Op 14 februari gaat de telefilm Het Hart van Hadiah Tromp in première op NPO3. De film is een bijzondere combinatie van een romantische komedie en een marinefilm. Hoewel Het Hart van Hadia Tromp bol staat van de marine-stereotypen, uniformblunders en een totale willekeur aan marineschepen, zijn de makers er toch in geslaagd om een goed verhaal neer te zetten, waar de geschetste marinewereld in past en niet eens ongeloofwaardig is.
Tromp (Peter Heerschop), Paul Borremans (Valentijn Benard) en Hadiah Tromp (Chloé Leenheer). (Foto: Pief Weyman)
Hadiah Tromp (Chloé Leenheer) is net met de officiersopleiding van de marine begonnen en is terechtgekomen in een wereld vol regels, discipline en schreeuwende 'superieuren'. Tromp, een vrolijke losbol, twijfelt of deze marine wel iets voor haar is en overweegt om te stoppen. Tot grote teleurstelling van haar vader commandeur Tromp (Peter Heerschop), die het liefst nog een nazaat van Tromp in de marine ziet.
Als de kersverse adelborst haar vriend betrapt op een affaire, besluit ze definitief om te blijven. Met haar mede adelborsten meldt Tromp zich aan boord van een marineschip voor een 'vaarstage' (de bootjesreis). Eenmaal aan boord is het regelfanatisme en de discipline er niet minder om, mede door de strenge sergeant-majoor (en tevens officier?) Paul Borremans (Valentijn Benard). De impulsieve Hadiah Tromp moet zich staande zien te houden aan boord en vooral in het slaapverblijf tussen de andere dames.
Maandagavond 5 februari was de feestelijke première van Het Hart van Hadiah Tromp, naast de andere telefilms, in bioscoop Vue te Hilversum. Jaime Karremann van Marineschepen.nl was uitgenodigd om de romantische marinekomedie te bekijken.
Dansende adelborsten in de uniformen van matrozen (op Hadiah na), met LTZ3 of LTZ2 rangonderscheidingstekens en afwisselend in baaien hemd en jasje met enkele rij knopen en dubbele rij. (Foto: Pief Weyman)
Kostuumdrama
Vooropgesteld, Het Hart van Hadia Tromp (regie: Erik de Bruyn, productie: IJswater Films) is -verrassend genoeg- geslaagd, maar daar komen we zo op. Wat de beelden die vooraf al waren prijsgegeven deden vermoeden, wordt binnen een paar seconden na het begin van de film bevestigd: de makers hebben een bende gemaakt van (o.a.) de uniformen en rangen.
De makers waren zich daar overigens wel van bewust; in een van de telefoongesprekken voor de premiere werd mij uitgelegd dat -mede gelet op mijn kritiek op de film Dunkirk- ik de marine in deze fictiefilm niet moest zien als "dé Nederlandse marine", maar "als een fictieve marine". Een interessante gedachte, die echter niet lang kon standhouden in een film vol Nederlandse vlaggen, (nazaten van) Tromp, foto's van LCF'en en S-fregatten aan de wanden, de marinehaven van Den Helder, etc.
Al direct gaat het mis. De aanstaande marineofficieren worden met hun rubberboten over het strand en de duinen gejaagd door mariniers (voor de minder ingevoerde lezer: dat zijn dus militairen van het Korps Mariniers, zij werken doorgaans niet op een schip). Op zich volkomen realistisch. Dat neemt iets af als een vrouwelijke marinier in de rang van (afgaand op haar rangonderscheidingstekens) sergeant ook staat te schreeuwen. De eerste vrouw bij het Korps is immers in januari begonnen bij de marine, maar dat kun je nog zien als een vooruitstrevende blik van de makers. Diezelfde vrouw staat in een volgend shot echter de adelborsten toe te spreken in het uniform van een kapitein-luitenant ter zee (met rangonderscheidingstekens op de mouwen én op de schouders!).
Ook de uniformen van de adelborsten zijn bizar: tenue 6 met rangonderscheidingstekens van LTZ3 en anderen LTZ2 en een matrozenmuts als hoofddeksel, en in boordtenue met de streep van een matroos 1. En zo gaat het maar door in de film, er is geen enkel kloppend uniform in beeld, het is letterlijk een kostuumdrama geworden. Meest opvallend is wel dat hoofdrolspeler Paul Borremans in het uniform van een sergeant-majoor loopt, zo ook wordt aangesproken, maar door iedereen wordt gezien als officier in plaats van onderofficier.
Nu zullen de makers wellicht gedacht hebben dat de gemiddelde kijker de rangen en standen van de marine toch niet kent en de film fictie is, maar het was een kleine moeite geweest -ook voor een film met een beperkt budget- om de uniformen op z'n minst overeen te laten komen met de rangen die men volgens de film heeft.
Sergeant-majoor Paul Borremans spreekt Hadiah Tromp tijdens baksgewijs streng toe. (Foto: still, IJswater Films)
Stereotypen
Los van de uniformen en rangen, staat de film bol van de stereotypen. Hoewel die goed aansluiten bij het beeld dat de gemiddelde buitenstaander van het leven op een marineschip heeft (streng, discipline, regels, straffen, opdrukken, dekschrobben, geen ruimte voor initiatief), staat het ver af van de werkelijkheid op een hedendaags fregat.
Ten dele heeft dat ook te maken met de onbekendheid van de cast met de marine. Valentijn Benard, die Paul Borremans speelt: "Bij grote producties in de VS worden de acteurs helemaal begeleid om in de huid te kruipen van hun personage en het werk van hem of haar. Wij moesten zelf de voorbereiding doen. Dus ik heb bijvoorbeeld de documentaire Adelborsten gezien, op YouTube filmpjes bekeken om te zien hoe je moet salueren en 'ingerukt mars' moet roepen, en filmpjes van mariniers bekeken. Ook heb ik veel nagedacht hoe ik een bepaalde militaire starheid het beste kon vertolken."
Trailer/ achter de schermen van Het Hart van Hadiah Tromp.
Schepen
De film speelt zich grotendeels af op een marineschip. Het 'fregat' waar Hadiah Tromp haar avonturen op beleeft is in feite een Duitse torpedobootjager van de Lütjensklasse, dat als museumschip in Kiel ligt. Het oude Duitse marineschip moest voor de film, voor zover mogelijk, van binnen een Nederlands schip lijken. Dus werden Duitse elementen verwijderd of niet in beeld gebracht, en Nederlandse posters en foto's van Nederlandse schepen opgehangen.
Een grotere uitdaging was dat het schip ligt al jaren tegen de kant ligt en kan niet meer naar zee kan, toch gaat het in de film wel varen. Dankzij computeranimaties zijn enorm realistische beelden gemaakt van de oude destroyer op zee.
Toch ontbrak het de makers kennelijk nog aan wat exterieur shots van de destroyer en hebben zij andere beelden door de film gesneden. Ook dit zal de gemiddelde kijker misschien niet zijn opgevallen, de schepen waren immers allemaal groot en grijs, maar het leverde een mooie collectie aan beelden van marineschepen op zee op die in feite stand-ins waren voor het 'fregat' van Hadiah Tromp: een Duitse Rhönklasse tanker, een Britse Type 42 destroyer, een Amerikaanse Ticonderogaklasse kruiser, een Arleigh Burkeklasse torpedobootjager, een Nederlands LCF en een M-fregat.
(Foto: still, IJswater Films)
Toch werkt het
Wie op basis van bovenstaande de film afschrijft, doet de film echter te kort. Het Hart van Hadiah Tromp blijft toch boeien en is toch geloofwaardig doordat er in een diepere laag veel meer overeenkomt met het leven aan boord dan op het eerste gezicht lijkt. De makers hebben in de beginfase hulp gehad van de (echte) marine totdat deze besloot dat het script te ver afweek van wat bij de marine past. Daarnaast heeft de producent, IJswater films, zelf ook ervaring dankzij diverse marinecommercials en de documentaire Adelborsten. De kennis van de docu is in de film duidelijk terug te zien.
Want ondanks de stereotypen als voor straf opdrukken aan boord, het (zoals het in de volksmond heet) salueren naar een superieur en achterwaarts de trap af gaan, vliegt de film op het menselijke aspect en de groepsdynamiek aan boord niet uit de bocht. En daar moet deze film het vooral van hebben. Daarnaast zijn er voldoende herkenbare marine-elementen zoals een brandoefening, het werk op (wat lijkt op) de brug en de maaltijden.
Terwijl de marine het leven en werken op zee het liefst laat zien als een serieuze zaak, is er in de praktijk op zee echter genoeg humor, bloeien er liefdes op en worden er spellen gespeeld na scheepstijd. Het is verfrissend om ook deze aspecten een keer in een film terug te zien, in beelden die niet zoals de reflex is van veel filmmakers overdreven blauw zijn gemaakt om "de stoerheid van de marine te benadrukken". In de film zijn veel uitersten te zien: zoals de regels en discipline aan de ene kant en de vrolijke, meer menselijke kant aan de andere zijde. De ondertitel is niet voor niets 'de marine was een serieuze zaak totdat Hadiah Tromp aan boord kwam'. De tegenstellingen geven de film body, maar juist in de minder serieuze kant van de film slaan de makers de plank minder vaak mis dan je zou denken.
De filmmakers hebben met een relatief klein budget een mooie film gemaakt, en dat zonder hulp van de marine. Er is gefilmd op veel verschillende locaties, waaronder op de torpedobootjager in Duitsland, op het IJsselmeer en de Noordzee. Dat is knap.
Daarnaast bestaat de cast voor een groot deel uit jonge acteurs, zoals bijvoorbeeld de twee hoofdrolspelers. Chloé Leenheer is vooral bekend van de serie Zusjes (1 seizoen, 2013) en haar deelname aan Expeditie Robinson. Valentijn Benard had een jaar de hoofdrol in de musical Soldaat van Oranje. Het Hart van Hadiah Tromp is echter zijn eerste grote film en hij moest, naar eigen zeggen, wel even wennen aan het acteren voor een camera, het lange wachten tussen de opnames en het acteren op een marineschip met alle waterkeringen en trappen. Dat is in de film echter niet terug te zien.
Het Hart van Hadiah Tromp is al met al een vrolijke, humoristische romantische marinekomedie, die werkt. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Dunkirk heeft de film niet als doel de werkelijkheid te benaderen en dan is er meer mogelijk, tegelijkertijd gaat de film niet zo ver dat het decor, de marine, voor schut staat. Ondertussen, niet onbelangrijk, waren de acteerprestaties van de cast uitstekend.
Het Hart van Hadiah Tromp is woensdag 14 februari 2018 te zien op NPO 3, om 2030 uur. Op vrijdag 16 februari om 2205 uur is de film nog een keer te zien.
Opnames ex-Hr.Ms. Naaldwijk
Aan boord van de Naaldwijk, mijnenveger van de Dokkumklasse, die tot 1994 bij de marine in gebruik was, werden in mei opnames gemaakt. Hieronder een aantal foto's.
