Vorige week werd bekend dat demissionair minister-president Rutte en de Franse president Macron al spraken over humanitaire hulp aan Gaza. Frankrijk heeft inmiddels meerdere schepen voor hulp aan Gaza ingezet. Maar van de grote Nederlandse marineschepen met transportcapaciteit is op korte termijn geen schip beschikbaar. Binnen alle hulp-scenario's, wordt nog wel een maritieme optie overwogen. Daarom heeft Zr.Ms. Holland de opdracht gekregen om zich voor te bereiden op eventuele inzet in het oosten van de Middellandse Zee. Op iets langere termijn wordt overwogen om Zr.Ms. Karel Doorman te sturen. Het Ministerie van Defensie bevestigt de voorbereiding, maar benadrukt ook dat er nog geen besluit is genomen.
Zr.Ms. Holland, het eerste schip van de Hollandklasse. (Foto: Defensie)
Update: Inmiddels is besloten dat de Holland richting het oosten van de Middellandse Zee zal gaan. Lees hier meer.
De behoefte aan inzet van een schip met transportcapaciteit komt voor de marine op een ongelukkig moment, zo schreef Marineschepen.nl vorige week al. Amfibisch transportschip Zr.Ms. Rotterdam is sinds afgelopen voorjaar in onderhoud, de iets grotere Zr.Ms. Johan de Witt is net aan het varen na een modernisering en is nog lang niet gereed voor inzet. Zr.Ms. Karel Doorman, dat over ruime transportcapaciteit beschikt, wordt momenteel gerepareerd en is ook niet inzetgereed.
Er is echter binnen de internationale gemeenschap en ook in Den Haag een duidelijke wens om op korte termijn een bijdrage te leveren. Er worden daarom verschillende opties besproken om meer en betere humanitaire hulp te verlenen aan de bevolking in Gaza, nu de route van hulp via de grens bij Egypte moeizaam verloopt.
Binnen de mogelijkheden die de marine heeft, is Zr.Ms. Holland een van de weinige mogelijkheden voor snelle inzet. Het Luchtverdedigings- en Commandofregat (LCF) Zr.Ms. Tromp is onderdeel van het NAVO-eskader SNMG1, Zr.Ms. De Zeven Provinciën is, zoals eerder gemeld, bij afwezigheid van een stationsschip op afstand oproepbaar voor inzet in het Caribisch gebied. Bovendien zijn er al veel fregatten en torpedobootjagers in het oosten van de Middellandse Zee. Nog een van de schaarse Nederlandse fregatten erbij, voegt dan weinig extra's toe, is de redenering.
De Holland heeft daarom opdracht gekregen om zich voor te bereiden, mocht er vanuit Den Haag de opdracht komen om daadwerkelijk een schip te sturen. Het patrouilleschip zou in januari naar het Caribisch gebied gaan, die reis gaat in dat geval niet door. Ondertussen wordt ook gekeken naar een moment verder in de toekomst. Zodra Zr.Ms. Karel Doorman gerepareerd is, zou dat schip kunnen afreizen richting Israël en Gaza.
Weinig keus
Zoals al eerder is gebleken en hierboven ook is genoemd, zijn er momenteel weinig marineschepen voorhanden. Een keuze om een patrouilleschip in te zetten zou op het eerste gezicht verrassend zijn. Terwijl Nederland dus mogelijk de Holland stuurt, heeft Frankrijk besloten om een tweede Mistralklasse helikoptercarrier richting Israël en Gaza te zenden. De Dixmude zal zich bij de Tonnerre voegen, dat al eerder met twee fregatten die kant op ging. Straks heeft Frankrijk dus twee helikoptercarriers die grote hoeveelheden hulpgoederen aan land kunnen zetten. Dat kan de Holland maar in heel beperkte mate.
De inzet van de Holland lijkt dus te zijn gedreven door in ieder geval snel iets te kunnen bijdragen aan de situatie aldaar. Het patrouilleschip heeft weliswaar nauwelijks transportcapaciteit, maar kan met de beproefde combinatie FRISC en NH90-helikopter mogelijk wel iets toevoegen, zo is de gedachte. En iedere bijdrage er één, hoe bescheiden ook. Dat bleek bijvoorbeeld in 2005 na passage van orkaan Katrina in New Orleans toen Nederland de VS hulp bood met een fregat dat helemaal niet is ingericht voor dit soort opdrachten. Toch wist de bemanning van de Van Amstel hulp te bieden op plaatsen die door andere eenheden nog niet was bezocht.
De patrouilleschepen hebben ook in het Caribisch gebied bewezen van waarde te zijn tijdens het leveren van humanitaire hulp na natuurrampen. De eerder genoemde combinatie van de snelle FRISC en de helikopter, bood uitkomst. Ook is het mogelijk om mensen te evacueren.
Helemaal te vergelijken met de situatie in Gaza is die inzet uiteraard niet. In de eerste plaats omdat het nu over een conflictgebied gaat. Nu zal de dreiging richting schepen die hulp bieden gering zijn, maar de Holland heeft zoals bekend zelf geen middelen om zich te beschermen tegen antischipkruisvluchtwapens. De Britse RFA Argus en RFA Lyme Bay zijn ook zonder escorteschepen afgereisd, maar beschikken wel over Phalanx; een Amerikaans snelvuurkanon dat ontwikkeld is tegen raketdreiging. De Nederlandse variant, Goalkeeper, staat niet op de patrouilleschepen.
Of de Holland daadwerkelijk wordt ingezet, moet de komende weken blijken.
Internationale vloot
Dat Nederland niet het enige land is dat hulp wil bieden aan de bevolking van Gaza, is duidelijk. De Franse en Britse inzet is reeds genoemd. Ook Italië heeft vorige week hulp toegezegd. Het Italiaanse patrouilleschip Thaon di Revel (gelijknamige klasse) is al nabij Cyprus. Ook zijn twee Italiaanse fregatten naar het oosten van de Med. Een amfibisch transportschip van de Italiaanse marine bereidt zich momenteel voor op inzet. Vorige week landde bovendien het eerste Italiaanse Hercules-vliegtuig met hulpgoederen in Egypte.
Ook het Amerikaanse vliegkampschip USS Gerald R. Ford is met escorteschepen in de regio, al ligt de focus van die inzet op het afschrikken van landen en groeperingen om zich in de oorlog tussen Israël en Hamas te mengen. Daarnaast is er een UNIFIL-eskader nabij Libanon en vaart (iets verder weg) het NAVO-eskader SNMG2 met een handvol fregatten in de oostelijke Middellandse Zee.
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
