In Amsterdam is vanochtend het NAVO-eskader Standing NATO Mine Countermeasures Group 1 (SNMCMG1 ) afgemeerd. Het eskader bestaat uit vijf schepen, waaronder de Nederlandse mijnenjager Zr.Ms. Vlaardingen. Marineschepen.nl sprak met commandant LTZ1 Ralph Klinker over de afgelopen weken op de Vlaardingen en wat het schip nog te wachten staat.
Zr.Ms. Vlaardingen (Alkmaarklasse) in het midden, op de voorgrond het Noorse schip Olav Tryggvason en geheel links in beeld de Primula. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
SNMCMG1 is een NAVO-eskader dat zich bezighoudt met mijnenbestrijding. Het staat momenteel onder leiding van een Poolse staf, die de Duitse FGS Elbe als stafschip gebruikt. De Belgische BNS Primula, De Noorse KNM Olav Tryggvason en de Duitse FGS Homburg zijn de andere schepen die deel uitmaken van het eskader dat Amsterdam bezoekt.
Zr.Ms. Vlaardingen is in het najaar van 2020 begonnen met het opwerktraject vanuit Zeebrugge. Dit voorjaar is dit traject afgerond, waardoor het schip volledig inzetbaar is voor de NAVO. De Vlaardingen is recent nog in klein onderhoud geweest. Klinker vergelijkt dit onderhoud met een APK: "Elke auto moet om de zoveel jaar naar de garage, bij deze schepen is dat niet anders. Ook als je net uit onderhoud komt, moet je een jaartje later weer even in onderhoud."
Ruimen van explosieven
De Vlaardingen heeft zich begin deze week bij SNMCMG1 gevoegd en houdt zich bezig met de operatie 'Beneficial Cooperation'. Dit is een sinds 2005 doorlopende operatie van de Belgische en Nederlandse marine die historische mijnen, bommen en granaten uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog onschadelijk maakt. Tijdens de oorlogen werden mijnenvelden gelegd en gooiden zowel geallieerde als Duitse vliegtuigen bommen overboord boven de Noordzee om ballast te lozen of wierpen bommen om schepen te bestoken. Ralph Klinker kan niet zeggen hoeveel explosieven nog altijd op de bodem liggen: "Hoeveel exact is onbekend, maar dat loopt in de tienduizenden."
SNMCMG1 bestaat momenteel uit vijf schepen die gespecialiseerd zijn in mijnenbestrijding. Met deze operatie hoopt Klinker de zee een stukje veiliger te maken: "Alles wat er nog op de zeebodem ligt wordt opgeruimd, zodat we de zee veiliger maken voor visserij, maar ook zeker voor windmolenparken."
Beneficial Cooperation was een reactie op het ongeluk van de OD-1 in 2005. Op dit vissersschip vatte een opgevist explosief vlam, waardoor drie bemanningsleden om het leven kwamen. Sindsdien zijn er afspraken gemaakt tussen vissersschepen, de kustwacht en de marine en zijn er geen ongelukken meer gebeurd.
KNM Olav Tryggvason op de voorgrond, Vlaardingen daarachter. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Klinker is erg tevreden met de manier waarop er momenteel wordt samengewerkt op het gebied van het ruimen van explosieven: "Sinds die tijd is er een zeer goede samenwerking tussen de visserij, de kustwacht en de Koninklijke Marine. Alles wat de visserij vindt en meldt aan explosieven komt via de kustwacht binnen. De kustwacht meldt ze aan de marine en de marine stuurt een mijnenjager die ze opruimt. Dat gaat al ruim 15 jaar goed."
"Om de zoveel tijd is het zo dat het NAVO-vlootverband van mijnenjagers, dat over het algemeen in het noorden van Europa vaart, ook hier zijn werk doet. Dat doen ze niet alleen in Nederland en België. Datzelfde doen ze bijvoorbeeld in de Oostzee bij Estland, Letland en Litouwen, waar ook nog heel veel mijnen liggen."
De Noordzee leent zich redelijk goed voor mijnenbestrijding, maar er zijn ook moeilijkheden. Complicerende factoren zijn de flinke stroming en de complexe zeebodem, zo legt Klinker uit: "Wij noemen dat lopende duinen. Op de zeebodem heb je richels en die duinen bewegen zich over de zeebodem. Iets dat op dag één bovenop de zeebodem ligt, kan de volgende dag weg zijn omdat die duin eroverheen valt."
De Primula verschijnt ook in de Amsterdamse haven en de Vlaardingen gaat achteruit inparkeren. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Het stafschip, het Duitse ondersteuningsschip FGS Elbe meert af. Later zou de Duitse mijnenjager Homburg nog volgen. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Blik vooruit
De komende weken gaat SNMCMG1 verder met het ruimen van de oude bommen en granaten. De Vlaardingen zoekt naar deze explosieven met de sonar die onder het schip hangt en er is een aantal Remus sonarsystemen aan boord, waaronder Remus 100 Next Generation. Dit is een vrij nieuw autonoom onbemand vaartuig dat geprogrammeerd kan worden om een bepaald patroon te varen, waarna de beelden geanalyseerd kunnen worden.
Met de komst van de nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen is het niet meer nodig dat personen zelf het mijnenveld in moeten. Klinker: "Straks is het de bedoeling dat het zoeken op afstand gebeurt, waardoor je de mensen die het meeste risico lopen buiten het gebied houdt. Je gaat dan met autonome middelen op of onder water de mijnen opsporen."
Voor de bemanning staat een mooi weekend te wachten. Tijdens het afmeren brak de Amsterdamse zon door en een aantal zal ongetwijfeld de stad in gaan om tijdens het Amsterdam Dance Event even aan iets anders dan mijnenjagen te denken.
