De vier Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF'en) krijgen de 127/64 LW kanons van het Italiaanse bedrijf Leonardo, dat meldde de Defensie Matrieel Organisatie (DMO) gisteren via Twitter. Deze kanons zullen over enkele jaren de oude Italiaanse Oto Breda 127mm vervangen. Laatst genoemde zijn zo'n 50 jaar oud.
Zo moet het LCF er uit gaan zien met het nieuwe kanon. Op een foto van Zr.Ms. De Ruyter in 2017 is het nieuwe kanon geplakt. (Foto en bewerking: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Marineschepen.nl berichtte in september 2019 al dat de enige overgebleven concurrent van Leonardo had besloten niet mee te doen aan de aanbesteding om de kanons op de Nederlandse fregatten. BAE Systems dat het Amerikaanse Mk 45 Mod 4 kanon produceert zou hebben afgezien van deelname omdat Defensie de precisiemunitie Vulcano verplicht had gesteld. Beide kanons zijn geschikt voor Vulcano, en het Italiaanse kanon werkt al met dat systeem. Bij de Mk 45 Mod 4 was men nog bezig met de integratie van de munitie. Hoewel dat dus al in september bekend was, heeft het nog even geduurd voor het contract getekend kon worden. Lang werd gedacht dat dit in januari 2020 zou gebeuren, maar dat werd dus april.
De Leonardo 127/64 LW (Light Weight) is een vrij nieuw kanon. De 127/54 Alleggerito werd in de jaren '80 ontwikkeld als opvolger op de Oto Breda 127mm Compatto (waar de LCF'en dus mee varen). Daarna volgde de 127/64 LW (met langere granaten), waarmee het eerste schot vanaf een marineschip plaats had in december 2012 in Italiaanse wateren. Het kanon is inmiddels aangeschaft voor de FREMM-fregatten en PPA patrouilleschepen van Italië, de Duitse F125-fregatten, Algerijnse El Radiiklasse fregatten (MEKO, uit Duitsland) en de nog te bouwen Spaanse F110-fregatten.
De kanons zijn primair bedoeld om schepen of doelen op land te bestoken. In de tweede plaats om ingezet te worden tegen doelen in de lucht. De nieuwe kanons vuren iets langzamer dan de Oto Breda's (32 vs 40 schoten per minuut), de draaisnelheden zijn gelijk (60 graden per seconde). Er is ruimte voor 56 granaten in het magazijn van het kanon zelf, deze zijn direct gereed om te vuren. Over het bereik en magazijnen zo meer.
De namen Alleggerito ('licht') en LW ('lightweight') zeggen het al, de nieuwe kanons zijn ook lichter dan de oude.
De nieuwe kanons van Leonardo zullen de komende jaren op de LCF'en worden geplaatst. In 2025-2026 moet het laatste LCF voorzien zijn van het nieuwe kanon.
Het 127/64 LW kanon tijdens tests op het Duitse F125-fregat Baden-Württemberg.
Verbetering
De Leonardo 127/64 LW heeft hetzelfde kaliber als de huidige Oto Breda's op de LCF'en, maar ze zullen ongetwijfeld een flinke verbetering zijn. De Oto Breda's werden begin jaren '70 aan boord van de Canadese fregatten van de Iroquoisklasse geplaatst en na decennia verruild voor andere kanons. De Oto Breda's stonden vervolgens enige jaren onder een spreekwoordelijk zeiltje in Italië te wachten op hun lot toen bleek dat de Nederlandse marine naarstig op zoek was naar kanons voor de nog te bouwen LCF'en.
Het huidige Oto Breda 127mm kanon. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Kosten noch moeite waren gespaard om van het LCF een uitstekend luchtverdedigingsfregat te maken, maar de kanons vormden de sluitpost. Lang wilde men oude Bofors 12cm-kanons hergebruiken (uit de jaren '40). De marine was daar altijd erg gelukkig mee, maar er waren nog slechts twee kanons over. Het Zweedse Bofors was bereid om nog twee oude kanons van een museumschip te halen en op te knappen, dat ging de Nederlandse marine toch wat te ver.
De Oto Breda's werden aangeschaft. Hoewel ook nu nog met de vijftig jaar oude kanons wordt geschoten, zijn ze oud en zijn er regelmatig gebreken.
Een Vulcano-granaat. Hier zijn de kleine vinnen waarmee de granaat kan sturen, duidelijk te zien. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Vulcano: groot bereik, precies en snel
Een van de belangrijkste verbeteringen van de nieuwe kanons zit 'm in de munitie. Het bereik van de Oto Breda is 16 km, die van de 127/64 LW meer dan 100 km. Dat heeft alles te maken met de Vulcano-munitie. En Vulcano is geen onbekende naam binnen de Nederlandse marine. In 2003 ondertekende Nederland namelijk met Italië een Memorandoum of Understanding voor de ontwikkeling van deze munitie voor de (oude) 127mm-kanons van de LCF'en, ook Thales en TNO waren hierbij betrokken. De focus lag in eerste instantie op het geschikt maken van de Vulcano-munitie voor de oude Oto Breda's. Zo ver is het niet gekomen en lang was het in Nederland stil rond de nieuwe munitie, maar nu komt Vulcano toch naar Den Helder.
De Vulcano-granaten kunnen zo ver vliegen dankzij vinnen op het projectiel, hierdoor glijdt de granaat richting doel. Daarnaast is de snelheid van de Vulcano-granaat enorm hoog en heeft de granaat minder weerstand. Vulcano is bovendien erg precies, want met de vinnen kan de granaat sturen. De zogenaamde Circular Error Probability (CEP), dus de foutmarge, is volgens Amerikaanse bronnen kleiner dan vijf meter, de Italianen houden het op kleiner dan twintig meter.
Schieten met het huidige kanon betekent een hoop sjouwwerk van en naar de munitiebergplaats. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Meer verbeteringen onder het dek
Van buiten lijkt een kanon alleen het deel dat op het dek staat, maar het hele systeem gaat dekken diep. En ook daar zit een belangrijke verbetering. Marineschepen.nl sprak met een bron die in het verleden betrokken was bij de aanschaf van wapensystemen van de marine. "Een van de redenen om een nieuw kanon aan te schaffen, is niet alleen het feit dat het kanon oud en de dagen zat is, maar het is ook gewoon het feit dat we niet meer accepteren dat mensen de granaten moeten tillen om het magazijn te beladen."
"Het 5 inch [127mm is 5 inch, JK] magazijn te beladen, dat doen we nu op handkracht. Dat mag niet volgens het de arbeidsomstandighedenwet."
Een belangrijke nieuwe feature van het kanon is dan ook het Automatic Ammunition Handling System, dat de munitie vanuit het magazijn beneden in het schip kan opvoeren naar het kanon, zonder dat iemand met de granaten hoeft te sjouwen. Op afstand kan ook de juiste soort granaat worden gekozen.
Omdat het LCF al een bestaand schip is en niet een dergelijk systeem heeft, heeft de aanschaf van het nieuwe kanon ook een grote impact op het schip beneden het kanon. Al enkele jaren geleden is daarom begonnen met het opnieuw ontwerpen van de ruimte benedendeks.
Ook moet het kanon geïntegreerd worden in het Combat Management System (CMS), de software in de commandocentrale en in geval van de LCF'en is dat Guardion.
Geen schietende Fyra
De keuze voor het Italiaanse kanon zal ongetwijfeld reacties uitlokken op social media waarbij gerefereerd zal worden aan de Fyra, het mislukte Italiaanse project van de NS. Leonardo is echter al geruime tijd producent van kanons voor marineschepen en de Italiaanse wapensystemen zijn actief op schepen over de hele wereld. Ook de Nederlandse marine vuurt al sinds de jaren '70 met Italiaanse kanons van een schietende Fyra is dus naar alle waarschijnlijkheid geen sprake.
Toch is het zo dat Nederland niet altijd gelukkig is geweest met de kanons van Oto Melara. In het begin waren er ook problemen met de 76mm kanons die eerst op de S-fregatten en de Van Speijkklasse fregatten stonden en nu op de M-fregatten en patrouilleschepen. Het ging dan om technische problemen, maar ook om tekortkomingen in de documentatie. Ook bij de introductie van de Oto Breda 127mm waren er problemen en bleek dat de beschrijvingen niet allemaal beschikbaar meer waren, en ondanks de opknapbeurt er de nodige technische aanlooproblemen waren. Zelfs de tien jaar geleden bij de marine geïntroduceerde Leonardo Marlin 30mm en Hitrole hebben geen soepele start gekend.
Voor zover bekend zijn die problemen uiteindelijk opgelost en valt met de Italiaanse kanons goed te schieten. Over enkele jaren kunnen de LCF'en met hun nieuwe wapen aan de slag en hopelijk gaat het dit keer gelijk vanaf begin goed.
Update: rol Thales en DMI
Defensie heeft in een bericht wat meer toegelicht over de aanschaf. Leonardo voorziet de levering van Naval Fire Control Support (NFSC) dit is een softwarepakket dat gekoppeld moet worden aan het Combat Management Systeem in de commandocentrale, men vanuit de commandocentrale beschietingen kan plannen en uitvoeren. NFSC ondersteunt, zo schrijft Defensie, "met mogelijke vuuroplossingen, munitiekeuzes en berekent het ballistische traject van projectielen in combinatie met de beste koers van het schip."
Defensie vervolgt: "Thales koppelt het kanon en de bijbehorende subsystemen weer aan het Combat Management Systeem van de LC-fregatten. Voor de inbouw van het kanon moet de [indeling onder het kanon] worden aangepast. Dit gaat de Directie Materiele Instandhouding (DMI) van de Koninklijke Marine doen. Daarnaast bouwt de DMI om efficiëntieredenen een aantal onderdelen van het kanonsysteem zelf."
