De Duitse marine gaat in zee met radarbouwers Hensoldt en Elta voor sensoren waarmee ballistische raketten in de ruimte kunnen worden gedetecteerd. Daarmee wordt de samenwerking tussen Nederland en Duitsland op het gebied van de ontwikkeling van fregatten verder ingeperkt. De buurlanden werken samen voor de ontwikkeling van de vervanging van de Duitse F124-fregatten en de Nederlandse LCF'en. Nederland koos al eerder voor radars met deze capaciteit van Thales.
Illustratie van de nieuwe BMD-radar die Hensoldt met Elta in 2020 presenteerde als vervanger van de SMART-L van Thales op het F124-fregat. (Beeld: Hensoldt)
De F124-fregatten en de LCF'en hebben een aantal overeenkomstige radars en wapensystemen. Dit komt doordat er tijdens de ontwikkeling van deze schepen samengewerkt werd door Nederland en Duitsland. Beide landen zijn de schepen aan het moderniseren en de capaciteiten aan het uitbreiden. Duitsland wil de schepen ook uitrusten met systemen voor Ballistic Missile Defense (BMD).
Thales ontwikkelde voor de Nederlandse fregatten de SMART-L MM/N radars, gebaseerd op de SMART-L die ook op onder andere de Duitse F124 en de Deense IverHuitfeldtklasse-fregatten staan. De nieuwe radar is in staat om ballistische raketten te detecteren en demonstreerde afgelopen voorjaar zijn kunnen tijdens de BMD-oefening Formidable Shield aan boord van het LCF Zr.Ms. De Zeven Provinciën. Lang werd verwacht dat ook Duitsland, dat de stap naar BMD-fregatten wil maken, de SMART-L MM/N zou aanschaffen.
Hensoldt ontwikkelt nieuw radarsysteem
Duitsland twijfelde echter lange tijd over het aan te schaffen radarsystemen. Ondertussen zette Hensoldt, een sensortechnologie bedrijf uit Duitsland, een samenwerking op met Elta. Dit is een dochterbedrijf van Israel Aerospace Industries (IAI). Hensoldt en Elta maakten eind 2020 bekend een radar te ontwikkelen die ook ballistische raketten in de ruimte detecteren.
Uit een bericht van BAAINBw, de inkoopafdeling van het Duitse Ministerie van Defensie, blijkt dat er een contract ter waarde van 220 miljoen euro is getekend met Hensoldt voor de productie, levering en installatie van vier radarsystemen op de F124-fregatten. Dat is opnieuw een succes voor Hensoldt dat de laatste tijd veel opdrachten binnen weet te halen. Zo hebben ze recentelijk nog een contract bij de Duitse luchtmacht in de wacht gesleept en leveren ze één van de radarsystemen van de F126-fregatten die door Damen gebouwd worden
De BMD-radar die Hensoldt en Elta ontwikkelen is genaamd TRS-4D / LR ROT, volgens de Duitse krijgsmacht heeft de radar een bereik van 400 kilometer voor luchtdoelen en tot 2.000 kilometer voor objecten in de ruimte. De planning is om in 2028 de oude Thales-radars van de fregatten te vervangen door de nieuwe TRS-4D / LR ROT radar.
Voorbeeld van samenwerking. Boven het Duitse F124-fregat (Sachsenklasse) en daaronder een Nederlands Luchtverdedigings- en Commandofregat. Duitsland en Nederland hebben de schepen zelf ontworpen, maar hebben wel samengewerkt op gebied van bijvoorbeeld de sensoren en wapensystemen voor luchtverdediging. Het resultaat is dat de Nederlandse en Duitse schepen beide over de APAR en SMART-L beschikken van Thales en over dezelfde SM-2 en ESSM-raketten. (Foto's: Duitse en Nederlandse marine)
Een stroef lopende samenwerking
Begin volgend decennium zijn er plannen om de LCF'en te vervangen. De F124 zou rond dezelfde tijd vervangen moeten worden. Het is echter maar de vraag of dit wel gaat gebeuren, aangezien de nieuwe radarsystemen dan pas enkele jaren op deze fregatten in werking zijn.
In het kader van die vervanging zijn er plannen voor samenwerkingen tussen Nederland en Duitsland, zo bleek uit de ondertekening in december 2020 tussen Nederland en Duitsland. Een van de overeenkomsten richt zich specifiek op de vervangers van de F124 en het LCF. Daar binnen wordt vooral gemikt op samenwerking op de sensoren en de wapensystemen, aangezien de visies van Nederland en Duitsland op gebied van het platform (de schepen zelf) te veel afwijken. Nu er naast een Nederlandse ook een Duits-Israëlische radar is die dezelfde taken uitvoert, kan men zich afvragen of er nog van daadwerkelijke samenwerking op gesproken kan worden.
De ontwikkelingen rondom de sensoren van de fregatten hebben een politieke lading vanwege de internationale samenwerking. Ondanks de wil om samen te werken, ziet zowel de Nederlandse als de Duitse overheid graag dat haar eigen industrie vertegenwoordigd is op de fregatten. De internationale samenwerking wordt op deze manier bemoeilijkt door nationale belangen.
Help je Marineschepen.nl?
Met jouw donatie kan Marineschepen.nl -onafhankelijk- nieuws- en achtergronden blijven publiceren.
Of scan deze QR-code met je telefoon.
Meer info over donaties aan Marineschepen.nl lees je op de donatiepagina.
Hard gelag voor Thales
Voor Thales is het een hard gelag dat de Duitsers nu in zee gaan met Hensoldt. De Nederlandse tak van het bedrijf werkt al jaren samen met de Duitse marine en er is veel contact geweest over de ontwikkeling naar een BMD-capaciteit. Hensoldt kondigde pas vorig jaar aan zich met de ontwikkeling van deze systemen bezig te houden en dwingt nu een contract af, terwijl de radar van Thales toen al jaren af was.
Denemarken is eveneens bezig met het verkrijgen van BMD-capaciteit voor de Iver Huitfeldts. De Denen hebben momenteel dezelfde radar als de Duitsers en een samenwerking met Thales zou voor de hand liggen. Nu Hensoldt in Duitsland zijn neus aan het venster steekt, is de vraag wat de Denen van plan zijn.