Marineschepen.nl
 
   
 

Speciaal Onderzeedienst-horloge: de Flipper 111



Door: Jaime Karremann
Bericht geplaatst: 17-10-2016 | Laatst aangepast: 17-10-2016


Het Amsterdamse horlogemerk Fromanteel heeft een speciaal horloge ontworpen ter ere van de viering 111 jaar Nederlandse onderzeeboten in 2017. De ontwikkeling van de Fromanteel Flipper 111, kwam tot stand met goedkeuring van de Onderzeedienst. Het horloge is nog slechts enkele weken te bestellen.

Dit is een gesponsord artikel. Meer info onder aan deze pagina.

Flipper
De Fromanteel Flipper 111, het horloge speciaal voor de Onderzeedienst. (Beeld: Fromanteel)

111 jaar Nederlandse onderzeeboten
Op 21 december 2017 is het 111 jaar geleden dat de eerste Nederlandse onderzeeboot in dienst werd gesteld. Om het jubileum luister bij te zetten, benaderde de een horlogeliefhebber met een verleden bij de Onderzeedienst het Amsterdamse horlogemerk Fromanteel met de vraag of er een speciaal horloge gemaakt kon worden. De eigenaren van Fromanteel, Martijn van Hassel en Alfredo Silva, reageerden enthousiast.





Er werd contact gelegd met de marine en om een horloge te kunnen maken dat goed bij de Onderzeedienst past, voeren afgevaardigden een dagje mee met een onderzeeboot. Ook spraken zij uitgebreid met ervaren onderzeebootmannen.

Flipper
Zij- en achterkant van het horloge. (Beeld: Fromanteel)

Jubileumhorloge: Fromanteel Flipper 111
Het resultaat is de Fromanteel Flipper 111, een horloge met een roestvrijstalen kast die een diameter heeft van 42mm. In tegenstelling tot horloges in het buitenland die worden gelinkt aan onderzeeboten, is heel bewust niet gekozen voor een duikhorloge. Zowel mens als horloge hoeven op een onderzeeboot immers niet bestand te zijn tegen de grote druk van het zeewater; de drukhuid van de onderzeeboot zorgt ervoor dat zij honderden meters diep kunnen.

minerva
Bron van inspiratie: Minerva stopwatch in handen van een matroos. Let op de cijfers op de wijzerplaat. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Een belangrijke inspiratiebron voor de Flipper 111 vormden de wijzerplaten van de klassieke Minerva stopwatches, type 1401. Deze vintage stopwatches van de (inmiddels overgenomen) Zwitserse firma uit Villeret, worden namelijk nog altijd gebruikt op de huidige Walrusklasse onderzeeboten. De verwijzing is terug te zien in de grote cijfers op het jubileumhorloge die niet de normale aanduiding van 1 tot 12 hebben, maar van 5 tot 60. Ook is er nog een kleinere wijzerplaat te zien en die verwijst eveneens naar die op de stopwatch. In dit geval wordt echter een tweede tijd weergegeven.

Net als traditionele militaire horloges is de wijzerplaat uitgevoerd in antracietgrijze kleur.

Natuurlijk had een chronograaf (een horloge met stopwatch) helemaal perfect aangesloten, maar daar is niet voor gekozen omdat het horloge in een heel andere prijscategorie terecht zou komen.

De prijs voor de Formanteel Flipper 111 is 349,- euro inclusief BTW.


Sonaroperators aan boord van onderzeeboot Hr.Ms. Tijgerhaai (Zwaardvisklasse) in 1983 gebruiken een stopwatch om een contact te classificeren. (Met dank aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, NIMH)

Onderzeeboten en tijd
Dat door de Onderzeedienst voor een jubileumhorloge is gekozen, is bijna vanzelfsprekend. Op een onderzeeboot speelt tijd een belangrijke rol.

Even terug naar de Minerva stopwatch. Die is in gebruik bij de matroos die de periscopen en andere sensoren omhoog en omlaag laat schuiven. Om te voorkomen dat de periscoop gedetecteerd wordt, moet deze zo kort mogelijk boven het water uitsteken. De matroos die de periscoop heeft ´opgezet´, meldt aan de hand van zijn stopwatch continu het aantal seconden dat de periscoop boven water is.

Werkt die matroos met één stopwatch, de studenten in de commandantenopleiding werken in de fase waarin zij het klassieke periscoopwerk moeten doen met maar liefst vier stopwatches; voor ieder doel één. Tijdens deze attack and safety-fase moeten de studenten 'vijandelijke' marineschepen voor oefening torpederen en tegelijkertijd voorkomen dat ze echt worden aangevaren. Dat laatste is een kwestie van op tijd wegduiken, maar het wegduiken zelf duurt 1 minuut.

minerva
Een student van de commandantenopleiding aan boord van Zr.Ms. Bruinvis checkt zijn horloge voor hij de opdracht geeft om de periscoop op te laten zetten. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

De studenten moeten dus continu berekenen wanneer zij de periscoop moeten opsteken om naar het vijandelijke oorlogsschip te kijken en de koers, vaart en positie van dat schip te bepalen. Zij kunnen niet te vaak kijken, want dan is kans op detectie groter en kijken ze te laat dan is er niet meer voldoende tijd om weg te duiken. Aan de hand van zijn gegevens berekenen de studenten steeds razendsnel uit hun hoofd per fregat de kijk-interval, zodat zij aan een minuut net genoeg hebben om op veilige diepte te zijn als het fregat met dik 60 km per uur over de onderzeeboot heen stormt.

Ook de sonaroperators gebruiken nu en zeker in het verleden stopwatches om het aantal schroefbladen te kunnen tellen van een contact. Als zij het geruis van een schip hoorden, konden ze behalve de motoren ook op het oor de schroefassen en schroefbladen onderscheiden. Om het aantal omwentelingen te weten te komen telden zij die, beginnend bij 0, met de stopwatch in de hand zes seconden lang. Het resultaat werd vervolgens vermenigvuldigd met tien. Na ook het geluid van de schroefbladen te hebben beluisterd (DA-da-da-da-DA-da-da-da), kon gemeld worden of het om bijv. een visser met vier bladen of een onderzeeboot met drie assen en zes schroefbladen.

Tijd speelt vaker een hoofdrol op de onderzeeboten waar het leven in moten van zes uur op en zes uur af is gehakt, en waar precies op tijd het eten op tafel moet staan zodat de bemanningsleden elkaar kunnen aflossen. Ook komt het vaak voor dat de bemanning met meerdere tijdzones rekening moet houden: de lokale tijd, de tijd aan boord (vaak Zulu-tijd, ofwel UTC+0) en de tijd van het thuisfront in Nederland.

minerva
Een matroos met een (type 1401) Minerva stopwatch. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)

Speciale editie
Met bovenstaande in gedachte is het jubileumhorloge ontworpen voor in eerste instantie (maar niet alleen) huidig en voormalig Onderzeedienstpersoneel.

De Flipper 111 is een bijzonder horloge, maar niet volledig exclusief, je hoeft immers bij de bestelling niet te bewijzen dat je een flipperdrager bent. Het is een bijzonder horloge, omdat het horloge eenmalig wordt geproduceerd en alleen de komende weken te bestellen is. Dat is bovendien uitsluitend mogelijk via de website van Fromanteel; er is geen grote campagne en is niet te koop via winkeliers. Het is dus ook niet meer mogelijk om het horloge in het jubileumjaar te bestellen of van de plank te kopen.



Toch is het horloge daardoor veel exclusiever en specialer dan vele andere, omdat het uiteindelijk niet om massale aantallen zal gaan.

Deze opzet brengt ook met zich mee dat nog niet helemaal zeker is of de horloges echt gefabriceerd gaan worden. Pas als het totaal aantal bestellingen boven het minimum uit komt, zal Fromanteel aan hun atelier in Zwitserland de opdracht geven de Flipper 111 te vervaardigen. Over wat de ondergrens is, wil Fromanteel geen uitspraken doen. Wel wil het horlogemerk kwijt dat ze erg positief verrast zijn, maar dat de laatste aantal bestellingen van de twee komende weken nog wel nodig zijn.

Als de jubileumhorloges worden gefabriceerd, zullen ze eind juni 2017 geleverd worden.

flipper
(Beeld: Fromanteel)

Specificaties
Naam: Fromanteel Flipper 111
Materialen: roestvrijstalen kast, kalfsleren band, krasvrij saffierglas
Complicaties: tweede tijdszone, datumaanduiding
Speciale features: gravering achterzijde, flipper insigne
Duikdiepte: 5 ATM
Prijs: 349,- euro incl. BTW
Bestellen tot: eind oktober 2016
Levering: eind juni 2017
Bestellen via: Fromanteelflipper.nl

Dit is een gesponsord artikel. Fromanteel heeft Marineschepen.nl betaald om een artikel te schrijven. Fromanteel had geen invloed op de journalistieke inhoud.



comments powered by Disqus


Marineschepen.nl
Contact
Over deze site
Privacy
Adverteren
Blijf op de hoogte via:

Twitter

Facebook

Instagram

Copyright

Alle rechten voorbehouden.

Sinds 13 augustus 2001



Menu
Nieuwsoverzicht

Gerelateerde artikelen
Commandantenopleiding op de Walrus
De Bruinvis in Schotse wateren