In haar nieuwste meerjarige programmawet, voor de periode 2024-2026, schrijf het Italiaanse ministerie van Defensie de prioriteiten op voor de komende tijd. In alle domeinen van de strijdmacht moeten extra investeringen komen: tanks, pantservoertuigen en artillerie voor de landmacht, extra Eurofighter Typhoons en F-35's voor de luchtmacht, en ook voor de marine zijn extra investeringen gepland.
De Andrea Doria, een van de twee Orizzonteklasse torpedobootjagers. Deze schepen worden gemoderniseerd en krijgen onder andere de SMART-L MM/N van Thales. Maar de nieuwe destroyers worden nog veel groter. De Orizzonteklasse heeft een waterverplaatsing van 6.700 ton, de nieuwe schepen 14.500 ton. (Foto: Italiaanse marine)
Het 256 pagina's tellende Documento Programmatico Pluriennale (DPP) of meerjarige programmatiewet wordt binnenkort ter goedkeuring voorgelegd aan het parlement. In het plan worden op alle gebieden extra investeringen geïdentificeerd, van wapensystemen tot investeringen in infrastructuur.
FREMM EVO
Voor de marine wordt de aankoop van twee extra fregatten voorzien in de vorm van een doorontwikkelde FREMM, genaamd de FREMM EVO. Deze schepen worden gebouwd op een variant van de originele romp, die beter geschikt is voor de bestrijding van onderzeeboten, en worden beter uitgerust dan de eerdere klasse-genoten.
Zo krijgen ze de Leonardo Kronos Dual-Band Radar (DBR) suite met C-band Kronos Quad radar en X-band Kronos StarFire, een gesleepte Thales Captas-4 Compact gesleepte sonar, twee Leonardo Lionfish 30mm-kanons in plaats van de Oto Melara 25mm-kanons, en Aster 30B1NT-missiles, geschikt voor het bestrijden van tactische ballistische raketten.
Op 31 juli 2024 tekende het internationale orgaan OCCAR, dat de aankoop van defensiematerieel van verschillende landen bundelt, een contract ter waarde van 1,5 miljard euro in naam van Italië.
Torpedobootjagers (of kruisers)
Naast deze twee fregatten, moet het parlement ook de financiering van twee nieuwe destroyers goedkeuren. Deze moeten de twee Durand de la Penneklasse destroyers, in gebruik sinds 1993, vervangen. De Durand de La Penne werd overigens op 1 oktober van dit jaar uit dienst gesteld. De nieuwe desstroyers neigen volgens de Italiaanse pers naar kruisers, zij zullen en waterverplaatsing hebben van 14.000 tot 14.500 ton en 80 lanceercellen in de verticale lanceerinrichting.
De twee destroyers van de Orrizonteklasse, nu zo'n 15 jaar in gebruik, krijgen dan weer een mid-life update (MLU).
Onderzeeboten
Ook voor de onderzeebootvloot wordt een update voorbereid: de Todaroklasse (Type 212A) moet een MLU krijgen. Voor de Sauroklasse wordt bestudeerd of deze langer in dienst kan blijven. Deze vier onderzeeboten moeten vanaf 2027 vervangen worden door vier nieuwe U212 NFS-boten (Near Future Submarine). Bij de Type 212A werkten Duitsland en Italië intensief samen, de nieuwe boten worden in Italië ontworpen en gebouwd. Aan drie van deze boten wordt al gebouwd; diep in de jaren '30 moeten nog twee 212 NFS Evo's de vloot versterken.
Model van de nieuwe mijnenjager, CNG/C, op de stand van Intermarine op Euronaval. Een project van Leonardo en Intermarine, maar dat veel weg heeft van het ontwerp van Naval Group voor België en Nederland. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Patrouilleschepen, mijnenjagers en bevoorraders
De meerjarige programmawet voorziet ook in de bouw van twee verschillende klasses patrouilleschepen, ter vervanging van de Sirio- en Cassiopeaklasses. Italië zal in dit kader de European Patrol Corvette verder ontwikkelen, een Europees project waarin Italië de lead neemt, en waar ook Frankrijk, Spanje, Griekenland en tal van andere Europese landen aan deelnemen of waarnemer zijn.
En ook de Lerici- en Gaeta-klasse mijnenjagers krijgen een opvolger. De Italiaanse bedrijven Intermarine en Leonardo hebben de opdracht gekregen om de nieuwe (kust)mijnenbestrijdingsvaartuigen te ontwerpen en bouwen. De schepen zullen net als de Belgische en Nederlandse mijnenbestrijdingsvaartuigen gebruik maken van onbemande vaartuigen, maar de schepen van 63 meter worden ook ontworpen om het mijnengevaarlijkgebied zelf in te kunnen gaan.
De Etna, een ondersteuningsschip van de marine, zal een mid-life update krijgen, in afwachting van de indienststelling van extra Vulcano-bevoorradingsschepen. Daarvan wordt het tweede exemplaar nu gebouwd, de programmawet voorziet in de aankoop en oplevering van een derde schip uit de reeks.
Het nieuwe vliegkampschip Trieste, hier tijdens de eerste proeftocht in 2021, zou al in dienst gesteld moeten zijn maar dat is uitgesteld. (Foto: Italiaanse marine)
Lucht
Ook voor de luchtvaarttak van de marine houdt de programmawet enkele nieuwigheden en bevestigingen in. Zo werd budget vrijgemaakt voor de aankoop van tien extra F-35B's, de variant van het gevechtsvliegtuig dat verticaal kan landen en opstijgen. Deze aankoop zal verdeeld worden tussen de Marine en Luchtmacht: elk krijgt 20 F-35B's, die de McDonnell Douglas AV-8B Harrier II's moeten vervangen. Bij de marine zullen de toestellen ingescheept worden op de Cavour, het enige vliegkampschip sinds de Giuseppe Garibaldi op 1 oktober 2024 uit dienst werd gesteld, en tot de indiensttreding van de Trieste, de gloednieuwe helikopter- (en F-35) carrier.
Daarnaast voorziet de programmawet in de aankoop van nieuwe multifunctionele vliegtuigen voor operaties boven zee. In 2017 werd de Bréguet Atlantic 1 uit dienst genomen en vervangen door de ATR 72, dat de leegte opvulde, maar niet ideaal is voor de taak. Nu wordt dus gezocht naar een nieuw platform, dat drie verschillende soorten missies kan vervullen: onderzeebootbestrijding op lange afstand, bestrijding van oppervlaktedoelen en ISTAR- en elektronische oorlogsvoering. In de programmatiewet wordt de financiering van twee toestellen voorzien.
Drones
Wat betreft vaar- en vliegtuigen krijgt de Italiaanse marine dus heel wat nieuwe eenheden. Maar ook de minder zichtbare capaciteiten worden aangesterkt: zo zal de Italiaanse marine ook inzetten op het bestrijden van onbemande vliegtuigen, met conventionele wapens en wapens die gebruik maken van directe energie om drones te vernielen. Hierbij wordt gedacht aan laserwapens, die ook door de VS, Israël, Duitsland en tal van andere landen worden ontwikkeld als nieuwe capaciteit.
Maar Italië wil niet enkel drones bestrijden, het wil ze ook meer gebruiken: met de lancering van een onderzoeksprogramma naar 'opkomende en disruptieve technologieën in het onderwaterdomein' wil de marine bekijken welke rol onderwaterdrones kunnen spelen in het verzamelen van inlichtingen, verkenning en bewaking. In samenwerking met de Italiaanse industrie zal ook een familie van grote onderwaterdrones worden ontwikkeld, die in aanvulling van andere eenheden een rol kan spelen bij onderwaterbewaking en de bestrijding van onderzeeboten. Daarnaast zullen Boeing Insitu ScanEagle-drones ingezet kunnen worden vanaf de FREMM-klasse fregatten, en volgen later de Leonardo AWHero-dronehelikopter en andere systemen.
Infrastructuur
Als laatste punt wil de Italiaanse minister van Defensie ook de infrastructuur voor de marine aanpakken. Het programma 'Basi Blu' of 'Blauwe basis' is erop gericht om de marinebases nieuw leven in te blazen. In La Spezia wordt de basis fors uitgebreid met drie nieuwe dokken, die plaats bieden aan 14 grote marineschepen, waaronder de Cavour en Trieste.
Ook de marinebases van Taranto en Augusta krijgen een uitbreiding en modernisering. Daarnaast zullen verschillende kazernes en vliegbasissen van de marine worden gerenoveerd.
Auteur: Kasper Goossens Kasper schrijft sinds november 2023 als freelance journalist voor Marineschepen.nl. Eerder werkte hij onder meer voor de Belgische nieuwswebsite Business AM, waar hij zich specialiseerde in defensie en geopolitiek. Wekelijks bundelt hij de belangrijkste gebeurtenissen in deze sectoren in een nieuwsbrief op Substack, 'Defense in Brief'. Kasper studeerde Journalistiek aan de Arteveldehogeschool in Gent.
