IHC Defence uit Kinderdijk is een contract overeengekomen met COMMIT, de materieelorganisatie van Defensie. Het gaat over de levering van zes zogenaamde winch and handling systems. Deze systemen worden gebruikt voor het vieren en binnenhalen van een gesleepte sonar, op de nieuwe fregatten, maar ook aan boord van de Karel Doorman en Johan de Witt.
Zr.Ms. Karel Doorman, archieffoto. (Foto: Canadese marine)
Het contract werd eind mei ondertekend door Eric Gret, de algemeen directeur van IHC Defence. Het bedrijf is al lange tijd actief in onder meer de maritieme industrie en richt zich over het algemeen vooral op bagger-, offshore-, mijnbouw- en defensie-industrie.
Winch and handling systemen (lier- en bedieningssystemen) zijn bedoeld voor het vieren en binnenhalen van de gesleepte gecombineerde passieve en actieve sonar, ook wel towed array genoemd. Deze sonar kan onder meer torpedo's detecteren en is dus van belang voor het systeem om zich te beschermen tegen aanvallen van onderzeeboten.
"In feite is het een complexe lier. Hij rolt af en hangt dan de sensor onder het wateroppervlak", zegt Jeroen Overduin, hoofd marketing en communicatie bij IHC. "Uiteraard is deze lier gebouwd om ook in extreme weersomstandigheden te functioneren."
Voor het eerst ook op andere schepen
De nieuwe systemen worden geplaatst op de vier nieuwe ASW-fregatten die momenteel in ontwikkeling zijn. Twee van de zes zullen dus uiteindelijk voor de Belgische marine bestemd zijn. De andere twee systemen worden geplaatst op ondersteuningsschip Zr.Ms. Karel Doorman en amfibisch transportschip Zr.Ms. Johan de Witt.
Het plaatsen van een lier voor een gesleepte sonar op fregatten is op zich niet nieuw. Dat geldt echter niet voor ondersteuningsschepen en amfibisch transportschepen zoals de Karel Doorman en de Johan de Witt. Voor zover bekend is het de eerste keer dat de Nederlandse marine ook op andere schepen dan fregatten dergelijke installaties laat plaatsen.
Het plaatsen van een dergelijke lier heeft te maken met de introductie van het 'Softkill Torpedo Defensiesysteem' (SK-TDS) aan boord deze schepen van de marine. Met dit systeem kunnen de schepen zich verdedigen tegen torpedo's die door onderzeeboten worden gelanceerd.
Het softkill-torpedodefensiesysteem maakt gebruik van een gesleepte sonar voor de detectie van deze torpedo's. Vervolgens worden er onderwater decoys ingezet om de dreiging te misleiden. Om deze sonar uit te rollen is een liersysteem nodig en daarvoor is dus het contract overeengekomen met IHC.
Torpedodefensie? Door: Jaime Karremann
Oppervlakteschepen kunnen vrij weinig doen tegen de torpedo's van onderzeeboten. Natuurlijk zijn er tal van maatregelen die schepen zullen ondernemen als zij worden aangevallen, maar veel kans hebben schepen niet om de moderne, doelzoekende torpedo te ontlopen. De marine wil daar verandering in brengen met torpedodefensie-systemen.
De torpedodefensie wordt opgedeeld in twee delen: softkill en hardkill. Een softkill-systeem misleidt of verstoort de inkomende torpedo; de torpedo 'denkt' bijvoorbeeld dat het op een schip afgaat, maar koerst af op een apparaat dat een schip nabootst. Dit is geen onbekend principe bij de marine; tijdens de Koude Oorlog werd de Nixie geïntroduceerd op de fregatten. Dit rateltuig werd achter het schip gesleept om het een torpedo lastig te maken. Maar naar verloop van tijd werd ernstig getwijfeld aan of de Nixie wel het gewenste effect zou sorteren.
Softkill-systemen zijn op de markt verkrijgbaar en er zijn de laatste jaren veel nieuwe systemen bijgekomen. Welk systeem Defensie heeft aangeschaft is niet bekend, maar het is in ieder geval geavanceerder dan de Nixie. Alleen al dankzij de gesleepte sonar, is zo'n systeem beter inzetbaar.
Hardkill-systemen zijn bedoeld om de inkomende torpedo uit te schakelen. En dat is nieuw. Er zijn wel fabrikanten die zo'n systeem aanbieden, maar of deze ook doen wat beloofd wordt, is niet helemaal zeker. Defensie wil dan ook nader onderzoek doen.
Hier is al rekening mee gehouden tijdens de bouw van de schepen, zo liet COMMIT Marineschepen.nl weten: "Voor de Karel Doorman en de Johan de Witt zijn er grote 'torpedodefensie-ruimtes' gereserveerd tijdens de bouw van het schip voor een dergelijke lier. De ruimte is aanwezig, maar deze moeten hier en daar aangepast worden. Deze aanpassingen worden momenteel uitgewerkt."
"Ook worden er aan boord van de schepen onderwater decoy launchers geplaats, waarvoor eveneens locaties zijn gevonden aan boord van de schepen. Bedrijfsvoering is een andere consequentie van het plaatsen van dit systeem. Het systeem dient zover als mogelijk geautomatiseerd te worden, zodat met een korte training de huidige bemanning het systeem kan bedienen", aldus COMMIT.
Belangrijke opdracht
De winch and handling systems zullen in Kinderdijk geproduceerd worden door SAS-Hytop, een afdeling van IHC die al ervaring heeft met lieren die tegen een stootje moeten kunnen. Het plan is dat ze zes exemplaren in fases worden geleverd van 2026 tot en met 2029.
Algemeen directeur Eric Gret is blij met het contract: "We zijn trots om een belangrijk onderdeel te leveren aan de vier toekomstige ASW-fregatten en om op deze manier bij te dragen aan de veiligheid van de Nederlandse Koninklijke marine en de Belgische marine."
Jeroen Overduin gaf aan dat deze opdracht belangrijk is voor het bedrijf, maar dat er geen externe mankracht nodig is: "We gaan geen extra mensen inhuren. We beschikken over twee werven en veel capaciteit. Als je ziet waar we vandaan komen, dan is het zeer belangrijk. Vorig jaar stonden we er heel slecht voor en nu is dit één van de vele opdrachten die bij ons landt."
Auteur: Tobias Kappelle Tobias werkt sinds augustus 2020 als freelance journalist voor Marineschepen.nl. Daarnaast is hij vooral actief in de sportjournalistiek bij onder andere AD Sportwereld, Eurosport en Hockey.nl. Tobias studeerde Geschiedenis en Bestuurs- en Organisatiewetenschappen aan de Universiteit Utrecht en deed een master Media & Journalistiek aan de Erasmus University Rotterdam.
