Volgens de Duitse krant Handelsblatt wil de Duitse industriereus ThyssenKrupp scheepsbouwer ThyssenKrupp Marine Systems (TKMS) verkopen of afsplitsen. TKMS is de belangrijkste marinebouwer van Duitsland en is een van de vier bedrijven die meedingt naar de opdracht om nieuwe Nederlandse onderzeeboten te bouwen.
Twee onderzeeboten op de werf van TKMS in Kiel. (Foto: Erlend Bjørtvedt (CC-BY-SA))
TKMS ontstond in 2005 nadat ThyssenKrupp de destijds 167 jarige werf Blohm + Voss en de 128 jarige werf HDW kocht. Blohm + Voss bouwde voor en tijdens de oorlog voor de Kriegsmarine schepen en vooral onderzeeboten, na de Tweede Wereldoorlog had de werf wereldwijd succes met fregatten en korvetten van het MEKO-ontwerp. Zo'n 40 van dat type schepen werden verkocht voor de export. Voor de Duitse marine bouwde het onder andere fregatten van de Brandenburgklasse, van de Sachsenklasse en de nieuwe F125 fregatten.
HDW bouwde eveneens veel onderzeeboten tijdens de Tweede Wereldoorlog en bleef dat doen, naast een aantal oppervlakteschepen zoals Braunschweigklasse en Brandenburgklasse fregatten. Het bekendst is HDW van de grote reeks onderzeeboten die in de jaren '60 begon met de Type 201 t/m de Type 212CD die momenteel voor Noorwegen en Duitsland wordt ontworpen en aan Nederland is aangeboden.
TKMS kocht sinds 2005 meer scheepswerven, waaronder de Zweedse concurrent Kockums dat de Australische Collinsklasse onderzeeboten had gebouwd. Kockums werd echter onder druk van de Zweedse regering terug naar Zweden gehaald toen men vreesde dat het bedrijf in Duitsland ten onder zou gaan.
Hoewel de bezuinigingen er in hakten, leek het TKMS lange tijd voor de wind te gaan. Met immers de MEKO-fregatten en de enorme aantallen Type 209 en Type 214 onderzeeboten had het bedrijf een stevige wereldwijde basis, naast de eigen Duitse marine. Het Duitse concern leed echter een gevoelig verlies toen het in 2016 de Australische onderzeebootorder ter waarde van 34 miljard euro misliep. Ondertussen kwam de werf ook in Duitsland onder vuur te liggen door problemen met de Branuschweigklasse korvetten, de F125 fregatten en de Type 212A onderzeeboten.
Het ging echter mis toen begin dit jaar TKMS niet wist door te dringen tot de laatste ronde in de aanbesteding van de MKS 180 fregatten. Het bedrijf liep niet alleen een opdracht van 3,5 miljard euro mis, veel erger was dat de Duitse overheid twijfelde of de werf wel in staat was om meerdere grote opdrachten binnen de tijd en binnen budget te bouwen. Als de eigen marine en overheid geen vertrouwen hebben in de hofleverancier, heeft dat direct gevolgen voor de exportkansen. Volgens Handelsblatt is het verliezen van deze aanbesteding de belangrijkste reden waarom TKMS de werf wil afstoten.
Zonder deze opdrachten is de werf niet meer winstgevend te maken, schrijft Handelsblatt De krant meldt verder dat er gesprekken zijn gevoerd met de Franse concurrent Naval Group, met Naval Yards uit Kiel en scheepswerf Lürssen uit Bremen.
De ontwikkelingen kunnen grote gevolgen hebben voor de projecten waar TKMS momenteel mee bezig is. De bekendste projecten zijn uiteraard de onderzeeboten voor Noorwegen, Nederland en Polen. Momenteel zijn Noorwegen en Duitsland bezig met de ontwikkeling van de Type 212CD onderzeeboot, een verbeterde en grotere variant van de Type 212A die reeds in Duitse dienst is. Beide landen hopen op deelname van Nederland, deels om de kosten te kunnen drukken. Voor de Duitse marine gaat het om twee extra onderzeeboten, voor Noorwegen is het de vervanging van al hun huidige subs. Dit project kwam laatst al niet erg positief in het nieuws toen de Duitse minister van Defensie zei dat als er niet meer geld aan de begroting zou worden toegevoegd, Duitsland de Type 212CD niet zou bestellen.
Voor TKMS zelf is deze onrust midden in een aanbesteding voor nieuwe Nederlandse en Poolse onderzeeboten erg ongunstig. TKMS werd een aantal maanden geleden door insiders nog genoemd als een van de grote kanshebbers, zo niet de grote kanshebber, om de vervanger van de Walrusklasse te bouwen. Door de verkoopplannen zijn de kansen van concurrenten Naval Group, Navantia en Saab-Damen toegenomen.
