Marineschepen.nl
 
   
 

Duitse scheepswerf TKMS heeft Nederland aangepast aanbod voor onderzeeboten gedaan


Door: Jaime Karremann
Bericht geplaatst: 06-02-2019 | Laatst aangepast: 06-02-2019


In de slotminuten van de wedstrijd heeft ThyssenKrupp Marine Systems (TKMS) Nederland een aangepast aanbod gedaan voor onderzeeboten. Het Duitse bedrijf had eerder de Type 212CD aangeboden, die ook voor Duitsland en Noorwegen wordt gebruikt. TKMS biedt nu zelf een flexibeler ontwerp aan, plus het gebruik van de technologie van het ontwerp voor Nederland. Dat bleek tijdens een bezoek van Marineschepen.nl aan TKMS vorige week.

Type 212 CD
De Type 212 CD die door Duitsland en Noorwegen wordt gebouwd. Deze boot heeft een waterverplaatsing van 2400 ton. Voor Nederland wil TKMS het ontwerp aanpassen. (Foto: TKMS)

Vorige week woensdag was Jaime Karremann van Marineschepen.nl in Kiel om de werf en het aanbod van TKMS te bekijken. Daarmee was de Duitse werf de laatste in de rij van vier bezoeken aan scheepswerven die de vervanger van de Walrusklasse willen bouwen.



Eerder schreef Marineschepen.nl al dat TKMS in de strijd om de nieuwe Nederlandse onderzeeboten was teruggezakt van de koppositie naar een plaats die uitschakeling betekent. In Kiel bevestigde de Duitse werf dat het er voor TKMS lang goed uitzag, omdat Duitsland en Nederland op hoog niveau spraken over een samenwerking op gebied van onderzeeboten. Hoe de deal er verder uitzag zegt het bedrijf niet, maar zeker is wel dat gesproken werd over onderzeeboten voor Duitsland, Noorwegen én Nederland.

Om het maximale uit die samenwerking te halen, moesten de boten voor Duitsland, Noorwegen en Nederland identiek zijn. Dus bood TKMS Nederland de Type 212CD aan.

212A
De Type 212A vormde de basis van de Type 212CD. De 212A voldoet niet aan de Nederlandse eisen. (Foto: TKMS)

Type 212CD
De Type 212CD is een onderzeeboot die volgde op de Type 212NG (Next Generation), een ontwerp van TKMS voor de Duitse marine. De NG kwam op zijn beurt weer voort uit de 212A. Toen Noorwegen geïnteresseerd bleek, zag de Type 212 Common Design het licht.

Omdat Noorwegen en Duitsland nog altijd in overleg zijn over het ontwerp, heeft TKMS nog niets bekend kunnen maken over de onderzeeboot. Om toch een beeld te schetsen van de onderzeeboot, licht TKMS een tipje van de sluier op.

Volgens TKMS is de 212A specifiek voor de Oostzee ontworpen en is de 212CD een ocean going ontwerp. Marineschepen.nl heeft begrepen dat 212CD een waterverplaatsing van 2400 ton heeft. Dat is beduidend groter dan de 212A en komt meer in de buurt van de Walrusklasse van 2800 ton.

Verder krijgt de 212CD een composieten schroef die volgens TKMS veel lichter en stiller is. Daarnaast wordt a-magnetisch staal gebruikt om zo min mogelijk zichtbaar te blijven voor magneetsensoren.

De 212CD voldoet aan de eisen van Defensie voor zover die bekend zijn. Toch voldoet deze boot niet maximaal aan de wensen van de Onderzeedienst, erkent ook TKMS. Lang zag het Duitse bedrijf zich genoodzaakt om alleen de standaard 212CD aan te bieden met het oog op de lopende gesprekken op hoog niveau in het kader van internationale samenwerking.



Van de plank of nieuw ontwerp
Niemand bij TKMS wil bevestigen dat de situatie van het bedrijf in de competitie ronduit penibel is. Toch wijzen de recente activiteiten van het bedrijf, de plotselinge persuitnodigingen bijvoorbeeld, op grote zorgen in Kiel.

Dat TKMS van een voorkeurspositie is teruggezakt lijkt zeker. Wat de Duitsers niet helpt is dat zij lang in de gouden kooi van internationale samenwerking op overheidsniveau zaten. Sinds de deal klapte, is de werf op zichzelf aangewezen. Dat biedt aan de andere kant ook weer kansen om met een aangepast voorstel te komen, maar of het op tijd is is nog de vraag.

Wat meespeelt is dat, volgens TKMS, is de mate van aanpassing van de onderzeebootontwerpen die wordt geaccepteerd door Nederland in het midden wordt gelaten. Het bedrijf doelt hiermee op dat Nederland tijdje geleden de wens om van de plank (Military of the shelf, MOTS) te kopen heeft laten varen, en dat niet alleen aangepaste MOTS (MOTS evolved), maar ook nieuwe ontwerpen geaccepteerd worden.

Marineschepen.nl heeft dit punt aan de Defensie Materieel Organisatie (DMO) voorgelegd, maar die wil niet inhoudelijk reageren op de discussie over MOTS en MOTS evolved.

Walrus
Een Walrusklasse onderzeeboot in onderhoud bij DMI op de Nieuwe Haven in Den Helder. (Foto: Defensie)

"Volledige bouw van onderzeeboten in Den Helder"
Om toch uitschakeling te voorkomen, heeft TKMS Nederland wel in de slotminuten van de race een aangepast aanbod gedaan.

De 212CD blijft de basis vormen van het ontwerp, zodat Nederland toch baat heeft bij internationale samenwerking tussen Noorwegen en Duitsland. Maar het bedrijf biedt wel alle mogelijke opties om dit ontwerp aan te passen aan de Nederlandse wensen en eisen. Ook een totaal nieuw ontwerp is mogelijk, maar die kosten en risico's zijn hoger.

De aanpassingen van de 212CD kunnen heel divers zijn, zegt TKMS, waaronder een groter bereik, extra accommodatie, meer wapens, meerdere compartimenten (de 212CD heeft standaard één compartiment) en een Nederlands Combat Management System (CMS).

Verder biedt TKMS een Transfer of Technology (ToT) aan. Vorig jaar werd bestempelde de Duitse overheid de onderzeeboottechnologie als 'sleuteltechnologie' voor Duitsland. Nu wil TKMS de onderzeeboottechnologie exclusief met Nederland delen. Dat houdt in dat de Nederlandse industrie, inclusief Damen, de beschikking krijgt over het volledige ontwerp (en de gedachte erachter) van de Nederlandse onderzeeboot. Zo kan volgens TKMS de Gouden Driehoek maximaal bijdragen aan de productie.

ToT van het ontwerp is niet vanzelfsprekend en is in ieder geval niet vereist door Defensie. Dat Australië niet de eigenaar van het ontwerp van de door Kockums ontworpen Collinsklasse was, bleek een probleem bij het verhelpen van de mankementen na de bouw. TKMS biedt bovendien zelden een ToT aan. Wel deed het dat met de 209 onderzeeboten aan Zuid-Korea (zij exporteren ze nu ook zelf) en aan Fincantieri voor de Italiaanse marine.

Opvallend is ook dat TKMS de Directie Materiële Instandhouding (DMI) in Den Helder wil betrekken bij de productie van de vier Nederlandse onderzeeboten. TKMS biedt nu aan om de boten volledig in Den Helder te bouwen, inclusief de drukhuid, in dezelfde tijd en binnen hetzelfde budget als bouw van de boten in Kiel.

Bij nieuwbouw blijft het niet als het aan TKMS ligt. De Noorse marine maakte eerder bekend dat het onderhoud van de 212CD onderzeeboten van Noorwegen en Duitsland plaats gaat vinden in het Noorse Haakonsvern. (Dat heeft TKMS of de Duitse marine niet bevestigd.) Behalve het onderhoud van de nieuwe Nederlandse boten, heeft TKMS aangeboden om het onderhoud van andere TKMS-onderzeeboten ook in Den Helder te doen.

Om dat te kunnen realiseren wil TKMS in Den Helder ook een kenniscentrum vestigen, genaamd Centre for Submarine Sustainment and Innovation.

Irritaties
Behalve de zorgen zijn er in Kiel ook wat irritaties te bespeuren over berichten die in Nederland de ronde doen. "We bouwen al jaren onderzeeboten over de hele wereld en zetten complete scheepswerven voor ze op," zegt Holger Isbrecht, programmamanager bij TKMS voor de vervanging van de Walrusklasse. De voormalige onderzeebootman voer zelf als onder andere Hoofd Technische Dienst op een Type 206 onderzeeboot. "Onderzeeboten bouwen we echt niet alleen in Duitsland, dus waarom zouden we die onderzeeboot dan voor Nederland wel helemaal in Kiel bouwen?"

"Ook wordt gezegd dat we geen grote of expeditionaire boten kunnen bouwen," vervolgt Isbrecht, "Een grote boot is echt geen probleem voor ons als de klant daar om vraagt. Voor de Oostzee moeten we kleine onderzeeboten bouwen, de Duitse marine wil in heel ondiepe wateren kunnen opereren en dus moeten ze klein en laag zijn. We hebben dus veel onderzoek gestopt in het zo efficient mogelijk benutten van de ruimte."

"Een grote boot op zich is geen kwaliteit. Als je kijkt naar de ontwikkelingen op gebied van laagfrequente sonar is de Target Echo Strength [TES, hoeveel de boot een sonarsignaal terugkaatst, JK] steeds belangrijker. En bij de TES is grootte van cruciaal belang, je kunt wel met coating en tegels werken, maar het begint bij de grootte. Grootte staat wel op gespannen voet met superior stealth. En stealth is cruciaal bij geheime operaties."

"Daarnaast kunnen onze boten grote afstanden afleggen. De 212A niet, maar de 214 kan met een snelheid van 9 knopen van Kiel naar Kaapstad zonder te hoeven stoppen. Dat is iets minder dan de Walrus, maar niet veel."

De voormalig onderzeebootman erkent dat een lange reis afleggen anders is dan het uitvoeren een geheime operatie duizenden kilometers van huis. Isbrecht wil benadrukken dat er wel degelijk klanten van TKMS zijn die de onderzeeboten niet alleen in eigen wateren gebruiken. "Brazilië en Singapore doen bijvoorbeeld operaties over grote afstanden en willen met hun onderzeeboten hun Sea Lines Of Communication [strategische verbindingen, JK] beschermen."



Bestel de nieuwe onderzeebootthriller 'Orka' via de webshop.



"Reduceer een werf niet tot één type onderzeeboot"
"Zie de 212CD als startpunt," vervolgt Isbrecht. "We hebben er al een extra batterijcompartiment in gemaakt en er staan twee diesels in, in plaats van één. Maar er is nog veel meer mogelijk, er zit nog veel ruimte in het ontwerp. Het hangt allemaal af van wat Nederland wil."

Toch lijkt TKMS te worstelen met wat Nederland precies wil. Isbrecht, zonder een naam van een concurrent te willen noemen: "Als je een aanbod accepteert dat een grotere diameter heeft dan het oorspronkelijke ontwerp, dan accepteer je dus een nieuw ontwerp. Een diameter aanpassen is het laatste dat wij zouden doen. Dat is anders dan verlengen, want bij een andere diameter krijg je een andere tank-layout, andere dekhoogte, andere stabiliteit, het kabelplan moet anders en een andere elektromotor. Dat vinden wij een nieuw ontwerp."

"Ook een conventioneel ontwerp dat is afgeleid van een nucleaire onderzeeboot, is een nieuw ontwerp. Zelfs als die boot bijna even groot is. Want een nucleaire onderzeeboot heeft een hele andere energiehuishouding en dat heeft gevolgen voor het hele ontwerp. Ook de stabiliteit is anders, door het lood dat er in zit om de bemanning te beschermen."

Isbrecht besluit: "Ik ben sceptisch over het praten over types zoals nu gebeurt. Het gaat om een toolbox en capaciteiten waar we samen met een klant uit kunnen kiezen. Reduceer een scheepswerf niet tot één type onderzeeboot."





comments powered by Disqus


Marineschepen.nl
Contact
Over deze site
Privacy
Adverteren
Blijf op de hoogte via:
Twitter
Facebook
Instagram
Copyright
Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001



Menu
Nieuwsoverzicht

Gerelateerde artikelen
TKMS opent aanval

Zorgen over afspraken Duitsland en Nederland