Vorige week onthulde Marineschepen.nl de details van het voorstel van Damen voor de Belgisch-Nederlandse mijnenbestrijdingsvaartuigen. Onderdeel van één van de twee aanbiedingen is de Seagull van de Belgisch-Israelische combinatie OIP/Elbit. De Seagull wordt echter niet alleen aangeboden om mijnen te bestrijden, maar ook om onderzeeboten aan te vallen vanaf fregatten.
Een Seagull die een torpedo lanceert. Deze versie is aangeboden voor de M-fregatten en LCF'en. (Foto: Elbit)
Zoals in het artikel over het aanbod van Damen al werd geschreven, heeft het Nederlandse bedrijf twee aanbiedingen gedaan. Eén met Atlas Elektronik uit Duitsland en één met OIP/Elbit. Elbit is een belangrijke leverancier voor de Israelische defensie en kocht enkele jaren terug het Belgische OIP.
Als het gaat om de mijnenbestrijdingstoolbox wordt vaak gedacht aan de onderwaterdrones. Maar de bovenwaterdrones maken wezenlijk onderdeel uit van deze toolbox.
Het Israelische bedrijf Elbit ziet z'n kans schoon om vaste voet aan de grond in Europa te krijgen. Iets dat ondanks de vele internationale klanten nog niet was gelukt. De hoop is nu gevestigd op de Seagull, een onbemand vaartuig dat al in gebruik is bij de Israelische marine. OIP/Elbit biedt de Seagull echter niet alleen aan als Unmanned Surface Vessel (USV) voor mijnenbestrijdingsvaartuigen, maar ook voor de Nederlandse fregatten. Nederland is namelijk op zoek naar dergelijke systemen voor onderzeebootbestrijding aan boord van de LCF'en en M-fregatten. Dat bleek uit het interview dat Marineschepen.nl voerde met het Israelische bedrijf.
Autonoom boven water
Het twaalf meter lange vaartuig wordt namelijk geleverd in verschillende configuraties: mijnenbestrijding, onderzeebootbestrijding en ISTAR (o.a. verzamelen van inlichtingen, verkenning en het aanwijzen van doelen). Uiteraard verschilt de configuratie per vaartuig en kunnen de afmetingen anders zijn. Voor de verschillende rollen zijn aan boord van de USV namelijk sensoren en wapensystemen geplaatst om doelen te detecteren. Deze kunnen met tussenkomst van operators aan boord van het moederschip, uitgeschakeld worden.
Ondanks die 'man in the loop' is het vaartuig wel autonoom; het wordt niet op afstand bediend, maar krijgt alleen vooraf een taak en een gebied toegewezen. De Seagull bepaalt zelf de optimale inzet. Als de Seagull bijvoorbeeld mijnen moet opsporen zal het zelf bepalen wanneer het een drone te water laat en wanneer de drone weer aan boord wordt gehaald.
De Seagull is vrij nieuw, toch bevindt het vaartuig zich niet meer in de conceptfase. Zoals gezegd is het al in gebruikgenomen in Israel. Verder heeft het diverse tests volgens de fabrikant met succes doorstaan. Het vaartuig is ontworpen door De Haas Maassluis en Ginton Naval Architects uit Haarlem en werd in december 2017 verkozen tot KNVTS 'Schip van het Jaar'.
In december 2017 nam de Seagull deel aan een mijnenbestrijdingsoefening in samenwerking met de toenmalige Britse helikoptercarrier HMS Ocean en moest het de route vrijmaken voor de carrier. In april 2018 deed het met een F-70 fregat van de Franse marine en een Israelische onderzeeboot een onderzeebootbestrijdingsoefening. De Seagull had volgens Elbit de onderzeeboot snel tot zinken gebracht. Ook werd de Seagull ingezet tijdens de tests in Zeebrugge in juni 2017 toen de Belgische marine de producten van de verschillende aanbieders vergeleek. Dat was voor de Israelische fabrikant aanvankelijk lastig, want de Noordzee is heel anders dan de Middellandse Zee en het weer was slecht (sea state 5). Toch kwam, volgens concurrenten waar Marineschepen.nl mee sprak, de Seagull als beste uit de bus. De Seagull vond 31 van de 33 mijnen.
Mijnenbestrijding
Voor het aanbod voor Nederland en België is de Seagull geïntegreerd in het concept van Damen.
De toolbox bevat twee Seagulls, naast onderwaterdrones en een drone voor in de lucht (Skeldar van Saab en UMS). De Seagull beschikt zelf over een Elekto-optische en infraroodsensor, en een machinegeweer. Het kan een autonome onderwaterdrone (AUV) meenemen en een bestuurbare (UUV). Deze worden gebruikt voor detectie van mijnen, classificatie en vernietiging van mijnen.
De onderwater drones kunnen onder water communiceren met de USV. Hierdoor kan het moederschip, dat continu in verbinding staat met de USV over real time informatie beschikken. Bij andere aanbieders moeten de onderwaterdrones eerst het water uit alvorens de informatie kan worden opgehaald door de USV.
De AUV's die Damen en Elbit voorstellen zijn overigens van Hydroid, deze zijn al in gebruik bij de Nederlandse marine.
Zodra een mijn is gevonden en besloten is dat deze onschadelijk wordt gemaakt, gebeurt dat door een drone die over een camera en 3 explosieve ladingen beschikt. Sinds enkele jaren gebruikt de Nederlandse marine de SeaFox C van Atlas die een holle lading op de mijn schiet, de SeaFox zelf gaat daarbij ook verloren. In het concept van Damen en OIP/Elbit is gekozen voor een drone die de uitschakeling van een mijn moet overleven. OIP/Elbit biedt bovendien een Combat Management Systeem dat alle onbemande systemen integreert tijdens de mijnenbestrijding, zodat men in de commandocentrale een overzicht heeft van alle middelen.
Onderzeebootbestrijding
De Seagull wordt zoals vermeld ook aangeboden voor de Nederlandse fregatten. Bij onderzeebootbestrijding worden normaal gesproken twee USV's ingezet: een als hunter met sensoren en een als killer met een torpedo. Die torpedo kan een MK 46 torpedo zijn, maar hoeft niet.
De M-fregatten en LCF'en beschikken niet over een slipway zoals de OPV's. De nieuwe fregatten krijgen die vermoedelijk wel. Voor de Seagull maakt dat ook niet veel uit, want deze USV's kunnen op dezelfde manier als rhib's worden gelanceerd.
De informatie van de Seagulls komt binnen in de commandocentrale en kan geïntegreerd worden in het combat management systeem. Dat betekent dat de informatie die de operators op hun beeldscherm krijgen afkomstig is van meerdere sensoren en dus ook vanuit de toolbox.
België
Helemaal Israëlisch is het aanbod dat Elbit doet dus niet. Hoewel het product van Elbit is, heeft het Belgische dochterbedrijf OIP de leiding over de campagne. Er zijn meer voordelen voor België, zo zegt OIP/Elbit, want het wil de R&D in België doen, het belooft de overdracht van de technologië en een centre of excellence neer te zetten.
