Vanmiddag presenteerde minister van Defensie Ank Bijleveld de vorig jaar door haar aangekondigde Defensienota. In het vrij beknopte document wordt de toekomst van de Nederlandse krijgsmacht neergezet. Voor de marine staan de lichten -nu hopelijk definitief- weer op groen voor vervanging, al biedt de Defensienota geen ruimte voor de broodnodige uitbreiding.
(Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Vervanging met een schone lei
De Defensienota 2018 zet de lichten weer op groen voor de vervangingstrajecten voor de marine. De komende jaren wordt 6,4 miljard euro geïnvesteerd in marineprojecten. Behalve de drie bekende trajecten, onderzeeboten, mijnenjagers en fregatten, is er ook ruimte voor meerdere kleinere projecten zoals de vervanging van de Goalkeeper en vervangingen van de Harpoon. De onlangs aangekondigde tanker, feitelijk een verlate vervanging van Zr.Ms. Amsterdam, wordt niet in de Defensienota genoemd maar is wel opgenomen in de plannen.
In de Defensienota wordt ook de discussie over de vier opties van de klankbordgroep afgesloten: "We vervangen de onderzeeboten
door bemande onderzeebootcapaciteit.
Onderzoek van TNO heeft
uitgewezen dat varianten anders dan bemande onderzeeboten niet aan de
behoefte kunnen voldoen (en erg
duur zijn). Deze varianten zullen dan
ook niet verder worden uitgewerkt in
de DMP B-fase. We sturen hierover
dit jaar de DMP B-brief."
Daarnaast vermeldt Bijleveld in de nota iets over de toekomst van de LCF'en: "De LC-fregatten doorlopen op dit
moment een moderniseringsprogramma.
Voor de vervanging van
deze fregatten wordt over een paar
jaar een behoeftestelling opgesteld."
Defensie sluit bovendien minder locaties, zoals de Joost Dourleinkazerne op Texel.
Hoewel dus eind 2017 door uitspraken van Bijleveld de vervangingstrajecten voor de marine ineens onzeker leken, staan alle vervangingsprogramma's dus in de boeken. Ofschoon de marine met momenteel slechts zes fregatten toe is aan uitbreiding, is die mogelijkheid er met een kleine ophoging van 1,5 miljard niet. Toch is alleen al de vervanging van de bestaande eenheden zonder meer positief te noemen.
Een ander pluspunt in de nota is het investeringsprogramma, waardoor niet alleen meer zekerheid -voor zover dat kan-, maar worden ook vele 'losse eindjes' opgelost. Voorbeelden zijn diverse kleine projecten, maar ook biedt het de mogelijkheid aan CZSK om in de toekomst het grote aantal scheepsklassen dat uit één type schip bestaat, te vervangen door schepen met meer overeenkomsten. Volgens insiders bij Defensie kan daardoor met een schone lei worden begonnen aan vervangingsprojecten.
Daarnaast moet met de nieuwe investeringen de bezuinigingen op vaar- en oefendagen voorbij zijn en worden de achterstanden in reserveonderdelen snel weggewerkt.
In bijlage IV van de Defensienota staan behalve de drie vervangingsprogramma's waar nu aan gewerkt wordt, ook vervangingstrajecten voor in de toekomst vermeld:
- vervanging Van Kinsbergen (25-100 miljoen): in 2025
- vervanging Zr.Ms. Mercuur & Hydrografische Opname Vaartuigen (HOVs) (25-100 miljoen): vanaf 2026
- vervanging Havenduikvaartuigen (25-100 miljoen): vanaf 2027
- vervanging LCF'en (meer dan 2,5 miljard euro): vanaf 2029
- vervanging Zr.Ms. Pelikaan (Ondersteuningsschip Caribisch gebied) in 2030
- vervanging Zr.Ms. Rotterdam (250 tot 1000 miljoen): vanaf 2030
- vervanging Zr.Ms. Johan de Witt (500 tot 1000 miljoen): vanaf 2032
Overtuigen
Toen Bijleveld eind oktober minister van Defensie werd, was bekend dat haar departement er 1,5 miljard euro bij zou krijgen en de interne plannen voor dat geld waren er ook al. Bijleveld weigerde echter 'bij het kruisje te tekenen' en kondigde een Defensienota aan. Mede onder druk van het ministerie van Financiën, dat de laatste jaren al vaker had dwars gelegen bij defensie-investeringen.
Het betekende aan de ene kant opnieuw vertraging, maar de minister had die tijd nodig om alle partijen in Den Haag op één lijn te krijgen.
Een van de grote verschillen met de oorspronkelijke plannen is bovendien dat er veel meer financiële ruimte is voor personeel. Defensie kampt al jaren met problemen op gebied van werving en behoud en Bijleveld wil daar opnieuw in investeren. Zo wordt het personeelssysteem flexibeler en hoeven militairen niet om de drie jaar van functie te wisselen. Er wordt ook meer maatwerk beloofd bij aanstelling en in de loopbaan. De Defensienota lijkt bovendien een einde te maken aan een slepende discussie door het AOW-gat voor 100% te dichten.
De minister heeft ook extra geld gereserveerd voor cyber en IT.
Toekomst voor de marine
Met de Defensienota 2018 zet het ministerie een belangrijke en unieke stap voor vervanging van de vloot. Zoals bekend zal de marine de komende twee decennia 23 schepen moeten vervangen en voor het eerst heeft Defensie, in bijlage IV van de Defensienota, de vernieuwing van de vloot in een openbaar plan opgenomen. Met dit plan, waar bedragen, A t/m B-brieven en jaartallen van oplevering in staan, kan de marine voor het eerst sinds begin jaren negentig met enig vertrouwen vooruit kijken.
