die het KIM hadden afgerond, met Morang in het midden. Dat was de eerste keer dat zij in de nationale pers in de spotlights stond, maar niet de laatste keer.
Ook was zij de eerste vrouw die het commando kreeg over een marineschip (mijnenjager Hr.Ms. Alkmaar 1997-1999). Toen Morang in 2007 commandant werd van het fregat Zr.Ms. De Ruyter, was zij zelfs te gast in het televisieprogramma Pauw & Witteman. In 2019 werd Morang de eerste vrouwelijke vlagofficier, toen mocht zij opnieuw aanschuiven in een talkshow.
Maar ook voor Morang geldt dat je niet altijd de eerste kan zijn: ze is niet de eerste vrouw die de leiding krijgt over een NAVO-eskader. Die eer ging in 2019 naar de Canadese commandeur Josée Kurtz.
Formeren
Het eskader waar Morang de leiding over krijgt, is zich nog aan het formeren. Momenteel maakt, volgens de website van de NAVO, alleen het stafschip Zr.Ms. Rotterdam deel uit van SNMG1. Daar komt verandering in. Onder andere Duitse en Deense schepen worden verwacht. Het Deense ministerie van Defensie maakte maandag bekend dat het Iver Huitfeldtklasse fregat Peter Willemoes zal laten aanhaken bij SNMG1. De Denen voegden er aan toe dat zij daartoe hebben besloten om een bijdrage te leveren aan de afschrikking tegen Rusland in de Oostzee.
De samenstelling van het NAVO-eskader wisselt voortdurend. Het is nog niet publiek bekend wat de samenstelling in de tweede helft van 2022 zal zijn, als commandeur Morang de schepen vanaf zee zal aanvoeren. Zij zal in januari 2023 het commando overdragen aan een vlagofficier van een ander NAVO-land, waarna zij terugkeert naar Den Helder en de functie als C-NLMARFOR vanaf begin 2023 op zich zal nemen.
In een eerdere versie van dit artikel stond dat Morang in de zomer van 2022 ook commandant van NLMARFOR wordt, maar dat is pas begin 2023. Zij wordt wel in de zomer van 2022 commandant SNMG1.
