Italiaanse marine zet stappen in vernieuwing vloot met nieuwe schepen, raketten en onderzeeboten
Door: Frederik van Lokeren
Bericht geplaatst: 06-03-2023 | Laatst aangepast: 06-03-2023
Het investeringsplan in de Italiaanse marine, en Italiaanse industrie, krijgt steeds meer concrete vorm. Eind februari passeerde het nieuwe Italiaanse onderzeebootontwerp een belangrijke mijlpaal en in januari werd het productiecontract voor de Frans-Italiaanse raket Aster B1NT ondertekend. Er wordt gewerkt aan de schepen die deze raketten krijgen, de DDX en de helikoptercarrier Trieste komt medio 2023 in de vaart.
Een van de illustraties van de DDX. De radar achterop is de Kronos Power Shield van Leonardo, een radar bedoeld voor Ballistic Missile Defence (BMD). (Beeld: Italiaanse marine)
DDX
Als onderdeel van een grootschalig modernisatieprogramma plant de Italiaanse marine de bouw van twee nieuwe torpedobootjagers gespecialiseerd in luchtverdediging. Deze schepen zullen de torpedobootjagers uit de Doria-/Orrizonteklasse aanvullen en komen ter vervanging van de twee schepen uit de Luigi Durand de la Penne-klasse. Ruim een jaar geleden werden de plannen goedgekeurd door het Italiaanse parlemen, het budget is 2,7 miljard euro voor onderzoek, bouw, munitie en vijf jaar logistieke ondersteuning.
De nieuwe klasse, aangeduid als DDX (Amerikaanse aanduiding voor toekomstige destroyer) aangezien er nog geen namen zijn bekend gemaakt, waren oorspronkelijk voorzien om een waterverplaatsing van 10.000 ton te hebben. In de nieuwe ontwerpen stijgt de waterverplaatsing reeds naar 13.500 ton in een volledig gelande configuratie. Hiermee is de DDX alweer een torpedobootjager die de grens met een kruiser vervaagt.
Met een specialisatie in luchtverdediging zal de hoofdbewapening geconcentreerd zijn rond de Aster 15, Aster 30 B1 en Aster 30 B1NT missiles, afgevuurd uit een Sylver A-50 verticaal lanceersysteem. Initieel word hiervoor zes lanceersystemen met elk acht cellen voorzien. Twee van deze systemen bevinden zich voor de brug met de resterende zes in een locatie midscheeps. Een deel van de Aster-raketten is reeds actief aan boord van andere schepen van de Italiaanse marine.
De Aster 30 B1NT (Block 1 New Technology) is nieuw en moet in staat zijn om ballistische raketten voor korte afstand te onderscheppen en is deels bedoeld tegen medium range ballistic missiles. Eind januari werd het productiecontract ondertekend.
Daarnaast zal de torpedobootjager eveneens een Sylver A-70 VLS hebben voor het afvuren van kruisraketten tegen landdoelen. De bewapening tegen oppervlakteschepen zal bestaan uit de SCALP NAVAL antischeepsraket. De lanceerinstallaties voor deze missielen zijn voorzien in een locatie ergens onmiddellijk achter de brug.
Het totale aantal lanceercellen zou 96 bedragen; twaalf lanceersystemen met ieder acht cellen.
De aanvullende bewapening bestaat uit een 127 mm kanon geplaatst voor de brug en drie 76mm kanons verspreid over de bovenbouw. Beide kanons worden gebouwd door het Italiaanse bedrijf Leonardo. De helikopterhangaar zal groot genoeg zijn voor twee helikopters van het type EH101 of SH90.
Een andere illustratie van de DDX. De radar achterop lijkt op een SMART-L MM/N of S1850 van Thales. Maar in alle Italiaanse bronnen wordt alleen gesproken over de Kronos Power Shield. (Beeld: Italiaanse marine)
Italiaanse BMD-radar
Qua sensoren voorziet het ontwerp de installatie van twee AESA-radars van het Kronos systeem van Leonardo die in vaste panelen boven de brug gemonteerd zijn. Deze panelen zijn actief in de C- en X-band frequenties.
De roterende L-band langeafstandsradar is door het Italiaanse bedrijf Leonardo ontwikkeld en is dezelfde als de radar die aan boord van het nieuwe vliegdekschip Trieste is geïnstalleerd.
Het gaat om de Kronos Power Shield, een nieuwe radar die door Leonardo ontwikkeld is voor onder andere de verdediging tegen ballistische raketten (BMD). De radar heeft, volgens de specificaties op de site van Leonardo, een bereik van 1500 km.
De Italiaanse marine vaart momenteel met de Thales S1850M, een variant op de SMART-L radar van Thales. De nieuwe Italiaanse schepen krijgen dus niet de SMART-L MM/N, de BMD-radar met een bereik van 2.000 km, al staat een soortgelijke radar wel op een oude illustratie afgebeeld.
Schets van de U212 NFS. (Beeld: OCCAR/ Fincantieri)
Italiaanse marine breidt sterk uit
De bouw van de DDX past in een groter strategisch plan om de Italiaanse marine uit te breiden en te moderniseren. Naast de bouw van twee DDX-schepen plant Italië de vervanging van het vliegdekschip Giuseppe Garibaldi, door de nieuwe helikoptercarrier/vliegdekschip Trieste van 38.000 ton waterverplaatsing.
De drie amfibische landingsschepen van de San Giorgioklasse zouden op termijn eveneens vervangen worden, in dit geval door drie nieuwe schepen met 20.000 ton waterverplaatsing.
Het aantal Bergamini/FREMM fregatten blijft stabiel op acht schepen, terwijl de fregatten uit de Thaon Di Revelklasse (ook bekend als PPA) in totaal zeven schepen zal omvatten. De zeven patrouilleschepen uit de Sirio- en Cassiopeaklassen zullen vervangen worden door acht schepen uit het Europese patrouille korvetten programma. Dit programma wordt grotendeels door Italië en Frankrijk gedragen en beide landen zullen schepen uit deze klasse bestellen waarvan de eerste geleverd zou kunnen worden tegen 2030.
Het aantal onderzeeboten zou eveneens kunnen stijgen van acht naar twaalf boten. Naast de huidige U212A-onderzeeboten die tkMS met de Italiaanse partners heeft aangelopen, zal de Italiaanse onderzeedienst vier nieuwe boten krijgen. De U212 NFS (Near Future Submarine) is een Italiaans ontwerp, gebaseerd op de eerdere Duitse boten. De eerste wordt in 2027 opgeleverd. Vorige maand passeerde het ontwerp de Critical Design Review. De bouw is een jaar geleden begonnen in La Spezia op de werf van Fincantieri.
Het uiteindelijk doel van de Italiaanse marine is een vloot te hebben bestaande uit twee vliegdekschepen, drie grote amfibische landingsschepen, vier torpedobootjagers, zeventien fregatten, acht korvetten en minstens acht onderzeeboten. Hiermee kan de Italiaanse marine zichzelf op gelijk hoogte plaatsen als de Britse en Franse marines.
Landing Helicopter Dock (LHD) Trieste tijdens de proefvaart. Het schip is ook geschikt om met F-35B's te opereren. Op het voorste eiland moet de Kronos Power Shield komen. (Foto: Italiaanse marine)
Operationele inzet
De DDX zal samen met de twee torpedobootjagers van de Doria-/Orrizonteklasse instaan voor de luchtverdediging van toekomstige Italiaanse vlooteskaders. De Italiaanse vice-admiraal Aurelio de Carolis zei daar eerder over tegen DefenseNews dat de schepen de luchtverdediging van de toekomstige amfibische schepen op zich zullen nemen. De noodzaak om bij amfibische landingen dicht bij de kust te opereren betekend dat de luchtdreiging sterk toeneemt dankzij de inzet van op land gestationeerde vliegtuigen. Daarnaast dienen de torpedobootjagers ook doelwitten dieper op land aan te vallen ter ondersteuning van amfibische operaties.
Commentaar
De afgelopen jaren is de stabiliteit binnen de Middellandse Zee verslechterd met de burgeroorlogen in Libië en Syrië, maar eveneens met de expansie en modernisatie van de Turkse marine waardoor een conflict in de Egeïsche Zee of op Cyprus waarschijnlijker wordt. Frankrijk en Groot-Brittannië hebben een enorm maritiem domein waarover hun strijdkrachten verspreid zijn wat tot virtuele verzwakking in de Middellandse Zee leidt. Italië kan echter een centrale rol spelen in de Middellandse Zee en de leidende natie worden binnen deze regio. De centrale ligging van Italië laat het land toe om snel te reageren binnen de Middellandse Zee.
Met de nieuwe vloot kan Italië een grotere rol te gaan spelen in de Middellandse Zee, maar ook in de omliggende wateren van de Zwarte Zee, Rode Zee en de Golf van Aden. Vice-admiraal Aurelio de Carolis legt een sterke nadruk op de noodzaak van amfibische schepen, hun troepen en bescherming. Italië plant mogelijk om in de toekomst meer op het voorgrond te treden en een assertievere rol te spelen binnen de Middellandse Zee, mogelijk met het zelfstandig ontplooien van troepen.
De noodzaak voor grotere torpedobootjagers in de luchtafweerrol is mogelijk vitaal in toekomstige conflicten. Belangrijke lessen die getrokken kunnen worden uit hedendaagse conflicten met een maritiem luik, zoals de oorlog in Oekraïne, is de opkomende dreiging van steeds betere anti-scheepsraketten die op land gestationeerd zijn. Deze systemen waren vroeger enkel terug te vinden in de arsenalen van grote regionale mogendheden, maar worden de afgelopen jaren steeds makkelijker toegankelijker voor middelgrote landen. De val van het Khadaffi-regime in Libië heeft er onder andere toe geleid dat zelfs kleine spelers in de Libische burgeroorlog toegang hadden tot raketten.
Aanvullend is er de steeds verdere proliferatie van onbemande vliegtuigen ter ondersteuning van maritieme operaties met als huidig toppunt het Turkse amfibische schip Anadolu, dat zal dienen als platform voor de inzet van drones. De inzet van steeds meer krachtigere drones op schepen zal in de toekomst bovendien alleen maar bijdragen tot een toename van de luchtdreiging tegen maritieme eskaders.
Auteur: Frederik Van Lokeren Frederik schrijft als freelancer voor Marineschepen.nl sinds 2022. Hij was als logistiek officier bij de Belgische marine (2010-2017) o.a. eenheids- commandant van mijnenjager BNS Lobelia tijdens de onderhousdsperiode en Hoofd Logistieke Dienst van het M-fregat BNS Louise-Marie. Nu is Frederik manager in de Supply Chain Business Consultancy bij Moore Belgium. Verder volgt Frederik nauwgezet maritieme en amfibische ontwikkelingen op de voet, met een specifieke interesse in de Russische marine en Marine Infanterie.
