Er was voor de Zumwalts de afgelopen jaren veel bewondering: media noemden het een 'batmanschip', maar er was ook veel kritiek op de hoge kosten. Ook kreeg het ontwerp de nodige kritiek te verduren, de Zumwalts zouden instabiel zijn en bij de eerste de beste flinke golf omslaan. Dat blijkt niet alleen onderwerp van discussie te zijn geweest in de media, maar ook binnen de Amerikaanse marine. Daarom is het extra interessant dat een voormalig bemanningslid zijn ervaringen met de Zumwalt deelt. Wat blijkt? De schepen zijn juist stabieler dan andere Amerikaanse marineschepen.
USS Michael Monsoor, nummer twee van de Zumwaltklasse. (Foto: Amerikaanse marine)
Het derde schip van de Zumwaltklasse is te water gelaten en aan boord van de andere schepen wordt gewerkt om ze operationeel te krijgen. Ondertussen zijn er maar weinig beelden van de Zumwalts in het publieke domein verschenen. Alle foto's en video's van de schepen op zee zijn gemaakt met mooi weer en een spiegelgladde zee. Zou de Amerikaanse marine de schepen in slecht weer niet naar buiten hebben gestuurd? Zouden ze de slechte vaareigenschappen niet op beeld willen zetten? Nee, waarschijnlijk niet. Zo blijkt uit een artikel van een voormalig bemanningslid van USS Zumwalt.
De grootste kritiek voor dat het eerste schip ging varen had echter betrekking op het zeegedrag van het schip. Zou de Zumwalt niet vreselijk instabiel zijn en snel omslaan? Zou de boeg niet voortdurend in golven duiken? De eerste antwoorden op deze vragen kunnen voorzichtig worden gegeven nu er toch wat inside information is dankzij een artikel van een voormalig officier van de Zumwalt in het toonaangevend blad Proceedings (Handling the Zumwalt-class destroyer, Proceedings oktober 2018, pag. 70-72).
Luitenant ter zee Joe Lillie was eerst aan boord van USS Laboon (Arleigh Burkeklasse) en daarna aan boord van USS Zumwalt geplaatst. Lillie schrijft dat de prestaties van de Zumwalt dankzij de omgekeerde boeg tot sea state 6 (golven van 4 tot 6 meter hoog) niet verminderen. "Zo haalde de Zumwalt bijvoorbeeld een topsnelheid van 30+ knopen in golven van 12 voet [3,7 meter]." De kritiek dat de Zumwalt "één grote golf verwijderd is van kapseizen," is volgens Lillie ook onterecht. Er is volgens hem geen rompvorm die vooraf meer getest is dan die van de Zumwalt en is volgens de marineofficier zelfs bestand tegen slechtere weersomstandigheden dan de Arleigh Burkeklasse destroyers en Ticonderogaklasse kruisers.
Toch heeft de rompvorm nadelen, zegt ook Lillie. "Extreem hoge golven kunnen ervoor zorgen dat het voorste deel van het schip onder water verdwijnt, met als resultaat dat systemen of de boeg schade oploopt."
Een andere eigenschap is dat de Zumwalts veel stabieler zijn dan de schepen van de Arleigh Burkeklasse (en vermoedelijk andere traditionele ontwerpen). "Over het algemeen resulteert dit in minimale (minder dan 5 graden) stamp- en rolbewegingen." Maar, als de Zumwalt toch gaat rollen door extreme golven dwars op het schip of schuin achteruit, zal het (door de grotere 'stabiliteitsarm') veel sneller weer terug rollen naar de normale positie "dit heeft significante G-krachten tot gevolg die apparatuur kan beschadigen en personeel kan verwonden".
Interessant is verder dat ondanks dat de Zumwalt veel groter is en een grotere waterverplaatsing heeft dan de Arleigh Burke, en de voortstuwing minder PK's heeft (6 PK's per ton vs 12,5), de Zumwalt bijna net zo snel accelereert als de Arleigh Burke. De gasturbinegeneratoren van de Zumwalt genereren tien keer meer vermogen dan (78 megawatt) die van de Arleigh Burke. De Zumwalts hebben weliswaar een grotere afstand nodig om te kunnen stoppen, ze blijven bij bochten wel rechter in het water liggen. Door de grote vlakken wordt de Zumwalt wel door wind eerder opzij gezet.
Opvallend is dat het anker van de Zumwalts zich in de kiel bevindt, achter de sonardome en voor het kanon. Volgens Lillie is het lastig om te ankeren in ondiep water. Het plaatsen van het anker onder het schip heeft natuurlijk alles te maken met het reduceren van de radarreflectie. Een ander gevolg van stealth is dat het schip volledig dicht is. Tijdens het af- en ontmeren zijn de bemanningsleden op bijvoorbeeld de bak en in de midscheeps vanaf de brug niet te zien. Dat vraagt nog meer van de goede communicatie onderling.
Een verminderde radarreflectie is erg prettig in oorlogsomstandigheden, maar op andere momenten levert dat juist risico's op als het schip in drukke zeegebieden vaart. Lillie: "De radar cross-sectie [RCS, mate van radarreflectie] is significant minder dan die van een Arleigh Burke. Koopvaardijschepen, die veelal een klein team op de brug hebben en vertrouwen op radarecho's die hen waarschuwen voor naderende schepen, lopen grotere kans om de kleine radarecho van de Zumwalt over het hoofd te zien. Dit betekent dat het brugteam [op Zumwalts, JK] op een andere manier opgeleid moeten worden. Zij moeten zich aan de verkeersregels, maar moeten er van uit gaan dat andere schepen geen voorrang verlenen of niet reageren als verwacht."
Peter van Maurik, marineofficier buiten dienst en auteur van het nog te verschijnen boek Naval Tactical Warfare Guide las het artikel ook. Zijn reactie: "Een interessant artikel over de manoeuvreer eigenschappen van USS Zumwalt van een van haar officieren. Hij geeft een goed antwoord op de effecten van de bijzondere boeg in zwaar weer. Een vraag die velen heeft
bezig gehouden in afgelopen jaren. Het lijkt een goed schip te zijn het om op volle zee vol te houden."
"Ook concludeert hij dat een variabele pitch propeller zo zijn voordelen heeft. Een conclusie die de Koninklijke Marine enkele decennia geleden ook heeft getrokken. Wij kennen deze vorm van voorstuwing al sinds de GW- en S-fregatten."
"Interessant is ook de grote dode hoek voor de boeg, van ruim 100 meter, die ontstaat door het veel verder naar achter geplaatste brug. Hoewel dat een effect is dat menig koopvaardij officier niet vreemd zal overkomen."
"Dat zo'n stealthy schip door zijn grote vlakke platen gevoelig is voor dwarswind zal niemand verrassen. Wel verrassend is de keuze van de plaats van het anker, ergens onder het schip nabij spant 30. Dat het anker niet bij boeg kan is wel duidelijk vanwege de plaatsing van de grote sonar voor de boeg. Ik ben dan wel benieuwd hoe je een onklaar anker constateert, en lastiger nog oplost."
"Zijn meest belangrijke waarschuwing aan zijn collega's is echter die over het effect van een lage radarecho bij andere scheepvaart; het simpele feit dat je een ander schip op de radar kunt waarnemen wil nog niet zeggen dat zo'n schip jouw ook waarneemt. En dat is iets om rekening mee te houden bij het dagelijks rondvaren. Het is wel erg kostbaar om zo een aanvaring te krijgen met zo'n 3 miljard dollar kostend schip."
