Het nieuwste schip van de Koninklijke Marine is al bijna tien jaar in dienst. Oorspronkelijk stond de Midlife Upgrade (MLU) van de Doorman gepland in de periode 2027-2028, maar Defensie heeft nu gekozen voor een ander programma. Een van de meest opvallende wijzigingen is de vervanging van de Goalkeepers. Deze snelvuurkanons worden vervangen door een 76mm kanon, een systeem met kleine luchtdoelraketten en een nieuwe radar.
Zr.Ms. Karel Doorman, met de voorste Goalkeeper zichtbaar. Waar het nieuwe kanon wordt geplaatst, is niet bekend gemaakt. Maar de voorste positie van de Goalkeeper is een logische. (Foto: Koninklijke Marine)
Het Joint Support Ship (JSS) is een van de schepen die worden meegenomen in de vervanging van de Goalkeeper. Het snelvuurkanon waarvan de marine in 1985 de eerste bestelde bij Holland Signaal, is weliswaar in 2016 gemoderniseerd, maar is niet geschikt voor de modernste dreigingen. Vorig jaar heeft de Defensie Materieel Organisatie (DMO) gekozen voor een combinatie van systemen ter vervanging van de Goalkeeper. De keuze viel op Raytheon RAM (Rolling Airframe Missile), geleide munitie van het type DART, afgevuurd door een Leonardo 76mm Sovraponte kanon, de Pharos-radar van Thales en een vuurleidingssysteem dat is afgeleid van het Above Water Warfare System (AWWS) van de nieuwe ASW-fregatten.
Nieuwe combi vanaf 2025
In 2025 gaat de Doorman voor de eerste keer onder het mes, zo liet staatssecretaris Christophe van der Maat gisteren in een brief aan de Tweede Kamer weten. Het JSS zal dan worden voorzien van de nieuwe luchtdoelraketten in de vorm van het RAM-systeem en het Leonardo 76mm kanon met DART-munitie. (Er worden geen namen van fabrikanten genoemd in de brief van Van der Maat, maar er is momenteel geen andere aanbieder van een 76mm kanon met DART-munitie, anders dan de Italiaanse fabrikant Leonardo).
RIM-116 Rolling Airframe Missile (Foto: US Navy)
Het nieuwe Sovraponte-kanon van Leonardo is in productie, de bestuurbare granaten nog niet. Volgens een Italiaanse defensiepublicatie gaat daar echter verandering in komen en heeft de materieelorganisatie van de Italiaanse marine de opdracht gekregen om de eerste DART-munitie te bestellen voor Italiaanse marineschepen.
De geleide munitie is een belangrijke voorwaarde voor het succesvol vervangen van de Goalkeeper, omdat deze granaten bijgestuurd kunnen worden voor een hogere trefkans.
De Pharos. (Foto: Thales)
Een ander belangrijk onderdeel is de nieuwe Pharos-radar van Thales. Deze is, zoals eerder gemeld, niet gereed in 2025. De verwachting is dat de radar in 2028 gereed is om te kunnen worden ingebouwd. De Pharos is een Ka-band radar en kan meerdere doelen tegelijk volgen en aanwijzen voor kanons en raketten op korte afstand. Danzij de elektronisch gestuurde radarsignalen is de Pharos, volgens de Thales-brochure, in staat om ook supersone antischipraketten te volgen en aan te wijzen. Maar evengoed snelle en kleine zeedoelen zullen in het vizier blijven.
De Pharos is nog in ontwikkeling, maar is tussen 2012 en 2015 wel succesvol getest met doelen die laag boven zee vlogen. Defensie ziet dit onderdeel van het systeem daarom niet als een risico. Overigens moet de vuurleiding, afgeleid van AWWS, ook nog worden ontwikkeld.
Zonder Pharos is het systeem dus niet helemaal compleet, maar "ook zonder deze radar verbetert de zelfverdediging van het JSS al aanzienlijk in vergelijking met de Goalkeeper", schrijft Van der Maat. "De RAM-raketten zorgen voor een sterkere verdediging tegen luchtdoelen. Daarnaast kan het kanon ook gewone niet-geleide granaten verschieten, voor een betere zelfverdediging tegen oppervlaktedreigingen."
Onderhoud in meerdere delen
Oorspronkelijk was het plan om de Karel Doorman in 2027-2028 tegen de kant te leggen en de modernisering in één keer te doen. Daardoor zou het schip langere tijd niet beschikbaar zijn. Dat plan is aangepast en de MLU wordt nu verdeeld over twee geplande periodes van groot onderhoud in 2025 en 2032. In 2028 zal ook de nieuwe radar worden geïnstalleerd, maar, zo schrijft Van der Maat, "dat kan in relatief korte tijd want Defensie bereidt de inbouw voor tijdens de onderhoudsperiode van 2025."
Tijdens de MLU wordt ook zoveel mogelijk gestreefd naar standaardisatie met andere marineschepen, zoals het Combat Support Ship dat is gebaseerd op de Karel Doorman.
