Je kan de klok er op gelijk zetten: precies als de Doorman aan het opwerken is, is er een crisis waar het schip ingezet kan worden. Bij de marine gaan geruchten dat het Joint Support Ship (JSS) mogelijk ingezet gaat worden in het Caribisch gebied om hulp te verlenen in het kader van de coronacrisis. Defensie wil niet op de geruchten reageren.
Zr.Ms. Karel Doorman in 2014 met hulpgoederen voor kust van het door ebola getroffen Sierra Leone. (Foto: Defensie)
Toen het grootste schip van de Nederlandse marine in 2014 nog met proefvaren bezig was, brak in West-Afrikaanse landen de ebola-epidemie uit. De toch al zwakke gezondheidszorg was al snel totaal overbelast en er was dringend hulp nodig. De Doorman zorgde voor hulp, terwijl het JSS nog niet eens in dienst was gesteld. In 2017 was Zr.Ms. Karel Doorman nietsvermoedend in de Oostzee bezig met opwerken toen de orkaan Irma over het Caribisch gebied raasde. Al snel richtten de ogen zich op het schip en na enige tijd ging de Doorman ook naar de West voor hulp.
De Doorman vertrok afgelopen maandag na lange tijd weer naar zee, dit keer in het kader van opwerken na het geplande onderhoud. En nu is er de coronacrisis die ook de Cariben niet overslaat.
Minister van Defensie Ank Bijleveld noemde in haar opsomming van mogelijke inzet van Defensie ook de Karel Doorman vanwege de uitgebreide medische voorzieningen. Of en hoe de Doorman zou worden ingezet, is nog niet bekend. Maar onder marinepersoneel gaan nu geruchten dat wordt onderzocht of de Karel Doorman met een uitgebreide medische component naar de West gestuurd kan worden.
De marine wil niet ingaan op de geruchten en wijst alleen naar de Kamerbrief die de minister vorige week stuurde.
SARC
Er lijkt dus nog niets besloten. Maar het zou goed mogelijk zijn dat de marine overweegt om de DMAN naar de West te zenden voor hulp. En het zou eigenlijk verrassend zijn als nu niet wordt gerekend en onderzocht wat de mogelijkheden van eventuele inzet zouden zijn en de gevolgen voor de Doorman in de toekomst.
De puzzel is niet eenvoudig omdat de Doorman midden in het opwerktraject zit dat standaard 24 weken duurt. Het schip is pas afgelopen maandag voor het eerst naar zee en is nu bezig met SARC 3. SARC staat voor Sea Acceptance and Readiness Checks. SARC 3 houdt in dat het schip voor het eerst veilig naar buiten mag als marineschip en de bemanning moet aantonen dat het veilig kan varen en noodsituaties onder controle kan krijgen. Als SARC 4 is afgerond is het schip oefengereed, pas na SARC 6 is het inzetbaar.
Maar voor een noodhulpmissie is SARC 4 niet nodig, zo beweest de eerdere ebola-operatie. En SARC 3 moeten de mannen en vrouwen van de DMAN op korte termijn kunnen afronden; Zr.Ms. Rotterdam deed er in juli 2019 een week over.
Mocht de Doorman niet kunnen worden ingezet; Zr.Ms. Johan de Witt ligt geheel opgewerkt in Den Helder. De Rotterdam is ook nog aan het opwerken, maar kampt met wat technische problemen.
Tweede Kamer zegt dat de eilanden op steun kunnen rekenen
De Tweede Kamer heeft in ieder geval al gezegd dat Aruba, Curacao en Sint-Maarten op steun kunnen rekenen vanuit Nederland. Saba, Bonaire en Sin-Eustasius kunnen dat sowieso omdat zij overzeese gemeentes zijn. Dat geldt niet voor de drie eerder genoemde eilanden, want die zijn autonoom binnen het koninkrijk. Politiek Den Haag wil hen wel hulp bieden, ondanks de eerdere kritiek op de begroting van de landen. Sommige partijen, de VVD en SP, zijn echter kritischer. Hoe dan ook sluit dit inzet van een marineschip niet uit.
FS Dixmude is een Landing Helicopter Dock (LHD) van de Mistralklasse. (Foto: Franse marine)
Franse en Britse schepen gaan hulp verlenen
En Nederland zou dan niet het enige land zijn. Frankrijk stuurt een groot schip. Gisteren maakte de Franse president Macron bekend dat, in het kader van operatie "Résilience", begin april de helikoptercarrier Dixmude naar het Caribisch gebied zal vertrekken. Dit schip van de Mistralklasse kan daar patiënten vervoeren tussen de Franse Caribische eilanden of als hospitaalschip fungeren voor corona- of niet-coronapatiënten.
De Dixmude werd eerder teruggeroepen van een missie bij Libanon en zal morgen weer in Frankrijk terugkeren. Dan wordt aangevangen met de voorbereiding op de inzet.
Ook verwees Macron naar Nederlandse schepen die de Nederlandse regering zou hebben beloofd. Het is niet duidelijk om welke schepen het gaat, in het Caribisch gebied is immers al het stationsschip Zr.Ms. Groningen (dat eerder dan gepland wordt afgelost dan gepland door de Zeeland, omdat het vliegveld HATO is gesloten en de bemanning niet naar huis kan vliegen). Maar de goed ingevoerde website Mer et marine noemt de Doorman, naast de Johan de Witt en Rotterdam. Daarnaast werd de Britse inzet van HMS Argus genoemd, ook dat schip kan er hulp verlenen.
Al Defensie-inzet in de West
Hoewel het aantal besmettingen in het Caribisch gebied nog niet zo hoog is als in Europa en de VS, neemt ook daar het aantal patiënten toe. Ook daar zijn scholen en horeca gesloten, maar de gezondheidszorg is er helemaal niet berekend op een pandemie.
De eilanden hoeven echter niet te wachten op de komst van de Karel Doorman voor ondersteuning. Die is er natuurlijk al. Een marinewoordvoerder zei gisteravond: "We monitoren de situatie op alle eilanden nu goed. Vanuit Curacao is onder andere van de Kustwacht het verzoek om ondersteuning gekomen om grip te krijgen op de maritieme grenzen. Sinds afgelopen zaterdag wordt die ondersteuning geleverd door de landmachtcompagnie in samenwerking met de Curacaose Militie en de Kustwacht. Het stationsschip vaart nu ook voor de Kustwacht en monitort ook rondom Aruba, Bonaire en Curacao."
"Vanuit Sint-Maarten en Aruba hebben we tot op heden formeel geen verzoeken om militaire bijstand gekregen. Wel ligt er een conceptverzoek klaar op Sint-Maarten waarin wij worden gevraagd om ondersteuning te verlenen in het kader van openbare orde en veiligheid. Dat is iets waar de regering van Sint-Maart nu naar aan het kijken is. En wij kijken naar hoe wij daar eventueel invulling aan kunnen geven, maar tot die tijd houden wij al onze militairen op de eilanden zoals ze zitten. Dus de landmachtcompagnie met militie op Curacao, het 32e Raiding Squadron van het Korps Mariniers op Aruba met de Arubaanse Militie, en de Marechaussee en het mariniersdetachement op Sint-Maarten."
De woordvoerder voegt er aan toe dat deze inzet niets te maken heeft met eventuele inzet vanuit Nederland. "Het ondersteunen van de Kustwacht in deze regio is reguliere bedrijfsvoering voor ons."
Wat was aan boord van de Karel Doorman op weg naar West-Afrika in het kader van de ebola bestrijding? (Infographic door: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Laadvermogen en medische capaciteit
Zr.Ms. Karel Doorman en de twee LPD's Zr.Ms. Rotterdam en Johan de Witt beschikken over uitgebreide medische voorzieningen en ruimte om materieel te transporteren of de ziekenboeg fors uit te breiden.
De Rotterdam en Johan de Witt hebben standaard een ieder zo'n tien intensive care-bedden. De Doorman heeft tien mediumcare en drie intensive care-bedden. Speciaal aan boord van de Doorman is de quarantaineruimte. Deze heeft een eigen afzuiging, eigen sanitair en een sluis, zodat voorkomen wordt dat bijvoorbeeld een virus niet zomaar de ruimte kan verlaten als verplegend personeel naar binnen of buiten loopt.
