Vanmiddag hebben Damen Shipyards en de inkooporganisatie van het Duitse ministerie van Defensie het contract getekend voor vier MKS 180 fregatten. Het contract kon zo snel na toekenning van de budgetten worden getekend, omdat de contractbesprekingen al eerder waren gestart. Marineschepen.nl sprak vooruitlopend op de contractondertekening met directeur naval sales support Richard Keulen.
Nieuwe afbeelding van het MKS 180 fregat. De vier schepen worden ongeveer 155 meter lang. Zij kunnen voor uiteenlopende opdrachten worden ingezet dankzij bijv. modules in containers. Op deze afbeelding is in ieder geval te zien dat de schepen o.a. 16 lanceercellen voor raketten krijgen, RAM voor verdediging op de korte afstand en Remotly Operated Weapon Stations van Rheinmetall op de bak. Meer hier over op de pagina van de MKS 180 fregatten. (Foto: Damen)
Nu het contract is getekend kunnen Damen, de Duitse werven Blohm+Voss en Lürssen, met Thales Duitsland en Thales Nederland aan de slag. Ongeveer 80% van de circa 5 miljard euro wordt in Duitsland besteed, desondanks is het een geweldige opsteker voor Damen en Thales. Een feeststemming in Vlissingen? Dat valt mee. "Iedereen buiten Damen heeft het over een feest, en uiteraard zijn wij blij. Maar het is een, weliswaar belangrijke, eerste stap in dit project dat meerdere jaren loopt", zegt Richard Keulen. "Maandag gaat het project beginnen dat in 2031 moet leiden tot vier fregatten. Dat betekent dat we met een kickstart moeten beginnen en door moeten gaan met dezelfde discipline en samenwerking waar we aanbesteding mee door zijn gekomen."
Het project begon in 2016 voor Damen en was een van de vele tenders waar het bedrijf zich de afgelopen jaren op had ingeschreven. Toch was het anders, het was de eerste keer dat Damen meedeed aan een aanbesteding in Duitsland. "Het was de eerste keer dat we die kans kregen en hebben die hebben we ook gepakt", zegt Keulen. Daar moest wel heel hard voor gewerkt worden, volgens de oud-marineofficier. "Er heeft een groot dedicated team aan gewerkt, zodat we er steeds kort op zaten. Je hebt bovendien te maken met een smart specifier, meer nog zelfs. Een heel ervaren en grote organisatie, die ook een heel duidelijk eigen eisenpakket heeft, met duizenden en duizenden technische eisen. De uitdaging was steeds hoe al die eisen in het ontwerp geaccommodeerd konden worden, en ook binnen de grenzen van tijd en geld te blijven. Er was een enorme informatieuitwisseling en resulteerde in onder andere in een pakket van bijna 15 duizend pagina's."
"Het voelde als een continu-proces. We werden bij iedere ronde gesterkt in onze overtuiging dat we goed zaten. Naarmate andere aanbieders afvallen wordt de kans dat je wint mathematisch groter, en dat geeft aan dat je binnen de brackets zit. Maar belangrijk was ook dat onze partners Thales en Blohm + Voss aangaven dat de samenwerking goed liep."
Historische order
Het leverde uiteindelijk een bijzondere winst op. Het is voor het eerst dat de Nederlandse marinebouwer hoofdaannemer zal zijn van een project voor een marine van dit niveau, met bovendien een grote eigen marine-industrie. Dat is specialer dat de grootte van de order.
Dit had vijftien jaar geleden niemand voorzien, denkt ook Keulen. "We moesten van ver komen. De Schelde was deels staatseigendom en vertaalde in het verleden haast routinematig de opdrachten die van DKMKM [vroegere ontwerp- en inkooporganisatie van de marine] kwamen naar schepen. Nu is het een zelfstandig bedrijf dat zelfstandig complexe projecten van ontwerp tot levering en instandhouding doet over hele wereld. Dat is een grote cultuuromslag geweest voor het hele bedrijf."
Verwacht Keulen dat Damen door deze winst op een andere manier wordt aangekeken? "Door wie?" vraagt hij, "de marinebouw is niet een erg bekende sector. Het brede publiek heeft niet echt een beeld van wat we doen of wat het betekent. Binnen de kring van marines en industrie in het buitenland doet dit wel de ronde dat we deze opdracht hebben gekregen. Het zou vreemd zijn als dat geen positief effect zou hebben."
Massief project
"Maar we moeten ons niet te veel op de borst kloppen", vervolgt Keulen snel om zichzelf weer met beide benen op de grond te zetten. "Het echte project moet nog beginnen." En het is niet zomaar een project. "Het is een massief project. Damen is verantwoordelijk voor een goed verloop van het project, dus wij zijn populair gezegd hoofdaannemer en wij zorgen voor de projectaansturing. Maar het is een langdurig en ook qua bemensing groot project. Dat zie je terug in alle projectteams van planning, management, leiderschap, inkoop, engineering, kwaliteitsmanagement."
"Zelfs de kleinere projecten zijn groot. Zoals de land based test site [een locatie met proefopstellingen op land, JK] is wat we normaal al een fors project zouden noemen. In totaal zullen er op het hoogtepunt honderd mensen in projectteams werken in Nederland en Duitsland."
Dit betekent ook dat er veel nieuw personeel nodig is. "We moeten nu veel vacatures gaan vullen. En dat is goed voor Nederland en de regio. Het is een uitdaging, maar dat kunnen we fiksen. Het is bijzonder werk en je vindt het maar op één plek in Nederland. Wat belangrijk is, is dat het ook een langdurig project is, en dat biedt perspectief voor mensen die hier aan willen werken en er voor naar Vlissingen willen komen."
Kritiek, trots en toekomst
Op Marineschepen.nl is ook kritiek geweest op onder andere de grootte van het schip en bijvoorbeeld onderdelen zoals sauna's. "Het is niet aan ons om daar iets over te zeggen", zegt Keulen. "Maar de Duitse Defensie is een ervaren organisatie die hele hoge eisen stelt. Zij weet goed waarom zij die keuzes maakt en het is onze uitdaging om de eisen te vertalen naar een ontwerp. Daar zijn we in geslaagd."
Keulen is trots op het resultaat. "Het is een schip dat wereldwijd inzetbaar zal zijn en dankzij modules ingezet kan worden in rollen van onderzeebootbestrijding tot anti-piraterij. En het is ook ontworpen voor de toekomst met een hoge mate van automatisering, redundantie en bescherming tegen cyberaanvallen."
"Maar," voegt hij daar aan toe, verwijzend naar de thuismarkt: "we zijn er nog niet. Laten we alsjeblieft de blik naar voren richten, waar het strategisch gebeurt. Dit project is mooi, maar het is niet uit de lucht komen vallen. We kunnen dit alleen doen als we projecten voor de Koninklijke Marine mogen doen."
Ook Hein van Ameijden, Managing Director Damen Schelde Naval Shipbuilding, verwijst in een reactie in een persbericht naar de de Nederlandse marineprojecten: "De jarenlange samenwerking tussen Damen en Thales als onderdeel van het Nederlandse gouden ecosysteem, is een belangrijke factor in dit succes. Als Nederland blijft investeren in innovatieve projecten voor de eigen marine, kunnen we onze rol binnen de Europese marinebouw verder uitbreiden. Dat is goed voor de strategische rol van Nederland, passend binnen de Defensie-Industrie Strategie."
