Nederland is van plan om twee Alkmaarklasse mijnenjagers aan Oekraïne worden overgedragen. Dat zal waarschijnlijk in 2025 gebeuren, na de komst van de nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen. Minister van Defensie Ollongren maakte die plannen vanmiddag bekend tijdens een bezoek aan Oekraïne en middels in een brief aan de Tweede Kamer.
Alkmaarklasse mijnenjager Zr.Ms. Zierikzee nabij Den Helder. De schepen van de Alkmaarklasse behoren tot de oudste schepen van de marine. Mijnenjager Zr.Ms. Makkum is dit jaar 38 jaar in dienst. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Hoewel Oekraïne nog in een hevige oorlog verwikkeld is, kijkt het ook vooruit en heeft het te kennen gegeven behoefte te hebben aan mijnenbestrijdingscapaciteit in de Zwarte Zee. De laatste vijf Nederlandse mijnenjagers van de Alkmaarklasse worden op korte termijn vervangen en in plaats van het verkopen van zes schepen (de Urk is wel uit dienst, maar niet verkocht), zullen er twee aan Oekraïne worden geschonken.
De verwachting is dat de nieuwe Nederlandse en Belgische mijnenbestrijdingsvaartuigen van de Vlissingenklasse, die momenteel in Frankrijk worden gebouwd, vanaf 2025 worden opgeleverd. In dat jaar worden de oude schepen aan Oekraïne geleverd.
De mijnenjagers zullen geleverd worden "inclusief eventuele additionele uitrusting", zo schrijft Ollongren in haar brief aan de Tweede Kamer. Wat die additionele uitrusting is, is niet bekend, maar zouden de drones kunnen zijn die de schepen gebruiken om op mijnen te jagen. Nederland gebruikt daar momenteel onder andere de Seafox van het Duitse Atlas Elektronik voor en de REMUS van het Noorse bedrijf Kongsberg voor. Zonder dergelijke middelen, kan de mijnenjager alleen contact opsporen met de mijnenjachtsonar (onder het schip) en dan het explosief met duikers onschadelijk maken.
Oekraïne krijgt waarschijnlijk wel mijnenbestrijdingsmiddelen. Zo zijn drie REMUS 100 drones toegezegd door de Verenigde Staten en heeft België in november vorig jaar tien R7 remotely operated vehicles van het Franse Exail toegezegd. De R7 is net als de Seafox met een kabel verbonden aan het schip en wordt op afstand bestuurd.
De opleidingen voor de Oekraïense marine wacht niet tot het moment de mijnenjagers uit dienst worden gesteld. Die opleiding van "meerdere Oekraïense bemanningen" begint in de tweede helft van dit jaar al, staat vermeld in de nota behorende bij de Kamerbrief. De bemanningen zullen dan voorbereid zijn voor de overdracht zodra de mijnenjagers beschikbaar komen in 2025. De opleidingen zullen samen met België en eventueel met andere landen worden gedaan.
Ollongren in Oekraïne
De plannen werden vandaag bekend gemaakt tijdens een bezoek van minister van Defensie Kajsa Ollongren aan Oekraïne. Zij bezocht de afgelopen dagen met de minister van Defensie van Oekraïne de gebombardeerde havensteden Mykolajiv en Odessa, zo meldt Defensie.nl.
“Nederland heeft veel maritieme expertise, onder meer bij het onschadelijk maken van zeemijnen. De mijnenjagers en het trainen van de Oekraïense bemanning dragen bij aan de veiligheid op de Zwarte Zee, de veiligheid van Europa en wereldwijde voedselzekerheid”, laat Ollongren via Defensie.nl weten. Defensie schrijft ook dat deze steun bijdraagt aan de "transitie van de Oekraïense strijdkrachten naar Westerse wapensystemen en NAVO-standaarden".
Behalve mijnenjagers wil Nederland ook radarsystemen om drones te detecteren schenken, evenals systemen om snel bruggen te leggen. Dit materieel wordt nieuw gekocht en rechtstreeks geschonken aan Oekraïne.
Help je Marineschepen.nl?
Met jouw donatie kan Marineschepen.nl -onafhankelijk- nieuws- en achtergronden blijven publiceren.
Of scan deze QR-code met je telefoon.
Meer info over donaties aan Marineschepen.nl lees je op de donatiepagina.
Na de oorlog
In de Zwarte Zee liggen door de oorlog veel zeemijnen. De schepen zullen na de oorlog deze mijnen moeten gaan ruimen. Voor de schepen daadwerkelijk door Oekraïne worden overgenomen en naar de Zwarte Zee zullen opstomen, zal men wachten tot de oorlog is afgelopen. De mijnenjagers kunnen zichzelf immers niet verdedigen en Oekraïne beschikt nog niet over de middelen om de schepen te beschermen tegen de Russische Zwarte Zee Vloot. De schepen zijn nadrukkelijk bedoeld voor na de oorlog.
De mijnenjagers zullen niet de enige nieuwe schepen zijn voor Oekraïne. In 2020 bestelde Oekraïne in Turkije twee Adaklasse korvetten. Het eerste schip, Hetman Ivan Mazepa, werd afgelopen oktober te water gelaten. In 2024 moet dit schip in dienst worden gesteld. De bouw van het tweede schip moet dit jaar starten.
Streep door Griekse plannen
Voor de mijnenjagers is al jaren interesse uit Griekenland. Athene zal dus, als het concrete plannen had, ook elders moeten kijken om aan zes van deze schepen te komen. In het voorjaar van 2021 kwam die interesse aan het licht. Een Griekse delegatie was naar Nederland gekomen om zich te laten informeren over de twee M-fregatten en de mijnenjagers. In oktober 2021 ondertekenden beide landen een intentieverklaring voor de verkoop van de schepen.
Auteur: Jaime Karremann Jaime is oprichter van Marineschepen.nl en heeft meer dan 1.500 artikelen geschreven over uiteenlopende marine-onderwerpen. In 2017 gaf hij zijn non-fictieboek In het diepste geheim uit en later onderzeebootthriller Orka. Voor Jaime fulltime met deze site aan de slag ging, werkte hij ruim 12 jaar bij de marine, waarvan het grootste deel in een burgerfunctie. Jaime studeerde Communicatie in Groningen.
