In het Belgische parlement zijn woensdag Kamervragen gesteld over de vervanging van de Nederlandse en Belgische M-fregatten. Jasper Pillen van Open VLD was benieuwd naar de verdedigingscapaciteit van de nieuwe ASW-fregatten en wist Minister van Defensie Dedonder daarbij een interessante uitspraak te ontlokken. België houdt de optie open om op één van de twee Belgische fregatten geen verticaal lanceersysteem (VLS) te plaatsen en op de andere twee.
Illustratie van twee Belgische fregatten, een met twee VLS'en en een zonder. (Beeld: DMO, aanpassing: Marineschepen.nl )
Nederland en België zijn al een tijd lang bezig met het vervangen van de M-fregatten en hebben daarvoor een bi-nationale werkgroep opgezet. Het idee is dat beide landen twee identieke ASW-fregatten zouden aanschaffen. In februari van dit jaar werd bekend dat er toch kleine verschillen tussen de fregatten zullen ontstaan, omdat België kiest voor een halvering van de raketcapaciteit ten opzichte van Nederland.
VLS en raketcapaciteit 0
Verwacht werd dat België op beide fregatten een VLS zou zetten, maar er is nog een optie, zo bleek woensdag tijdens een rondje vragen over landsverdediging in het Belgische parlement. Om toch één ASW-fregat de mogelijkheid te geven met een grotere raketcapaciteit te opereren, is er de mogelijkheid om de VLS'en op één schip te zetten. De Mk41 VLS strike length is evenwel een gigantische installatie. De VLS met een lengte van 7,7 meter is niet even snel om te wisselen, al moet wel opgemerkt worden dat beide schepen zelden tegelijk inzetbaar zijn in verband met onderhoud.
Minister Ludevine Dedonder: "België heeft besloten om twee van de vier VLS'en te bestellen, zodat ze ofwel beide op één fregat kunnen worden geplaatst, ofwel over de twee fregatten kunnen worden verdeeld. De twee niet bestelde VLS'en worden dus als provisons for beschouwd." Dit betekent dat het andere ASW-fregat het in dat geval zonder VLS moet doen en vleugellam zal zijn.
Een Mk 41 VLS van Lockheed Martin, met ter vergelijking een silhouet van een mens. De strike length versie voor de ASWF'en is 7,7 meter hoog, vergelijkbaar met de hoogte van een woonhuis. (Beeld: Lockheed Martin, aanpassing: Marineschepen.nl )
Provisions for houdt in dat er voor een tweede VLS wel voorzieningen worden getroffen, maar dat deze niet wordt aangeschaft en geplaatst. Pas in het geval van "een mogelijke veranderde toekomstige dreiging" zullen de provisions for systemen verder kunnen worden ingevuld.
Het oorspronkelijke plan was om op elk ASW-fregat twee Mk 41 lanceerinrichtingen te plaatsen en dan zouden beide landen over vier VLS'en beschikken. Elk VLS bestaat uit acht lanceercellen, met een maximale capaciteit van vier kleinere raketten per cel en één grotere raket per cel. Eén VLS heeft op die manier dus een capaciteit maximaal 32 raketten. Met twee VLS'en per fregat, komt dat neer op een zelfverdedigingscapaciteit van 64 raketten.
Minister van Defensie Ludevine Dedonder (links) nam deel op afstand omdat zij in quarantaine zat. Rechts Jasper Pillen in het Belgische parlement. (Beeld: dekamer.be)
Halvering van de capaciteit
In februari werd dus bekend dat België voor de helft van deze capaciteit kiest en dat werd door minister Dedonder nogmaals bevestigd, nadat Kamerlid Pillen bezorgde vragen had gesteld over deze kwestie. Pillen vroeg de minister naar het aantal raketten dat voorzien kan worden per lanceercel: "U begrijpt dat één in plaats van vier per cel een groot verschil kan uitmaken, zeker gelet op het volgens mij al te beperkte aantal VLS'en op de nieuwe fregatten."
Dedonder antwoordde dat de VLS bestaat uit acht cellen, waarbij per VLS de maximale vullingsgraad zal kunnen worden gebruikt. Hiermee lijkt Dedonder te bevestigen dat België rekent op een zogeheten 'quad pack' van vier raketten per cel. In zijn vraag verwees Pillen al naar een artikel van Marineschepen.nl, waarin duidelijk werd dat Nederland in gesprek was met een Israëlisch bedrijf voor de levering van de raketten. Hoewel Israel Aerospace Industries(IAI) nog werkt aan de integratie van hun Barak MX in de Mk 41 en hier weinig over bekend is, is het waarschijnlijk dat IAI streeft naar levering van hun raket in een quad pack.
MK 41 VLS Strike-length op de bak van een LCF. Hier zijn 40 cellen te zien (vijf Mk 41 VLS'en dus). Links is nog ruimte voor de zesde module. Deze uitbreidingsoptie is er voor het geval dat er naast de SM-2 en ESSM nog een derde wapen aan het schip wordt toegevoegd. Zoals een SM-3 (tegen ballistische raketten) of een Tomahawk kruisvluchtwapen. In het geval van een derde of vierde wapen is het volgens de ontwerpers beter om geen 40 maar 48 cellen te hebben. (Foto: MCD)
'Vergelijkbaar met een doorsnee Russisch korvet'
Met 32 raketten in acht cellen zou de raketcapaciteit worden verdubbeld ten opzichte van de oude M-fregatten, zo geeft de Minister van Defensie aan: "Hierdoor zal de zelfverdedigingscapaciteit hoger zijn dan die van de huidige M-fregatten en voldoen aan de NAVO-targets." Toch is Pillen niet helemaal tevreden met dit antwoord. Het is weliswaar een verdubbeling ten opzichte van de M-fregatten, maar vergeleken met andere moderne marineschepen is 32 raketten weinig indrukwekkend.
Pillen: "Twee keer acht cellen, wat misschien meer is dan vandaag, maar ongeveer net zo veel is als een doorsnee Russisch korvet. Ik blijf dit problematisch vinden. Ik ben ook heel benieuwd wat de Nederlanders, die bijvoorbeeld op De Zeven Provinciën 40 VLS cellen hebben, dit gaan aanpakken. Na afloop van zijn betoog, kreeg Pillen steun van de zittende Kamervoorzitter. "U heeft aan mij een bondgenoot meneer Pillen", zo merkte deze op voordat het onderwerp werd afgesloten."
Russische korvetten hebben acht (Buyanklasse) tot zestien (Gremyashchiyklasse) luchtverdedigingsraketten, de grotere Admiral Gorshkovklasse fregatten hebben 32 VLS-cellen voor dergelijke raketten.
De vergelijking met de Nederlandse De Zeven Provinciënklasse gaat echter niet helemaal op. Dit is een Luchtverdedigings- en Commandofregat, terwijl het hier over de nieuwe Anti-Submarine warfare fregatten gaat. Het is logisch dat deze schepen niet over eenzelfde verdedigingscapaciteit beschikken, gezien hun functie. Aan de andere kant gaat ook de vergelijking die Dedonder maakt, met een oud fregat dat in de jaren '80 is ontworpen, mank.
